تا سالها پیش، خشونت علیه زنان در سوئد، تقریباً یک سوژه مخفی بود تا جایی که این کشور مرفه حوزه اسکاندیناوی از نظر برابری جنسی پیشرو قلمداد میشد اما اخبار و آمارها نشان میدهد که واقعیت چیز دیگری است و خشونت علیه زنان در آن رو به افزایش است به طوری که هر سه هفته یک زن در سوئد به دست نزدیکانش به قتل میرسد.
نمونههای زیادی وجود دارد که عمق این فاجعه را به تصویر میکشد. به تازگی مردی سوئدی که متهم است پس از قتل همسر ایرانیاش، جسد او را در قالی ایرانی پیچیده و آن را در قعر دریا پنهان کردهبود، محاکمه و به حبس ابد محکوم شد. جنایت علیه این زن ایرانی در حالی رقم خورده که رسانههای مدعی دفاع از حقوق زنان به دلیل غربیبودن عامل جنایت در اینباره سکوت کردهاند.
قضیه از این قرار بود که فروردینماه سال گذشته خانواده زنی ایرانی به نام سمیه به پلیس استکهلم سوئد خبر دادند دختر ۴۰ سالهشان گم شدهاست. یکی از اعضای خانوادهاش گفت دخترمان سمیه که او را «ساشا» صدا میکردیم، از چند سال قبل در استکهلم زندگی میکند. او در این مدت با مردی سوئدی به نام «اریک وانهاتالو» که پنج سال از او بزرگتر بود، آشنا شد و با هم ازدواج کردند. آنها صاحب یک پسر خردسال بودند.
شوهرش اریک در نهایت به ظن قتل بازداشت شد و در جریان بازجوییها ادعا کرد که از همسرش سمیه خبر ندارد، اما پس از هفت ماه قفل سکوت را شکست و مهرماه سال گذشته بود که به قتل اعتراف کرد.
او در شرح جنایت گفت: بعد از مشاجره با سمیه او را کتک زدم و بعد دست انداختم در گلویش و او را خفه کردم. در آن مدت پسر کوچکمان هم در خانه و شاهد ماجرا بود. وقتی دیدم که نفس نمیکشد، تصمیم گرفتم جسدش را از خانه خارج کنم. جسد را داخل قالی ایرانی که پدرش به ما هدیه دادهبود، پیچیدم. بعد آن را به داخل خودرو منتقل کردم. سپس در حالی که بچهام هم سوار خودرو کردهبودم پشت فرمان نشستم و به سمت خلیج سالتویکن رانندگی کردم. در محلی که از قبل در نظر گرفتهبودم، جسد را به قعر آب فرستادم و به خانه برگشتم. صبح روز بعد هم به پلیس خبر دادم که همسرم از خانه بیرون رفته و دیگر برنگشته است.
بعد از اعتراف متهم بود که مأموران پلیس در محل حاضر شدند و جسد را از قعر ۲۳ متری آب خارج کردند. گزارش پزشکی قانونی در اینباره نشان داد که سمیه با فشار بر عناصر حیاتی گردن به کام مرگ رفتهاست.
سمیه تنها یک نمونه از قتل و آدمکشی در سوئد است و سالانه دهها زن و حتی مرد در این کشور مرفه اسکاندیناوی قربانی خشونت خانوادگی میشوند که در ادامه نگاهی آماری به این موضوع خواهیم داشت.
نگاهی آماری به خشونت مرگبار و قتل زنان در سوئد
چندی پیش آمار «شورای ملی پیشگیری از جرم» (Brå) نشان میداد تعداد افرادی که در سوئد توسط یک شریک یا شریک قبلی کشته شدهاند بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ بیش از دو برابر شدهاست. تقریباً یک چهارم موارد و در مجموع ۲۶ مورد، توسط یک شریک یا شریک سابق انجام شدهاست - بیش از دو برابر سال قبل، زمانی که تنها ۱۱ مورد از این قبیل وجود داشت.
بیشتر افرادی که توسط شریک یا شریک قبلی کشته شدند، زنان بودند. بنابراین حدود ۶۷ درصد از کل این نوع قتلها را زنان (۲۲ زن در سال) تشکیل میدادند. تنها پنج درصد از مردانی که قربانی خشونت مرگبار شده بودند توسط یک شریک یا شریک قبلی مورد حمله قرار گرفتند.
در دوره ۲۰۱۲-۲۰۱۷، به طور متوسط ۲۵ زن در هر سال به دلیل خشونت مرگبار جان خود را از دست میدادند اما تعداد افرادی که به دست شریک فعلی یا سابق خود جان خود را از دست دادهاند حدود نصف این رقم بودهاست.
بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵، هر سال به طور متوسط ۱۷ زن به دست یک شریک فعلی یا سابق جان خود را از دست میدادند، این رقم در دوره ۲۰۱۰-۲۰۱۵ به ۱۴ زن در هر سال کاهش یافته است.
وبسایت آماری «استاتیستا» در گزارشی با درج نموداری که در ذیل خواهد آمد، تعداد قتلها را در سوئد از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ بر اساس جنسیت قربانی تفکیک کردهاست؛ گزارشی که ۱۶ ژوئن ۲۰۲۲ انتشار یافت.
بر پایه این گزارش، مردان بیشتر از زنان قربانی قتل در سوئد میشوند. تعداد مردانی که در جرایم خشونت آمیز کشته شدند از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ افزایش یافته اما از آن زمان تاکنون ثابت مانده است. در همین حال، تعداد قربانیان قتل زن در طول دهه گذشته معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ نفر بوده است. در سال ۲۰۲۱، ۸۹ مرد و ۲۴ زن به عنوان قربانیان قتل در سوئد تأیید شدند. در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، میزان قتل در سوئد در حدود متوسط بود.