پانزدهمین نشست سران بریکس از دیروز سه شنبه۲۲ اوت (۳۱ مرداد ماه )در آفریقای جنوبی آغاز شده و قرار است آیت الله سید ابراهیم رییسی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست شرکت کند.
نشست جاری بریکس به شکل اساسی بر کاهش تکیه کشورهای عضو به دلار و گفت وگو درباره چگونگی سرعت بخشیدن به این کاهش تمرکز دارد.
گروه بریکس از ۱۵ سال پیش تشکیل شد اما شرایط کنونی جهانی فرصت جدیدی را برای این گروه فراهم کرده تا به صدای بلندتری از کشورهای جنوب تبدیل شود و احتمالاً ایالات متحده و متحدانش را به چالش بکشد.
به نظر می رسد، بریکس به عنوان سکویی برای توسعه عمل می کند و می تواند پیشرفت قابل توجهی را در زمینه همکاری در سراسر جهان به دنبال داشته باشد.
به رغم تلاش برخی از کشورها که می کوشند جهان را به بلوک هایی برای گسترش اتحادهای نظامی خود با هدف حفظ سلطه خود تقسیم کنند، بریکس که به سرعت در حال رشد است، می کوشد تا تمرکز خود را بر حفظ صلح جهانی بگذارد که این مساله در نهایت می تواند به توسعه آفریقا منجر شود.
بریکس در سال های اخیر با تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۰ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۱ در برابر تولید حدود ۳۵ تریلیون دلاری توانسته به عنوان یک بلوک اقتصادی قدرتمند ظاهر شود.
گفته می شود که بریکس در مقایسه با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی که در هنگام ارائه وام رویکردهای مداخله گرایانه دارند، در موقعیت قوی تری قرار دارد.
تلاش گروه بریکس برای تقویت روابط اقتصادی میان کشورها
«سیریل رامافوزا» رئیس جمهوری آفریقای جنوبی در روز سه شنبه در افتتاحیه این اجلاس گفت که این گروه بریکس شکل اقتصاد جهانی را تغییر داده است و برای تقویت روابط اقتصادی میان کشورهای خود تلاش می‌کند.
وی اظهار داشت: رشد اقتصادی باید تحت سلطه شفافیت و یکپارچگی در چارچوب استانداردهای سازمان تجارت جهانی باشد و اقتصادهای بریکس به رشد اقتصاد جهانی کمک می‌کنند.
رئیس جمهوری آفریقای جنوبی ادامه داد: درخواست‌هایی برای اصلاح سازمان‌های بین‌المللی با هدف همگام شدن با تحولات وجود دارد.
رامافوزا خاطرنشان کرد، کشورهای بریکس یک چهارم اقتصاد جهانی، یک پنجم مبادلات تجاری و ۴۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند و حجم مبادلات تجاری بین این کشورها به بیش از ۱۶۲ میلیارد دلار طی سال گذشته میلادی رسید.
از تجارت جهانی عادلانه تر حمایت می کنیم
«لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» رئیس جمهوری برزیل نیز در نخستین روز از نشست سران بریکس گفت که گروه بریکس و کشورهای جنوب نسبت به سایر کشورها به رشد بیشتری دست یافته‌اند و ما از تجارت جهانی عادلانه‌تر حمایت می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما قصد داریم یک سیستم ویژه معرفی و از ارزهای ملی در مبادلات بین اعضای بریکس استفاده کنیم.
لولا داسیلوا افزود: بانک توسعه بریکس به ما اجازه می‌دهد تا به مشکلات خود رسیدگی کنیم و بستر مهمی برای کشورهای در حال توسعه است.
روند دلارزدایی در بین اعضای بریکس قطعی است
«ولادیمیر پوتین» رییس جمهور روسیه که به صورت حضوری در نشست بریکس شرکت نکرده و سخنرانی خود را از طریق مجازی در این نشست ارائه کرد، گفت تحریم‌های غیرقانونی غرب عمدا برای روسیه در بازار جهانی مانع ایجاد می‌کند و در عین حال مسکو بعنوان مقصر بحران جهانی غذایی جلوه داده می‌شود.
وی تاکید کرد: اگرچه تحریم‌های غیرقانونی اعمال شده توسط غرب مانع اقتصاد روسیه شده است، اما اقتصاد در حال توسعه است.
رییس جمهور روسیه افزود: روند دلارزدایی در بین اعضای بریکس قطعی و سهم دلار آمریکا در تجارت رو به کاهش است.
پوتین ادامه داد: روند غیرقابل برگشت دلارزدایی در روابط اقتصادی ما شتاب گرفته و تلاش‌ها برای ایجاد مکانیسم‌های موثر روابط بانکی متقابل و کنترل پولی و مالی در حال انجام است. در نتیجه، سهم دلار در معاملات صادرات و واردات در بریکس رو به کاهش است. در سال گذشته سهم دلار در تجارت ما تنها ۲۸. ۷ درصد بود.
وی همچنین تاکید کرد مذاکرات روسیه و شرکای آفریقایی در مورد عرضه رایگان غلات تقریباً به پایان رسیده است.
رییس جمهور روسیه همچنین اشاره کرد که کشورش تامین کننده قابل اعتماد مواد غذایی برای قاره آفریقا بوده و در آینده نیز این نقش را حفظ خواهد کرد.
پوتین با اشاره به توافق صادرات غلات دریای سیاه نیز گفت که روسیه آماده بازگشت به این توافق است, اما تنها به شرطی که به همه تعهدات ارائه شده به روسیه عمل شود.
وی گفت: از ۱۸ ژوئیه (۲۷ تیرماه) ما از تمدید بیشتر این به اصطلاح توافق خودداری کرده‌ایم. اما آماده بازگشت به آن هستیم. بازگشت ما فقط در صورتی اتفاق خواهد افتاد که اجرای واقعی همه تعهدات به طرف روسی محقق شود.
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به نمایندگی از پوتین در این نشست شرکت کرده است.
هند به موتور رشد جهانی تبدیل خواهد شد
«نارندرا مودی» نخست وزیر هند نیز در اجلاس اقتصادی سران بریکس در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی گفت که کشورش بزودی یک اقتصاد پنج تریلیون دلاری و به موتور رشد جهانی تبدیل خواهد شد.
وی افزود: هند موتور رشد دنیا خواهد شد زیرا این کشور ناکامی و سختی را به اصلاحات اقتصادی تبدیل کرد.
نخست وزیر هند ادامه داد: در چند سال گذشته فعالیت اقتصادی در هند آسان‌تر شده و ما بر ارائه خدمات بهتر به مردم و حکمرانی خوب متمرکز شده‌ایم.
مودی اظهار کرد: در سال ۲۰۰۹ وقتی اولین نشست سران بریکس برگزار شد، دنیا به تازگی از یک بحران بزرگ اقتصادی خارج شده بود. بریکس از آن هنگام تاکنون به بارقه امیدی برای اقتصاد جهانی تبدیل شده است.
کشورها جهانی با صلح پایدار و امنیت جهانی می خواهند
«شی جین پینگ» رییس جمهور چین نیز در سخنانی که از سوی «وانگ ونتائو» وزیر بازرگانی این کشور قرائت شد، در مورد آغاز جنگ سرد جدید هشدار داد.
رییس جمهور چین گفت: جامعه بشری در حال رسیدن به یک مقطع حساس است و باید تصمیم بگیرد که صلح و ثبات را حفظ کند یا به ورطه یک جنگ سرد جدید سقوط کند.
وی افزود: هیچ کشوری خواهان یک جنگ سرد جدید یا یک دسته‌بندی دیگر نیست، بلکه آن‌ها جهانی با صلح پایدار و امنیت جهانی می‌خواهند.
شی گفت که هژمونیسم در ذات ما نیست و پکن علاقه ای به رقابت با قدرت‌های بزرگ ندارد.
رییس جمهور چین ادامه داد: چین در سمت درست تاریخ ایستاده و به سیاست خارجی مستقل و صلح آمیز ادامه خواهد داد.
شی خاطرنشان کرد: پکن قاطعانه از منافع مشترک کشورهای در حال توسعه حمایت کرده و صدای بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه در امور جهانی خواهد بود.
رئیس جمهوری چین پیش از این نیز گفته بود: ما یقین داریم که این نشست بریکس به نقطه عطفی در توسعه مکانیسم بریکس تبدیل خواهد شد و به افزایش اتحاد و همکاری کشورهای در حال توسعه کمکی شایان خواهد کرد.
در حال حاضر علاوه بر ۵ عضو اصلی، ۲۳ کشور به شکل رسمی و ۶ کشور به صورت غیررسمی و اعلامی خواهان عضویت در این گروه هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایران، اندونزی، عربستان، کویت، امارات، بحرین، مصر، سوریه، مراکش، بلاروس، قزاقستان، کوبا، بولیوی، نیجریه، آرژانتین، ونزوئلا، تایلند، ویتنام، الجزایر، فلسطین، اتیوپی، هندوراس، مکزیک و ... اشاره کرد که از آن‌ها به عنوان «بریکس‌پلاس» یاد می‌شود.
پیشنهاد ایجاد بریکس پلاس نخستین بار در اجلاس سران این گروه در چین در سال ۲۰۲۲ توسط رئیس جمهور این کشور مطرح شد تا سازوکاری برای نزدیک‌کردن کشورها به این گروه قبل از اعطای عضویت کامل باشد.
گروه اقتصادی بریکس در حال پیشی گرفتن از «گروه هفت» (جی ۷) است و براساس ارزیابی ها، سهم کشورهای عضو بریکس از تولید داخلی ناخالص جهانی تا سال ۲۰۳۰ میلادی از ۵۰ درصد بیشتر خواهد شد.
در حال حاضر، پنج کشور «بریکس» حدود ۳۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند؛ در حالی که سهم کشورهای «جی ۷» کمتر از ۳۰ درصد است و پیش بینی می‌شود که سهم کشورهای بریکس از تولید ناخالص داخلی جهانی تا سال ۲۰۳۰ از ۵۰ درصد عبور کند و توسعه پیشنهادی گروه بریکس به شدت این هدف را تقویت خواهد کرد.
مشخص است که گروه بریکس با پیوستن بنگلادش، مصر و امارات و همچنین آماده شدن چند کشور دیگر برای پیوستن به بانک توسعه جدید گروه «بریکس»، شاهد گسترش مستمر است.
این تغییر تاکید می‌کند که قدرت و نفوذ گروه «بریکس» در عرصه جهانی در حال رشد می باشد و ممکن است در آینده «جی ۷» را با چالش مواجه کند.
از سوی دیگر، منافع کشورهای بریکس تنها محدود به تجارت نیست، بلکه ریشه در این باور سیاسی دارد که جهان باید چند قطبی شود.
گروه بریکس ایده یک سیستم جهانی را تشویق می کند که شامل چندین قطب سیاسی و اقتصادی است که در آن، منافع کشورها به بهترین شکل از طریق توازن قوا و تعدد شرکا به جای سیستم تک قطبی آمریکا تضمین می شود و در نهایت به گفته «جوزف دبلیو. سالیوان» اقتصاددان دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا، ایجاد واحد ارز جدید بریکس تهدیدی برای سلطه دلار آمریکا است و ممکن است دگرگونی نظم جهانی را تسهیل کند.
