تحلیلگران در غرب در سال های اخیر حساسیت شدیدی را نسبت به روابط رو به رشد ایران و روسیه پیدا کرده اند. در یک ساله اخیر روابط دو طرف در ابعاد سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی پیشرفت های فوق العاده ای را تجربه کرده است.
نکاتی که از سوی مقام های ارشد دو کشور نیز بیان می شود حکایت از آن دارد که دورنمای بسیار روشنی برای این روابط طراحی شده است به گونه ای که به نوشته شبکه خبری «بلومبرگ» آمریکا تنها یک نمونه از این همکاری های روبه رشد، ساخت مسیر تجاری بین قاره ای در قبال پروژه ۲۵ میلیارد دلاری غیرقابل تحریم است که از طریق یک مسیر ۳ هزار کیلومتری، اروپا را به هندوستان متصل می کند.
اندیشکده ها و تحلیلگران غربی اکنون نسبت به این موضوع حساس شده اند زیرا سران و رسانه های رژیم صهیونیستی بیشتر از دیگران از این روابط روبه رشد وحشت کرده اند.
وحشت اسرائیل از همکاری تمام عیار تهران-مسکو
موسسه «واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک» (WINEP) در تحلیلی با عنوان «تعمیق روابط ایران روسیه مایه نگرانی اسرائیل است» آورده است در چند هفته گذشته، مقامات ایالات متحده و انگلیس شاهد تعمیق بیشتر روابط بین روسیه و ایران بوده اند. در میانه های دسامبر گذشته «ویلیام برنز» رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا)، در مصاحبه ای به «پی. بی. اس نیوز» وضعیت را اینگونه تشریح کرد چیزی که در حال رخ دادن است، حداقل آغاز یک همکاری دفاعی تمام عیار بین روسیه و ایران است و روس ها نیز مسیرهای فنی برای حمایت از ایران را بررسی می کنند.
وی با صراحت در این مصاحبه، نزدیکی تهران به مسکو را تهدیدی واقعی برای ایالات متحده و بسیاری از دوستان و شرکای آن ارزیابی کرد.
این اندیشکده آمریکایی تحولات بین روسیه و ایران را یک رابطه دو جانبه در حال تغییر ارزیابی کرد و نوشت، ارتباطات بین رهبران دو کشور نشان می دهد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و مقام هایش به شدت قدردان ایران هستند. البته روابط پیشرفته امروزی حاصل سال ها ارتباط پیشین است که در زمینه های مختلف تداوم داشت و در چند سال گذشته علیه دشمنان مشترک در جنگ سوریه نشان داده شد.
موسسه واشنگتن افزود: اگرچه منافع آن ها متفاوت است ولی هر دو کشور مدت ها است که به دنبال محدود کردن نقش ایالات متحده در عرصه جهانی و به نوبه خود افزایش قدرت حوزه های مربوطه به خود هستند.
بر اساس این تحلیل، اگرچه روسیه با اسرائیل و عربستان سعودی رابطه نزدیکی دارد اما در چارچوب این همکاری، روسیه بر تقویت قابلیت های سخت افزاری نظامی ایران از طریق ارائه سیستم های پدافند هوایی که درخواست دیرینه ایران بوده است، تمرکز دارد.
دسترسی به سامانه های دفاع هوایی پیشرفته روسیه موجب افزایش امنیت حریم هوایی ایران شده و به دردسر بزرگی برای برنامه ریزان نظامی غرب تبدیل می شود.
این اتاق فکر آمریکایی توصیه کرده است: اسرائیل برای تقویت چشم‌انداز امنیتی خود در راستای تقویت روابط روسیه و ایران، ابتدا باید خطوط قرمز خود را به مسکو اعلام و برای آن روشن کند که تغییر در محاسبات آن ممکن است موجب ارائه سیستم های دفاع هوایی به اوکراین شود.
همچنین اسرائیل باید از شکل گیری محور روابط روسیه و ایران برای فشار بر آمریکا و اروپا با هدف ممانعت یا محدود کردن همکاری بین دو کشور استفاده کند. این موضوع می تواند به شکل گیری یک کارگروه جدید متشکل از آمریکا، اروپا و اسرائیل با هدف پرداختن به نگرانی های مشترک در مورد رابطه تهران - مسکو منجر شود.
اسرائیل باید همزمان با شرکای منطقه‌ای خود چون امارات متحده عربی ارتباط برقرار کند تا رئیس جمهور روسیه را برای محدود کردن کمک ها به ایران تحت فشار قرار دهند.
جنگ نرم علیه محور تهران-مسکو
این اندیشکده آمریکایی، در یک گزارش دیگر نیز به همین موضوع پرداخت و نوشت در تهران برخی نسبت به توسعه روابط ایران و روسیه بدبین هستند و در همین چارچوب دولت های غربی باید به عنوان بخشی از استراتژی خود برای محدود کردن این همکاری های دو طرف به این تردیدها دامن بزنند.
لزوم تفرقه بین ایران و روسیه
این اتاق فکر با تاکید بر لزوم ایجاد تفرقه بین ایران و روسیه آورده است: ایالات متحده برای تشدید این تنش های نهفته باید بر روی دو نکته زیر تأکید کند:
- نخست اینکه تهران با هزینه های فزاینده ای برای همسویی خود با مسکو مواجه است.
- دوم برجسته سازی احتمال پشت کردن مسکو به تهران است.
در این چارچوب طبق توصیه اندیشکده فوق، ایالات متحده باید شرایط را برای تحریم ها و فشارهای سیاسی جدید بر تهران آماده و با همین رویکرد باید پتانسیل اصطکاک و بی‌اعتمادی بین دو شریک را برجسته کند.
برای مثال، افشای جزئیات مربوط به برخی معاملات و یا تردید آفرینی نسبت به نیت طرف مقابل می تواند واکنش های شدیدی را در تهران موجب شود. همچنین مقامات غربی باید بر نحوه رقابت شدید ایران و روسیه در جبهه اقتصادی توجه کنند و بر این موضوع تمرکز و تاکید داشته باشند که این تعمیق روابط ارزش ندارد.
طبق تحلیل فوق، علاوه بر این واشنگتن باید هزینه اقتصادی بیشتری را بر تهران به دلیل حمایت از روسیه تحمیل و به ایرانیان القا کند که چنین کمکی به آن ها آسیب می رساند و هیچ فایده ای برای آن ها ندارد. افزون بر تشدید تحریم های مختلف دولت ایالات متحده باید برای کاهش درآمدی که تهران از فروش انرژی به دست می آورد، پا را از این هم فراتر بگذارد.
در تحلیل های این اندیشکده آمریکایی تاکید شده است در آینده ای نه چندان دور، ایران در ازای همکاری با روسیه، از مسکو امتیازاتی را دریافت خواهد کرد؛ روسیه نیز راه های زیادی برای جبران لطف تهران در اختیار دارد که می تواند منافع آمریکا و اسرائیل را به خطر بیندازد. از آنجا که اسرائیل ابزارهای محدودی برای پاسخ به این واقعیت جدید منطقه ای خواهد داشت، بنابراین باید تا حد امکان برای وضعیت های جدید با متحدان غربی خود هماهنگ شود.
