«واهان کاستانیان» معاون وزیر خارجه ارمنستان در مصاحبه با المانتیور گفت که اقدامات و اظهارات ایران به جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع بین ایروان و باکو در درگیریهای مرزی سپتامبر ۲۰۲۲ بین دو طرف کمک کرد.
او در این مصاحبه توضیح داد: «اطلاعاتی داشتیم که جمهوری آذربایجان در سپتامبر گذشته هنگام حمله به ارمنستان، در حال آمادگی برای حملات بزرگتر بود. اقدامات و اظهارات ایران به جلوگیری از وخامت بیشتر آن وضعیت کمک کرد».
معاون وزیر خارجه ارمنستان همچنین گفت که دستیابی به تسلیحات ایرانی در دستورکار ایروان نیست. او در خصوص اهداف باکو هم به سه موضوع اشاره کرد: «پاکسازی قومی منطقه قرهباغ کوهستانی، ایجاد تنش نظامی گسترده در منطقه و بلاخره، سوق دادن طرف ارمنستانی به ایجاد کریدور فراسرزمینی».
درگیریهای مرزی دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سپتامبر ۲۰۲۲ باعث کشته شدن دهها سرباز از دو طرف شد و هر یک طرف دیگری را مقصر آن میداند. رئیسجمهور جمهوری آذربایجان اخیراً درگیریهای سپتامبر را غیر قابل اجتناب توصیف کرد.
منطقه مورد مناقشه قرهباغ کوهستانی که اغلب ساکنان آن ارمنی هستند در سال ۱۹۸۸ از جمهوری آذربایجان جدا شد و در سال ۱۹۹۱ جمهوری خود را تاسیس کرد. ایروان و باکو از آن زمان بر سر این منطقه با یکدیگر در رقابت هستند.
جنگ دوم قرهباغ کوهستانی در نهم نوامبر ۲۰۲۰ (۱۹ آبان ۱۳۹۹) با توافق آتشبس به امضای نخستوزیر ارمنستان، رئیسجمهور جمهوری آذربایجان و رئیسجمهور روسیه، پایان یافت و روسیه به عنوان میانجی این توافق نقشآفرینی کرد. جمهوری آذربایجان در این دور از درگیریها مناطقی از جمله قرهباغ را پس گرفت.
این دو کشور با وجود پادرمیانی روسیه همواره در خطوط مرزی درگیری دارند و طرفین یکدیگر را به نقض آتشبس و تیراندازی به مواضع هم متهم میکنند.
در تازهترین تنش بین دو طرف، گذرگاه مهم لاچین از سوی نیروهای باکو به دلایل نامشخص مسدود شده است. این اقدام باکو با مخالفتهای بینالمللی روبرو شده به طوریکه وزارت امور خارجه فرانسه با صدور بیانیهای خواستار بازگشایی راه ارتباطی قرهباغ کوهستانی به ارمنستان از سوی جمهوری آذربایجان شده است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز ضمن ابراز نگرانی از انسداد گذرگاه لاچین گفته که مسکو به تلاش برای حل این مشکل ادامه میدهد.
نیکول پاشینیان نخستوزیر ارمنستان در گفتوگوی تلفنی سهشنبه (۳۱ ژانویه، ۱۱ بهمن) با ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه با اشاره به بحران انسانی در قرهباغ کوهستانی ناشی از محاصره غیرقانونی جاده مهم لاچین توسط جمهوری آذربایجان، بر اجرای اقدامات لازم از سوی روسیه برای غلبه بر مشکلات موجود تاکید کرد.