هیأت سازمان ملل صبح امروز (یکشنبه) پس از حدود ۳۰ سال وارد منطقه قرهباغ در جمهوری آذربایجان شد تا وضعیت این منطقه را در پی خروج دهها هزار ارمنی تحت بررسی دقیق قرار دهد.
دفتر مشاور رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان روز جمعه (هفت مهر) اعلام کرد که باکو قصد دارد به گروهی از کارشناسان سازمان ملل و نمایندگان اصحاب رسانه‌ها اجازه دهند که «ظرف چند روز آینده» از منطقه «قرهباغ کوهستانی» بازدید کنند.
شمار ارامنه‌ای که در پی عملیات برق‌آسای جمهوری آذربایجان از قرهباغ به سوی ارمنستان گریخته‌اند از ۱۰۰ هزار نفر فراتر رفته و این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۱۲۰ هزار نفر از ارامنه تا پیش از این عملیات در قرهباغ سکونت داشتند.
«الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در پی دور جدید حملات اخیر خود به قرهباغ گفته بود که حقوق ارامنه منطقه قرهباغ مورد احترام قرار خواهد گرفت اما ساکنان ارامنه قرهباغ از ترس پاکسازی قومی تأکید کردند که تمایلی ندارند تحت حکومت جمهوری آذربایجان به زندگی خود ادامه دهند.
از طرف دیگر، «استفان دوجاریک» سخنگوی سازمان ملل نیز گفته بود که یک هیأت سازمان ملل به رهبری یکی از امدادگران ارشد سازمان ملل هفته جاری به قرهباغ سفر خواهند کرد که این اولین دسترسی یک نهاد بین‌المللی از این منطقه در ۳۰ سال اخیر محسوب می‌شود.
دوجاریک در جمع خبرنگاران با ملزم کردن طرفین درگیر در مسئله قرهباغ به احترام به قوانین بین‌المللی گفت: «در حالیکه این تیم (سازمان ملل) در آن‌جا به دنبال ارزیابی اوضاع موجود و تعیین نیازهای انسانی برای هر دو گروه باقیمانده و افرادی است که در حال ترک منطقه هستند، اما تمرکز بر مسائل بشردوستانه است و بعنوان بخشی از این قضیه موضوع محافظت مطرح است».
از طرف دیگر، ارمنستان از دادگاه بین‌المللی خواسته است که به جمهوری آذربایجان دستور دهد که تمامی نیروهایش را از دستگاههای غیرنظامی در قرهباغ خارج کند و به سازمان ملل اجازه دسترسی دهد.
دادگاه بین‌المللی که به رسمی بعنوان دیوان بین‌المللی دادگستری شناخته می‌شود در ماه فوریه به باکو دستور داد که اجازه عبور و مرور امن و آزاد از گذرگاه لاچین را بدهد که به قرهباغ کوهستانی ختم می‌شود و گذرگاهی به سوی ارمنستان است.
ایالات متحده و کشورهای دیگر جهان از باکو درخواست کرده‌اند که به ناظران بین‌المللی اجازه ورود به قرهباغ را بدهند زیرا نگرانی‌هایی درباره نقض حقوق بشر در این منطقه وجود دارد. ایروان، باکو را به پاکسازی قومی در قرهباغ متهم کرده است که البته جمهوری آذربایجان این اتهام را به شدت رد می‌کند.
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای در خصوص سفر هیأت نمایندگی سازمان ملل به قرهباغ اعلام کرد: «این دیدار (به هیأت سازمان ملل) اجازه می‌دهد تا با فعالیت‌های فعلی بشردوستانه جمهوری آذربایجان در این منطقه آشنا شوند».
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان همچنین ادامه داد: «بعلاوه، به اعضای این گروه، فرایند بازسازی زیرساخت‌های خاص،خلع سلاح و ضبط مهمات از نیروهای مسلح غیرقانونی ارمنستان و همچنین خطراتی که مین‌ها به همراه دارند، نشان داده خواهد شد».
ارامنه قرهباغ کوهستانی قلمرویی که جامعه بین‌الملل به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان به رسمیت می‌شناسند، مجبور شدند در تاریخ ۲۰ سپتامبر (۲۹ شهریورماه) یک روز پس از عملیات نظامی برق‌آسای ارتش جمهوری آذربایجان در این منطقه، آتش‌بس اعلام کنند. بعد از آن دو دور مذاکرات بین دو طرف برای برقراری صلح برگزار شده است.
