انتخابات تناسبی الگویی از انتخابات مجلس است که بر اساس آن، رای دهندگان، نمایندگان منتخب خود را از فهرستهای انتخاباتی انتخاب میکنند و در نهایت پس از مشخص شدن وزن جریانهای سیاسی از مجموع آرای اخذ شده، به نسبت آرا، کرسیهای نمایندگی بین ائتلافها و جریانها تقسیم میشود. برخی نمایندگان با این روش موافق و برخی مخالفند. مالک شریعتی، نماینده مردم تهران تناسبی شدن انتخابات را تضمین چندصدایی در مجلس میداند و گفته است: «تناسبی شدن انتخابات، به افزایش مشارکت کمک میکند ولی با همراهی احزاب مواجه نشده است» محمدصالح جوکار از دیگر نمایندگانی که موافق این طرح است، میگوید: «ما معتقدیم برگزاری انتخابات تناسبی باعث افزایش مشارکت مردم خواهد شد و رقابت انتخاباتی را هم بیشتر میکند.»
این طرح، اخیرا برای ششمین بار پس از کمی اصلاحات در دستور صحن قرار گرفت. روز ۲۶ تیرماه، نمایندگان مجلس یک بار دیگر بر مصوبه قبلی خود پیرامون برگزاری انتخابات مجلس به صورت تناسبی در تهران اصرار کردند. این در حالی است که هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام دو بار نسبت به این موضوع ایراد گرفته است. حال قرار است این موضوع برای تعیین تکلیف به کمیسیون شوراها ارجاع داده شود.
در نشست علنی امروز- یکشنبه یکم مرداد ماه - مجلس شورای اسلامی بررسی گزارش کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مورد طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی (اعاده شده از شورای نگهبان و صحن) در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت.
امکان نداره سرفیس با کمتر از این قیمت پیدا کنی!
نمایندگان با حذف ماده ۵۳ این طرح مبنی بر حذف انتخابات تناسبی در جهت رفع ایراد هیات عالی نظارت موافقت کردند.
در ایراد هیات نظارت به این ماده آمده است: ماده ۵۳مصوبه با بندهای،۱، ۱۰ و ۱۵ سیاستهای کلی انتخابات و نیز اجزاء ۳ و ۱۰ بند ۹ سیاستهای کلی نظام قانونگذاری مغایرت دارد.
در مصوبه کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها جهت رفع این ایراد آمده است: در ماده (۹۶) الحاقی موضوع ماده (۵۳) مصوبه حذف شد.
در نهایت نمایندگان با ۱۴۲ رای موافق و ۶۰ رای مخالف و ۱۰ رای ممتنع به حذف انتخابات تناسبی رای دادند.
زیرساختهای انتخابات تناسبی فراهم نیست
منصور حقیقت پور گفت: «اصرار بر انتخابات تناسبی پیشتر از این هم توسط برخی جریانهای سیاسی مطرح شده بود تا بتوانند حداقل، سهمی در انتخابات ایران داشته باشند. درواقع بر اساس درصدی که رای میآورند میتوانند فرد منتخب خود را معرفی کنند. اما از دید من اساسا چنین طرحی در کشور ما قابلیت اجرایی ندارد. شورای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز معتقد است انتخابات تناسبی با سیاستهای کلی نظام مغایرت دارد.»
وی افزود: «در حال حاضر و در مجلس فعلی نیز، تعداد موافقان این طرح چندان زیاد نیست، به نظر میرسد یکی از نمایندگان، آقای جوکار، از افرادی است که بر این طرح اصرار زیادی دارد و مایل است در قالب یک طرح دوفوریتی وارد مجلس شود. در حالی که همانطور که اشاره کردم از دید مجمع تشخیص، این طرح به نفع مجلس نیست. مجلس باید به دنبال هم افزایی و تقویت منافع مشترک باشد. درواقع ممکن است اجرای این طرح، موقعیت مجلس را نامناسب کند. روز ۲۶ تیر ماه هم مجددا این طرح در مجلس متوقف شد و باقی بندهای این طرح نیز رای نیاورد؛ لذا معتقدم این طرح احتمالا به طور کامل رد میشود و قابلیت تحقق ندارد. بعید است که تا ۱۶ مرداد که ثبت نام نمایندگان مجلس انجام میشود، شاهد به نتیجه رسیدن این طرح باشیم.»
حقیقتپور افزود: «این افراد به دنبال این هستند که سهمی از انتخابات مجلس بگیرند، به ویژه افرادی که میخواهند سرلیست باشند، اصرار دارند تناسبی بودن انتخابات درصدی از رای تهران را به آنان بدهد. اصرار بر چنین طرحی، چالشی را بین مجلس و دیگر دستگاهها ایجاد خواهد کرد. آنها که به دنبال تصویب این طرح هستند، شامل همه طیفهای مجلس نمیشوند. این نوع اصرار برای چنین طرحی بیشتر از سوی طیفی مطرح میشود که به دنبال خالص سازی است. این جریان بین عموم مردم دارای منزلت و جایگاه ویژهای نیست؛ بنابراین با کمک این طرح، به دنبال دستیابی به سهم و رای خود هستند. معتقدم در سیستم رای گیری تناسبی، حقوق برخی از کاندیداها از بین خواهد رفت. اجرای این طرح برای وزارت کشور نیز کاری هزینه بر و سخت خواهد بود و بعید است وزارت کشور قادر باشد به راحتی این طرح را اجرا کند.»