حزب جمهوریخواه آمریکا پس از برگزاری ۱۵ دور رای‌گیری برای انتخاب رئیس مجلس نمایندگان، سرانجام جمعه شب به جمع‌بندی نهایی برای انتخاب کوین مک کارتی به عنوان رئیس این دوره از مجلس رسید. پروسه انتخاب مک کارتی اما پروسه‌ای بشدت نفسگیر و طاقت‌فرسا برای حزب جمهوریخواه بود، زیرا هسته مرکزی حزب، نتوانست تا دقایق آخر، تمام اعضای این حزب را راضی کند به نامزد اصلی این حزب یعنی کوین مک کارتی رای داده و از او در مقابل حکیم جفریس، نامزد نمایندگان دموکرات و جیم جردن نامزد جمهوری‌خواهان راست‌گرای افراطی، حمایت کنند. بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و تعداد زیادی از دموکرات‌ها از این فرآیند ابراز ناراحتی کرده و عنوان کردند شکست جمهوری‌خواهان در انتخاب رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، باعث بی‌آبرویی بزرگی برای ایالات متحده شده است. این مساله باعث ایجاد دوقطبی شدیدی در حزب جمهوریخواه شده و در عین حال بر دعوا و درگیری‌های سیاسی در ۲ حزب دموکرات و جمهوریخواه افزوده است. اما علت این درگیری چیست و فرآیند انتخاب رئیس مجلس نمایندگان به چه نحو است؟
بر اساس قوانین کنگره، رئیس مجلس نمایندگان باید با رای اکثریت انتخاب شود و بدین ترتیب، هر کدام از نامزدهای مطرح‌شده برای این سمت باید حداقل ۲۱۸ رای از ۴۳۵ نماینده مجلس را داشته باشند. این قانون به این معنی است که ریاست مجلس حتما نباید بر عهده نامزد حزبی باشد که بیشترین میزان نماینده را در مجلس دارد و به طور مثال در مجلسی که هم‌اینک فعالیت دارد و جمهوری‌خواهان در اکثریت هستند، حتما رئیس مجلس نباید جمهوریخواه باشد و اگر نامزد دموکرات نیز بتواند ۲۱۸ رای را از آن خود کند، می‌تواند به ریاست مجلس انتخاب شود. حزب جمهوریخواه در انتخابات گذشته میان‌دوره‌ای کنگره توانسته بود اکثریت مجلس را با یک فاصله بسیار کم از آن خود کند اما این حزب بعد از شکست در ایجاد موج قرمز در انتخابات کنگره، حالا در رسیدن به اجماع برای انتخاب رئیس مجلس نمایندگان نیز بشدت مشکل داشت.
ماجرا اما زمانی آغاز شد که جمهوری‌خواهان ۲ نامزد برای ریاست مجلس داشتند. یکی کوین مک کارتی، نامزد اصلی حزب و دیگری جیم جردن، نماینده طیف تندرو و راست‌گرای حزب جمهوریخواه که تا آخرین دقایق ۶ رای را از آن خود کرده بود اما همین ۶ رای توانست جلوی ریاست مک کارتی بر مجلس نمایندگان را برای چند روز پیاپی بگیرد. نامزد حزب دموکرات نیز در این میان حکیم جفریس بود که توانست ۲۱۲ رای را از آن خود کند اما در گرفتن ۶ رای باقیمانده برای رسیدن به مقام ریاست مجلس ناتوان بود، زیرا نمایندگان راست‌گرا و افراطی جمهوریخواه که رای خود را به کوین مک کارتی ندادند، مسلما به نامزد دموکرات‌ها نیز رای نمی‌دادند.
* بن‌بست در انتخاب رئیس مجلس، پدیده‌ای جدید است؟
ممکن است برخی بر این عقیده باشند بن‌بست ایجاد‌شده برای انتخاب رئیس مجلس نمایندگان، اتفاقی تازه در عرصه سیاسی آمریکاست اما نگاهی به دوره‌های مختلف مجلس نمایندگان نشان می‌دهد تاکنون ۱۵ بار در طول تاریخ ایالات متحده چنین مشکلی برای مجلس نمایندگان پیش آمده است. نکته جالب توجه اما این است که این اتفاق در هر سال، دقیقا در زمانی رخ داده که نمایندگان ۲ حزب دموکرات و جمهوریخواه درگیری شدیدی بر سر یک موضوع مهم ملی داشته‌اند. سال ۱۸۵۵، این بن‌بست برای ماه‌ها ادامه داشت، زیرا نمایندگان غیر از این بحث، بر سر گسترش برده‌داری به قلمروهای جدید ایالات متحده نیز با یکدیگر دعوا داشتند. در حقیقت ۴ مرتبه از ۱۵ مرتبه‌ای که انتخاب رئیس مجلس در آمریکا با بن‌بست مواجه شد، زمانی رخ داده است که آمریکایی‌ها درگیر مسائل مرتبط با برده‌داری بودند که در نهایت به جنگ داخلی ختم شد. در دهه ۲۰ میلادی نیز که آمریکا درباره مسائلی مانند نژادپرستی و تفکیک نژادی سیاهان، بشدت دوقطبی شده بود، این مساله دوباره تکرار شد. بسیاری بر این عقیده‌اند این تاریخچه نشان می‌دهد ایالات متحده هم‌اینک نیز در نزدیکی رسیدن به ورطه دوقطبی شدید و چند‌پاره شدن قرار دارد.
* علت اختلافات در بین جمهوری‌خواهان چیست؟
۱۵ نفر از نمایندگان تندرو جمهوریخواه که از جمله نمایندگان طیف راست افراطی هستند، با ایجاد مانع در مسیر رسیدن مک کارتی به ریاست مجلس، به دنبال رسیدن به اهداف و منافع خود بودند. آنها خواسته‌های مختلفی را از نامزد حزب برای ریاست مجلس مطرح کرده‌اند که برخی از رسانه‌ها به این درخواست‌ها اشاره کرده‌اند. رسانه‌هایی نظیر سی‌ان‌ان، فاکس نیوز و نشریه ووکس، بیان کرده‌اند بر اساس یافته‌های خبرنگاران‌شان، نمایندگان افراطی حزب- که از جمله حامیان افراطی ترامپ نیز هستند- درخواست‌های متعددی از مک کارتی داشته‌اند. یکی از این درخواست‌ها، مقابله با افزایش سقف بودجه دولت در سال جدید میلادی است. این افراد معتقدند مجلس نمایندگان باید جلوی هزینه‌های بسیار زیاد بایدن در جنگ اوکراین، حمایت از سیستم بهداشت و درمان و هزینه در مسائل عمومی را گرفته و مانع افزایش سقف بودجه شود. اگر مجلس نمایندگان افزایش سقف بودجه (یا به عبارت دیگر جبران کسری بودجه دولت) را نپذیرد، دولت آمریکا تعطیل خواهد شد؛ این همان اقدامی است که نمایندگان جمهوریخواه در دولت اوباما نیز با آن توانستند به افزایش فشارهای سیاسی به دولت او بپردازند. این گروه از نمایندگان افراطی جمهوریخواه ظاهرا توانسته‌اند تا حد زیادی مک کارتی را با خود همراه کنند. بدین ترتیب انتظار می‌رود در سال جدید میلادی، رویارویی‌های جمهوری‌خواهان راست‌گرا با دولت بایدن، رنگ و روی جدیدی به خود بگیرد و وارد فاز درگیری‌های بودجه‌ای شود.
دومین مساله که ظاهرا نامزد ریاست مجلس از حزب جمهوریخواه، پذیرفته آن را انجام دهد، درخواست نمایندگان برای آسان کردن مراحل بازخواست و عزل رئیس مجلس است. مک کارتی پذیرفته این اقدام را انجام دهد و این مساله از او یک رئیس مجلس بسیار ضعیف در تاریخ آمریکا به نمایش خواهد گذاشت. برخی رسانه‌های آمریکایی بیان کرده‌اند این درخواست می‌تواند به ترامپ نیز مرتبط باشد و ظاهرا از طرف حامیان افراطی او دنبال می‌شود. آنها می‌دانند رئیس مجلس نمایندگان قدرت خوبی برای مقابله با اثرات گزارش کمیته ۶ ژانویه دارد و آنها می‌خواهند اطمینان حاصل کنند در صورتی که مک کارتی به عنوان رئیس مجلس نتوانست باعث حمایت نمایندگان جمهوریخواه از نامزدی ترامپ در بین نمایندگان مجلس و جمهوری‌خواهان شود، او را به سرعت عزل کنند، البته ترامپ تاکنون صحبتی در این باره به میان نیاورده و اتفاقا در دور چهارم رای‌گیری نیز از نمایندگان جمهوریخواه خواست به مک کارتی رای دهند. با این حال پس از دور سیزدهم رای‌گیری در بعد از ظهر روز جمعه، در نهایت ۱۱ نماینده‌ای که به مک کارتی رای نداده بودند، باز هم به او رای ندادند و کار را به تعطیلی مجلس تا ساعت ۱۰ شامگاه جمعه (به وقت محلی) کشاندند. رسانه‌های آمریکایی در همین باره گزارش دادند ۱۵ نماینده‌ای که مانع ریاست مک کارتی بر مجلس نمایندگان می‌شوند، همه در روزهای گذشته در دفتر موسسه CPI یا «موسسه مشارکت محافظه‌کاران» جمع شده بودند؛ موسسه‌ای که توسط مشاوران و حامیان ترامپ بعد از اتفاقات سال ۲۰۲۰، برای حمایت از نمایندگان حامی ترامپ ایجاد شد و حالا به مرکز اصلی برای فعالیت‌های آنها علیه هسته مرکزی حزب جمهوریخواه تبدیل شده است. مارک میدوز، یکی از مدیران این موسسه، از مشاوران سابق ترامپ بوده و حالا رفت و آمد نمایندگان افراطی و راست‌گرای جمهوریخواه در این دفتر به تیتر یک بسیاری از رسانه‌های آمریکایی تبدیل شده است.
تمام این وقایع نشان می‌دهد با وجود حمایت ترامپ از مک کارتی، او به همراه حامیانش تلاش دارد تضمین‌هایی جهت اطمینان از انتخاب شدنش به عنوان نامزد حزب در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ داشته باشد و از حالا به دنبال امتیازگیری از تمام نمایندگان جمهوریخواه، بویژه رئیس مجلس نمایندگان است. اگر ترامپ شخصا در این ماجرا دست نداشته باشد، این مساله نشان می‌دهد در حزب جمهوریخواه کسانی حضور دارند که دیدگاه‌شان حتی از ترامپ نیز در مسائل مرتبط با راست افراطی فراتر رفته و این افراد به حدی از قدرت سیاسی رسیده‌اند که حتی پروژه عبور از ترامپ را نیز کلید زده‌اند.
در هر صورت، هیچ‌کدام از نمایندگان کنگره تا زمانی که رئیس مجلس انتخاب نشود، نمی‌توانند قسم خورده و مراسم تحلیف خود را به جا آورند و مجلس نمایندگان آمریکا در واقع در حالت تعطیلی به سر می‌برد. حال باید دید این درگیری که سرانجام جمعه شب پایان یافت، چه تاثیری می‌تواند در آینده سیاسی مک کارتی و حزب جمهوریخواه؛ بویژه سرنوشت ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ داشته باشد.
ثمانه اکوان
