تور منطقه‌ای «حسین امیرعبداللهیان » بامداد چهارشنبه ۲۸ دی‌ماه و با عزیمت از آنکارا پایتخت ترکیه، به پایان رسید اما این سفرها و دستاوردهای آن آغاز نتیجه‌گیری جمهوری اسلامی از سیاست‌های خود در طول سال‌های گذشته است. رئیس دستگاه دیپلماسی ، سفر منطقه‌ای خود را از لبنان و شامگاه ۲۳ دی ۱۴۰۱ آغاز کرد. پس از یک روز دیدار و گفت‌وگو با مقامات لبنان، این کشور را به مقصد دمشق، پایتخت سوریه ترک کرد.
مهمترین محورهای گفت‌وگوهای امیرعبداللهیان در تور منطقه‌ای
جبهه مقاومت، فرصت‌ها و چالش‌های آن مهمترین محور دیدارها و رایزنی‌های وزیر امورخارجه در لبنان و سوریه بود. تهران، بیروت و دمشق سه محور مبارزه با دشمن مشترکی به نام رژیم صهیونیستی هستند. موضوعی که امیرعبداللهیان در دیدار با «سیدحسن نصرالله» دبیرکل حزب الله، «نبیه بری» رئیس مجلس و «نجیب میقانی» نخست‌وزیر موقت لبنان و همچنین «عبدالله بو حبیب» وزیر خارجه لبنان مورد تأکید قرار داد. تشکیل دولت در لبنان که به مسئله بغرنجی در این کشور تبدیل شده است، هم در این دیدارها مورد اشاره امیرعبداللهیان قرار گرفت و وی بر اهمیت تلاش همه طرف‌های لبنانی به‌منظور تکمیل روند سیاسی در این کشور تأکید کرد و تسریع در روند انتخاب رئیس جمهور مبتنی بر توافق سیاسی همه طرف های لبنانی خارج از هرگونه مداخله و فشار خارجی را به نفع مردم لبنان و نیز منطقه دانست.
در سفر به سوریه هم محور گفت‌وگوها، تاکید بر مقاومت در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی بود و وزیر امور خارجه تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران امنیت و پیشرفت سوریه را امنیت و پیشرفت خود می‌داند و به پشتیبانی قوی از سوریه ادامه خواهد داد. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با ابراز خرسندی از روند گسترش روابط خارجی سوریه، این تحول را نشان دهنده اهمیت و جایگاه مهم سوریه در منطقه برشمرد و تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران همواره بر راهکار سیاسی به جای راهکار جنگ تاکید دارد و به همین دلیل از تحولات مثبت در روابط سیاسی سوریه با دیگر کشورها استقبال می‌کند.
وزیر امور خارجه سوریه هم در دیدار با همتای ایرانی خود با اشاره به افزایش پیچیدگی های منطقه، بر ضرورت تقویت مشورت‌های منظم و مستمر میان سطوح مختلف وزارت خانه های خارجه دو کشور در موضوعات مورد اهتمام تاکید کرد.
در آنکارا هم تأکید اصلی و اساسی طرفین بر ایجاد منطقه‌ای امن بدون دخالت کشورهای خارجی بود و مولود چاووش‌اغلو وزیر خارجه ترکیه دخالت‌ها و امرونهی‌های خارجی در منطقه را نوعی حقارت برای مردم این کشورها دانست و یادآور شد که هر دو کشور ایران و ترکیه از تروریسم آسیب دیده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از شرکای صلح در سوریه و طرفین روند آستانه، تلاش دارد تا راه‌حلی قابل اجرا، معقول و منصفانه برای درگیری‌های مرزی و منطقه‌ای بین سوریه و ترکیه ارائه کند. با توجه به مجموع رویدادهای چند ماه گذشته و تمایل آنکارا به گفت‌وگوهای سیاسی با مقامات دمشق، می‌توان به این نتیجه رسید که دیپلماسی به کار گرفته شده از سوی جمهوری اسلامی ایران در این حوزه در حال ثمردهی است. موضوعی که امیرعبداللهیان در دیدار با همتای ترک خود به آن اشاره و یادآور شد: « از اینکه مناسبات دمشق و آنکارا شاهد تحول بوده و تلاش‌هایی که از سال‌های قبل توسط جمهوری اسلامی ایران شروع شده، در حال نتیجه دادن است خوشحالیم.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: هرگونه پیشرفت مناسبات دمشق و آنکارا را اقدامی به نفع منطقه و کشورها می‌دانیم. جمهوری اسلامی به‌دلیل ارتباط نزدیک با دو کشور همه تلاش خود را برای به نتیجه رسیدن این هدف به کار خواهد گرفت.
وزیر خارجه ترکیه هم با بیان اینکه اولویت ما حفظ یکپارچگی سوریه است، گفت: برای تامین صلح پایدار در سوریه باید گام‌های اساسی برداریم. مذاکرات ترکیه، سوریه و روسیه در آینده نیز برگزار خواهد شد و ما همیشه ایران را در جریان کار قرار دادیم.
در دیدار با اردوغان هم بر اهمیت برگزاری نشست‌های ٣+٣ درباره مسائل قفقاز، سه جانبه ایران- عراق-ترکیه و همچنین سه جانبه ایران - ترکیه و آذربایجان تاکید شد تا تنها راه عبور از چالش‌های منطقه، ائتلاف‌ها و مذاکرات منطقه‌ای باشد.
با این توصیفات به نظر می‌رسد مسیر صلح میان آنکارا و دمشق هموارتر از همیشه خواهد بود و می‌توان به سیاست جمهوری اسلامی در این هموارسازی، نمره قابل قبولی داد. ایران در تمام نشست‌های روند آستانه ضمن تأکید بر حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه بر ضرورت اطمینان بخشی به کشورهای همجوار سوریه برای تکرار نشدن حملات تروریستی از خاک این کشور هم تأکید داشت.
سه سفر و یک هدف
امنیت و تأمین آن در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه، بدون اتکا و دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای، هدف سالیان دراز جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از مهمترین کشورهای این حوزه جغرافیایی است. این مهم را امیرعبداللهیان در بدو ورود به سوریه هم مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد که تأمین حداکثری امنیت ملی ایران و منطقه مورد توجه جدی ما است. در مسیر تحقق این هدف، ایران هزینه‌های بسیاری داده و بزرگترین دلیل دشمنی‌های ناتمام با تهران هم همین تلاش برای پایان دادن به دخالت‌های فرامنطقه‌ای در تأمین امنیت منطقه است. تروریسم و حمله غرب، دو عامل اصلی برهم زننده تعادل امنیتی در منطقه خاورمیانه است، دو عاملی که چنان به یکدیگر وابسته هستند که گاهی یکی دلیل آن‌دیگری اعلام و تحلیل می‌شود. غرب به بهانه مقابله با تروریسم به منطقه هجوم می‌آورد و همین هجوم آغاز مسیر تازه‌ای برای اقدامات گروهک‌های تروریستی است. تغییر دولت‌ها به بهانه عدم همراهی هم از پروژه‌هایی است که غرب هرازچندگاهی آن را در خاورمیانه پیاده‌سازی می‌کند و امنیت شکننده موجود را از بین می‌برد.
پروژه حمله برای تأمین امنیت که در عراق، لیبی، مصر و تونس پیاده شد و شرایط را برای مردم این کشورها در مقایسه با قبل دشوارتر کرد. این پروژه در سوریه راه به جایی نبرد و تمام آسیب‌ها و دشواری‌هایی که مردم سوریه متحمل شدند، دولت بشار اسد با همراهی ایران و روسیه به کار خود ادامه داد. جمهوری اسلامی ایران در تمام مدت جنگ داخلی در سوریه و ظهور داعش تلاش کرد دیگر همسایگان این کشور را متوجه این موضوع کندکه به خطر افتادن امنیت در سوریه آغازگر، مسیری است که تمام منطقه را به میدان آتش و ترور تبدیل خواهد کرد.
ضرورت حراست از روابط همسایگی هم با وجود دشمنان این روابط از دیگر اهداف مشخص سفرهای امیرعبداللهیان به کشورهای منطقه بود. جمهوری اسلامی ایران نزدیکی‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی زیادی به این کشورها دارد و به همان میزان هم ظرفیت افزایش این نزدیکی. به همین دلیل است که تلاش‌های مخالفان ایران برای دور شدن کشورهای همسایه از تهران بیش از همیشه شدت یافته اما به همان میزان هم تلاش دولت سیزدهم در نزدیکی هرچه بیشتر به همسایگان بر مبنای منافع مشترک هم افزایش یافته است. تور منطقه‌ای امیرعبداللهیان در هفته گذشته ضمن اعلام این مهم که اولویت روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران، همسایگان خود است بر موضوع مهم دیگری هم مهر تأیید زد و آن دامنه و گستره حضور جمهوری اسلامی ایران در منطقه به عنوان یک کشور قدرتمند و البته میانجی است.
