سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران صبح چهارشنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۲ برای انجام یک سفر دو روزه منطقه‌ای عازم آفریقا شد و بامداد جمعه ۲۳ تیر به تهران بازگشت. کشورهای کنیا، اوگاندا و زیمبابوه مقصد رئیسی در این سفر بودند.
رئیس قوه مجریه صبح چهارشنبه به «نایروبی» پایتخت «کنیا» رسید و پس از دیدار با «ویلیام سامویی روتو» رئیس‌جمهور این کشور، مذاکرات دوجانبه هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و کنیا به ریاست روسای جمهور دو کشور برگزار شد. در این جلسه، هیئت‌های عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و کنیا به بحث و تبادل نظر درباره راهکارهای گسترش همکاری‌ها و تعاملات دوجانبه در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و همچنین معرفی ظرفیت‌های متنوع ایران و کنیا در حوزه‌های مختلف کشاورزی، دامپروری، تجهیزات پزشکی، صنایع و مصالح ساختمانی و پتروشیمی برای توسعه همکاری پرداختند.
مقامات عالی‌رتبه ایران و کنیا همچنین با استقبال از توسعه و ایجاد خط کشتیرانی میان بنادر جمهوری اسلامی ایران و کنیا راهکارهای موثر برای همکاری در این زمینه‌ها را بررسی کردند.
در این مذاکرات، پنج سند همکاری میان مقامات عالی‌رتبه ایران و کنیا و در حضور روسای جمهور دو کشور به امضاء رسید. این اسناد همکاری در حوزه‌های دامپزشکی، ارتباطات، فرهنگ، شیلات و فنی حرفه‌ای بود که از سوی وزرای «امور خارجه»، «اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد دیجیتال»، «گردشگری، حیات وحش و میراث»، «معدن، اقتصاد آبی و امور دریایی» و «آموزش کنیا» و وزرای امور خارجه و تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران در حضور رئیسی و روتو به امضاء رسید.
رئیسی در این سفر از از خانه فن‌آورانه ایران در کنیا هم بازدید کرد. در این مرکز بیش از ۳۵ شرکت دانش‌بنیان ایرانی محصولات خود را در حوزه‌های دارویی، تجهیزات پزشکی، کشاورزی، ساختمانی و معماری معرفی و به کنیا صادر کرده‌اند. همزمان با بازدید رئیس جمهوری اسلامی ایران از این مرکز، «پهپاد کشاورزی چندمنظوره پلیکان» و «پهپاد نقشه‌برداری درنا» از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی برای تجاری‌سازی و صادرات به کنیا معرفی شدند.
همچنین بر اساس توافق‌های صورت گرفته بین ایران و کنیا قرار است، شرکت زامیاد کارخانه مونتاژ وانت نیسان خود را به اسم Kifaru در شهر «مومباسا» راه‌اندازی کند. محمد علی تیموری مدیر عامل سایپا هم از ورود محصولات این سایپا به بازار خودروی کنیا خبر داد و از این سه محصول به عنوان محصولات تجاری سایپا نام برد و گفت: این محصولات حمل و نقل عمومی حساب می‌شوند.
رئیسی در این سفر نشستی هم با تجار و فعالان اقتصادی ایران و کنیا برگزار کرد و در این نشست با بیان اینکه دفاتر بازرگانی در دو کشور می‌توانند متکفل شناساندن ظرفیت‌های متقابل باشند، گفت: توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و فعال شدن خطوط کشتیرانی، ایجاد زمینه تسهیل رفت و آمد تجار و گردشگران میان دو کشور از جمله با راه‌اندازی خطوط هوایی، کاهش هزینه‌های تجاری با اصلاح تعرفه‌ها و برقراری تعرفه‌های ترجیحی و تسهیل ارتباطات پولی، مالی و بانکی میان ایران با کنیا و دیگر کشورهای آفریقایی از جمله زمینه‌های لازم برای گسترش تعاملات اقتصادی و تجاری فیمابین است.
«اوگاندا» دومین مقصد رئیس دولت سیزدهم در این سفر بود. رئیسی عصر چهارشنبه به «کامپالا» رسید و پس از دیدار وی با «یووری موسونی» رئیس‌جمهور اوگاندا، مذاکرات دوجانبه هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و اوگاندا به ریاست روسای جمهور دو کشور برگزار شد. رئیسی در این نشست با اشاره به آغاز به کار دفتر نوآوری و فناوری ایران در اوگاندا و ظرفیت‌های زیاد، به‌ویژه در حوزه‌های پزشکی، علم و فناوری، کشاورزی، بر آمادگی ایران برای انتقال تجربیات خود در این زمینه‌ها و در قالب توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی با اوگاندا تاکید کرد.
در این نشست، مقامات عالی‌رتبه ایران و اوگاندا در حضور روسای جمهور دو کشور چهار سند همکاری به امضاء رساندند. معافیت صدور ویزا، همکاری کشاورزی، تشکیل کمیسیون دائمی مشترک و بیانیه مشترک، چهار سند همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و اوگاندا بود که در حضور رئیسی و موسونی به امضاء رسید.
در ادامه برنامه‌های این سفر رئیس دولت سیزدهم از مزرعه کشت فراسرزمینی ایران در اوگاندا بازدید کرد. رئیسی در این بازدید با توضیحات مدیرعامل گروه کشاورزی و صنایع ایران در اوگاندا در جریان اقدامات صورت گرفته در زمینه توسعه همکاری‌های کشاورزی و کشت فراسرزمینی در این کشور قرار گرفت.
رئیس قوه مجریه همچنین با بازدید از نمایشگاه محصولات کشاورزی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در اوگاندا، به نشانه آغاز رسمی کشت فراسرزمینی جمهوری اسلامی ایران در این کشور یک اصله نهال غرس کرد.
در جریان این سفر دفتر نوآوری و فناوری ایران در اوگاندا با حضور رئیسی افتتاح شد و رئیس دولت سیزدهم از این دفتر بازدید کرد. این دفتر به عنوان مرکز و نمایشگاه محصولات دانش‌بنیان ایرانی در اوگاندا در حوزه‌های مختلف صنایع غذایی، کشاورزی، دارویی، تجهیزات پزشکی، واکسن‌های دام و طیور، داروهای گیاهی، مکمل‌های غذایی و پهپادهای کشاورزی است. هدف از تاسیس این دفتر، ایجاد بازارهای صادراتی جدید و معرفی محصولات دانش‌بنیان به بازارهای آفریقا و همچنین ایجاد زمینه توسعه همکاری مشترک به‌ویژه در حوزه شرق آفریقاست.
رئیس قوه مجریه همچنین در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و اوگاندا، با تاکید بر اهمیت برگزاری نشست‌هایی به منظور شناخت دقیق موانع پیش روی گسترش و تسهیل همکاری‌ها و ارائه راهکارهای لازم در این زمینه اظهار کرد: میزان فعلی تبادلات تجاری و اقتصادی ایران و اوگاندا برای هیچ کدام از دو کشور قابل قبول نیست و این در حالی است که به راحتی می‌توان میزان تجارت میان دو کشور را به ۱۰ برابر حجم فعلی افزایش داد.
زیمبابوه آخرین مقصد سفر رئیسی به آفریقا بود. رئیس دولت سیزدهم صبح پنج‌شنبه وارد «هراره» پایتخت «زیمبابوه» شد. پس از دیدار و گفت‌وگوی رئیسی با «امرسون منانگاگوا» رئیس جمهور زیمبابوه، نشست هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و زیمبابوه برگزار شد.
در این نشست، ۱۲ سند و تفاهمنامه همکاری میان ایران و زیمبابوه در حضور روسای جمهور دو کشور به امضاء رسید. همکاری در زمینه‌های نفت و انرژی، مخابرات و فناوری اطلاعات، تامین اجتماعی و بیمه، کار و اشتغال، آموزش عالی و علوم و تحقیقات و فناوری، کشاورزی و شیلات، غذایی و دارویی، تامین، توزیع و تولید تجهیزات پزشکی، ایمنی حرفه‌ای و کاهش آسیب‌های مربوط به کار، حمایت‌های اجتماعی و حمایت از کودکان، توانمندسازی افراد معلول و تفاهمنامه همکاری میان شرکت تراکتورسازی ایران و شرکت «ماگای» زیمبابوه محور اسناد همکاری امضاءشده میان جمهوری اسلامی ایران و زیمبابوه بود.
این اسناد همکاری میان وزاری امور خارجه، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاون وزیر کار و معاون بین‌الملل شرکت تراکتورسازی ایران و از سوی زیمبابوه هم توسط سرپرست وزارت خارجه، وزیر اراضی و کشاورزی، رئیس سازمان غذا و داروی زیمبابوه و نماینده شرکت ماگا به امضاء رسید.
رئیس دولت سیزدهم بامداد جمعه ۲۳ تیر به تهران بازگشت و در فرودگاه مهرآباد درباره اهداف و دستاوردهای سفر به این سه کشور آفریقایی، با بیان اینکه هدف اول این سفر تقویت عمق راهبردی جمهوری اسلامی ایران بود، اظهار کرد: گسترش ارتباط با کشورهای قاره آفریقا از اهداف این سفر بود چرا که آفریقا قاره فرصت‌های ارزشمند، منابع سرشار طبیعی، معادن و زمینه‌ها و استعدادهای فراوان است.
رئیسی همچنین با اشاره به علاقه‌مندی این کشورها برای خرید محصولات دانش‌بنیان ایرانی گفت: تسهیل تامین مواد اولیه و کالاهای اساسی با قیمت مناسب و امکان اجرای طرح کشت فراسرزمینی در این کشورها از اهداف این سفر بود که با موفقیت دنبال و توافق شد که به شکل تهاتری و در ازای فروش محصولات و مواد پتروشیمی، کالاهای اساسی مورد نیاز ایران از این کشورها وارد شود.
به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران با گسترش روابط خود با کشورهای آفریقایی تلاش دارد از بازار بزرگ این کشورها برای افزایش حجم مبادلات اقتصادی خود و باز کردن راه‌های جدیدی برای تعاملات بین‌المللی استفاده کند.
