ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) پنجم دی ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات آنها پاسخ داد.
وی در ابتدا شهادت حضرت فاطمه (س) را تسلیت گفت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین فرارسیدن سالروز میلاد حضرت عیسی بن مریم (ع) را به همه پیروان آن حضرت و مسیحیان عالم و پیروان ادیان آسمانی و سماوی و همه موحدان عالم به ویژه هموطنان مسیحی کشور تبریک گفت و در آستانه سال نو میلادی برای همه ملل عالم سالی پر از صلح، دوستی و آرامش آرزو کرد.
* خودمان را درگیر روایتها و ادبیات این و آن نخواهیم کرد/ نفوذ و نقش طبیعی و موثر ایران در منطقه قائم به ذات و منطبق بر ظرفیتهای ملی ایران است
کنعانی در ادامه و در پاسخ به سؤالی درباره ادعای امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه مبنی بر اینکه بحرانها در عراق و سوریه و لبنان با کاهش نقش ایران حل میشود و باید وابستگی عراق به ایران را کاهش داد، اظهار داشت: در خصوص این موضوع دو روایت کاملا متفاوت و متناقض مطرح است. ادبیاتی که توسط یکی از رسانههای عربی در لبنان با این مضمون که اشاره شد و ادبیات متفاوتی که توسط منابع خبری دیگر مشخصا لوموند مطرح شده و اشاره میکند که حل مسائل منطقه با توجه به نفوذ ایران در منطقه، بدون حضور ایران میسر نیست.
وی افزود: به نظر میآید به روایت دقیق و اصلی این روایت توجه کنیم. بررسیهای ما دال بر غیر صحیح بودن مطلب نشریه النهار لبنان است. فارغ از اینکه بگوییم این روایت یا آن روایت، نفوذ و نقش طبیعی و موثر ایران در منطقه قائم به ذات و منطبق بر ظرفیتهای ملی ایران است و با روایتهای این فرد یا آن فرد و یا آن نشریه و رسانه شکل نمیگیرد و متکی بر تواناییهای ملی ایران است و این توانایی محل توجه منطقهای و بینالمللی است و نفس دعوت از ایران برای حضور در امان و تأکید مکرر از سوی میزبان و طرفهای مختلف مبنی بر اهمیت حضور ایران در این نشست و گفتوگوها و دیدارهای مختلف در حاشیه این نشست بین وزیر خارجه و طرفهای دیگر شرکت کننده صورت گرفته، دال بر اهمیت نقش ایران در منطقه و مکشوف بودن این نقش برای طرفهای دیگر است.
کنعانی خاطرنشان کرد: خودمان را درگیر روایتها و ادبیات این و آن نخواهیم کرد.
* اتهام زنی به ایران کمکی به اوکراین و مردم این کشور نمیکند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به اظهارات یکی از مقامات اوکراین مبنی بر اینکه باید به کارخانههای تولید پهپاد در ایران حمله کرد نیز بیان کرد: موضع ما در خصوص موضوع اوکراین بارها و بارها اعلام و از زبان مقامات عالی ایران موضع و دیدگاه اصولی ایران بیان شده است. اتهام زنی به این و آن و ایران کمکی به اوکراین و مردم این کشور و کمکی به رهبران این کشور نمیکند.
وی خاطرنشان کرد: ما اتهامات مقامات اوکراینی و مشخصا این مقام را رد میکنیم. بارها تأکید کرده و مجددا تأکید میکنیم ما بخشی از جنگ در اوکراین نیستیم و تأکید کرده و میکنیم برای کمک به حل بحران و صلح در اوکراین آمادگی داریم. ادبیات تهدید آمیز را از سوی هر مقامی باشد، غیر مسؤولانه میدانیم و پیامدهای حقوقی و سیاسی این گونه اظهارات را متوجه دولت اوکراین میدانیم.
* دولت آمریکا را پاسخگو خواهیم کرد
وی در پاسخ به سؤالی درباره نقش داشتن الکاظمی در ترور شهید سلیمانی با بیان اینکه هیچ اظهارنظری در این موضوع نمیکنم، گفت: پیگیری ترور ناجوانمردان شهید سلیمانی از سوی ایران در ابعاد مختلف در حال پیگیری است و دولت آمریکا را عامل و مسؤول اصلی این ترور ناجوانمردانه و اقدام تروریستی غیرقانونی در خاک عراق میدانیم. ما بر مسؤولیت دولت آمریکا تأکید و این دولت را پاسخگو دانسته و پاسخگو خواهیم کرد و اقدامات خود را تا زمانی دولت آمریکا پاسخگو باشد ادامه خواهیم داد و از همه روشهای قانونی و مشروع و شناخته شده در این زمینه استفاده خواهیم کرد.
* تقویت سیاست همسایگی
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره ابتکار مطرح شده از سوی امیرعبداللهیان برای برگزاری نشست وزرای خارجه و دفاع همسایه بیان کرد: نشست اردن در ارتباط با موضوع عراق مطرح شد و تمرکز این نشست بر موضوع عراق بود، گرچه در حاشیه این نشست گفتوگوهای مختلف دوجانبه برگزار شد.
این دیپلمات ارشد ایرانی خاطرنشان کرد: سیاست ایران در مورد منطقه مبتنی بر رویکرد جدید و مورد تأکید دولت سیزدهم، تقویت سیاست همسایگی است و پیشبرد این سیاست میتواند ابعاد مختلفی داشته باشد. ابتکاری که آقای امیرعبداللهیان در سخنرانی خود در مجمع گفتوگوی تهران مطرح کرد ناظر بر بخشی از رویکرد ایران برای تقویت سیاست همسایگی مبتنی بر نشست مشترک وزرای خارجه و دفاع بود و این ابتکار در نشست اردن به صورت علنی و رسمی اعلام شد. ایران در سفرهای پیش رو این ابتکار را دنبال میکند و اجرای این ابتکارات موکول به همراهی و همکاری کشورهای منطقه خواهد بود.
* توسعه مناسبات و عادی سازی روابط کشورهای عربی و اسلامی با رژیم صهیونیستی کمکی به ثبات و امنیت در منطقه نمیکند
وی در پاسخ به سؤالی درباره عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی بیان کرد: موضع ما در قبال رژیم صهیونیستی و هویت نامشروع و غیرقانونی آن روشن است و معتقدیم توسعه مناسبات و عادی سازی روابط کشورهای عربی و اسلامی با این رژیم کمکی به ثبات و امنیت در منطقه نمیکند و کمکی هم به احقاق حقوق ملت فلسطین نخواهد کرد.
وی با بیان اینکه ملت فلسطین از عادی سازی روابط استقبال نکرده، خاطرنشان کرد: ملتهای منطقه هم نشان دادهاند از عادی سازی روابط برخی دولتهای اسلامی و عربی با رژیم صهیونیستی استقبال نکرده و آن را قبول ندارند و دیدگاههای خودشان را در حوزههای مختلف نشان دادهاند. در زمان برگزاری جام جهانی هم صهیونیستها اعلام کردند که ما بدون حضور در جام جهانی بازنده این میدان بودیم و ملت فلسطین بدون حضور در این عرصه برنده جام جهانی بود.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: ملت فلسطین انتظار دارند دولتهای عربی و مسلمان نسبت به احقاق حقوقشان اقدام کنند. ملت فلسطین از عادی سازی روابط استقبال نکردند.
* دولتهایی که روی تحولات داخلی ایران شرط بندی کردند روی اسب بازنده شرط بندی کردند
وی در پاسخ به سؤالی درباره تحولات داخلی ایران نیز گفت: دولتهایی که روی تحولات داخلی ایران شرط بندی کردند روی اسب بازنده شرط بندی کردند. اعتراضات در ایران امر داخلی کشور و مردم ایران است. مردم ایران حق دارند نسبت به موضوعی معترض باشند و دیدگاه خود را بیان کنند، ولی اینکه از بیرون کسانی بیایند روی این موضوع سرمایه گذاری کنند، قاطبه ملت ایران این موضوع را نمیپذیرند.
کنعانی اضافه کرد: اقدام اشتباهی که از سوی غرب انجام شد، دامن زدن به اغتشاش و تبدیل اعتراض به اغتشاش بوده است و این رویکرد را آشکارا انجام داده و بر اغتشاش دامن زدند و این اشتباه محاسباتی آنها بود. آثاری که در حوزه سیاسی میبینیم و اعترافاتی که از سوی برخی مقامات غربی در پارهای از نشستها صورت میگیرد، دال بر این است که اطمینان حاصل کردند محاسباتشان غلط است. در نشستها تأکید میکنند دنبال تغییر نظام نیستند و البته این حرف از اندازه آنها بزرگ تر است.
سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به اقدامات غیرقانونی آنها و مداخلات غیرسازنده آنها و نقشی که در تحریک خشونتها در ایران داشتند، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران این نقش مخرب را فراموش نمیکند و در حساب آنها منظور خواهد کرد. با توجه به اینکه برخی کشورهای اروپای غربی بر رفتارهای غلط خود در سایر زمینهها و فضاسازی علیه ایران اصرار میکنند توصیه میکنیم از دست زدن به اقدامات بی نتیجه و اقداماتی که منجر به خسارت آنها خواهد شد، دست بردارند.
* توافق همچنان روی میز است
کنعانی درباره مذاکرات رفع تحریمها نیز اظهار داشت: در اجلاس بغداد ۲ فرصتی فراهم شد برای گفتوگوها بین ایران و مذاکره کننده ارشد اروپایی و نشست مهمی بین امیرعبداللهیان با بورل با حضور باقری و مورا برگزار شد. دو ساعت گفتوگو در این نشست انجام و در خصوص همه مسائل مرتبط با توافق رفع تحریمها گفتوگو شد و جزییات مجددا مرور و جمع بندی مشترک این گفتوگو این بود که مسیر برای رسیدن به گامهای نهایی ادامه یابد.
وی با بیان اینکه جزییات مجددا در این نشست مورد مرور و تبادل نظر قرار گرفت، تصریح کرد: توافق همچنان روی میز است و پنجره به سمت توافق از سوی ایران باز است. البته باید اشاره کنم که متاسفانه رویکرد دولت آمریکا همچنان رویکرد توأم با سرگردانی و عدم تصمیم است. رویکرد آمریکا دوگانه و متعارض است و مواضع آنها منفی است و رفتارشان و پیغامهایی که از سوی واسطه ها میدهند چیز دیگری است.
به گفته کنعانی اگر اقدام سازندهای از سوی طرف مقابل صورت بگیرد، زمینه برای جمع بندی توافق و از سرگیری اجرای آن وجود دارد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: در دیدار امیرعبداللهیان با بورل موضوعات دیگری هم مطرح شد. وزیر خارجه در خصوص مواضع مداخله جویانه برخی از دولتهای اروپایی در تحولات اخیر داخلی ایران گلایه کرد و این مداخلات غیرمسؤولانه را مردود دانست و نسبت به اقدامات برخی کشورها شدیدا اعتراض کرد و اینکه برخی کشورهای اروپایی با استفاده ابزاری از حقوق بشر به دنبال اعمال فشار بر ایران هستند، اعتراض شد.
وی ادامه داد: در خصوص تحولات اوکراین گفتوگو و مواضع اصولی ایران یک بار دیگر به بورل منتقل شد. ایران نسبت به اقدامات دولتهای اروپایی و دولت آمریکا در حمایت از یک طرف بحران هشدار داد و تأکید کرد ارسال تجهیزات و تسلیحات به یک طرف جنگ کمکی به حل منازعه نمیکند. این دیدار فرصت خوبی بود که درباره موضوعات مختلف گفتوگو شود.
* متن توافق آماده جمع بندی است
کنعانی در پاسخ به پرسش خبرنگار سی.بی.اس اظهار داشت: متن توافق براساس مذاکراتی که بین طرفین صورت گرفته و متن پیشنهادی نهایی که از سوی مذاکره کننده ارشد اروپایی به طرفها و ایران و آمریکا داده شده، آماده جمع بندی است. تعلل طرف آمریکایی بود که یک بار به بهانه انتخابات میان دورهای کنگره فرصت سوزی کرد و در حالی که امکان امضای جمع بندی وجود داشت، پای کار نیامدند و بار دیگر با بهانههای دیگر مثل تحولات داخلی ایران و موضوع اوکراین برای جمع بندی توافق پای کار نیامدند.
این دیپلمات ارشد ایرانی بار دیگر با بیان اینکه جمع بندی مذاکرات آماده امضای طرفین است، اظهار داشت: در مورد آژانس کار غیرسازندهای کردند. کار سازنده آنها میتوانست این باشد که از گفتوگوهای فنی ایران و آژانس حمایت کنند و اجازه دهند در چارچوب مذاکرات فنی ایران و آژانس اختلافات فنی مورد نظر حل و فصل شود. اقدام غیرسازنده آمریکا با همراهی دو سه کشور اروپایی این بود که قطعنامه به آژانس بردند و روند همکاری فنی را منحرف کردند.
به گفته کنعانی توپ در زمین طرف آمریکایی است.
* منتظریم طرف مقابل گام عملی خود را بردارد
وی در پاسخ به سؤال دیگری گفت: ایران منتظر اقدام عملی طرفهای مقابل مشخصا دولت آمریکا برای برگشت به متن توافق شده و جمع بندی توافق و از سرگیری اجرای آن است. اینکه آنها مذاکره میکنند نشانگر وجود تمایل برای توافق است، اما برای ایران اقدام و گام عملی طرف مقابل مهم است و منتظریم طرف مقابل گام عملی خود را بردارد.
کنعانی تصریح کرد: سیاست خارجی ایران به موضوع برجام و از سرگیری توافق گره نخورده است و این موضوع یکی از موضوعات سیاست خارجی ایران است. جمهوری اسلامی ایران پایبند به میز مذاکره است و این روند را تا زمانی طرف مقابل ملتزم باشد، ادامه میدهد.
* نقش تحریک کننده انگلیس در اغتشاشات اخیر/ دسترسی کنسولی به سفارتخانههای کشورهایی که اتباعشان در اغتشاشات بازداشت شدند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره دستگیری شبکه مرتبط با انگلیس در استان کرمان و نقش انگلیس در اغتشاشات که سؤال یکی دیگر از خبرنگاران بود نیز بیان کرد: درباره جزییات بیانیه سپاه ورود نمیکنم. در جریان اغتشاشات اخیر تعدادی از شهروندان کشورهای اروپایی با نسبتهای مختلفی از نقش آفرینی در اغتشاشات بازداشت و برخی پروندههایشان تکمیل و برخی در مرحله تحقیقات است. تعلق آنها به کشورها و تعداد آنها مشخص است، اطلاع کنسولی و سیاسی به کشورهای متبوعشان داده شده و ملاقاتهایی هم صورت گرفته است و نقش شهروندان تعداد مشخصی از کشورها به ویژه اروپای غربی در نقش آفرینی در اغتشاشات مسجل است. برخی از این افراد مورد سوء استفاده دیگران قرار گرفتند. برخی کشورها مشخصا کشوری (انگلیس) که اشاره کردید نقش سیاسی در تحولات داخلی ایران داشتند و نقش آنها تحریک کننده بود و به اغتشاشات دامن زدند.
وی گفت: تعداد قابل توجهی از این افراد در ایران بازداشت شدند و مقامات آنها گلایههایی و اعتراضاتی را مطرح میکنند. ما در نشستهای دیپلماتیک اطلاعاتی را به آنها دادیم و به سرویسهای اطلاعاتی آنها اطلاعاتی در این زمینه داده شده است. با رعایت جنبه انساندوستانه و با پیگیریهای دستگاه دیپلماسی و نگاه انساندوستانه قوه قضاییه، در آستانه کریسمس و سال نو میلادی به سفارتخانههای اتباع این کشورها دسترسی کنسولی داده شده و تعدادی از آنها با شهروندانشان دیدار کنسولی کردند و به تعدادی هم دیدار کنسولی داده خواهد شد.
* کاظمی قمی با حفظ سمت سرپرست سفارت شد
سخنگوی وزارت خارجه درباره انتصاب حسن کاظمی قمی به عنوان سرپرست سفارت ایران در افغانستان بیان کرد: اطلاعیهای که روابط عمومی وزارت خارجه داده بود، روشن بود. در آن زمان اخباری که منتشر شده بود غیردقیق بود و اعلام شد که در آن مقطع کاظمی قمی همچنان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان است و ایشان همچنان نماینده ویژه است. ولی با توجه به پایان دوره ماموریت امینیان سفیر ایران در افغانستان، کاظمی قمی با حفظ سمت خود یعنی نماینده ویژه رئیس جمهور سرپرست سفارت ایران در کابل است و فعلا این ماموریت را عهدهدار خواهد بود. پیش از این روند اداری سرپرستی ایشان تکمیل نشده بود.
* مراکز فرهنگی ایران در خارج از کشور
کنعانی در پاسخ به سؤالی درباره تعطیلی یا کمرنگ شدن فعالیت مراکز فرهنگی ایران در خارج از کشور در پی اغتشاشات اخیر، گفت: حضور ذهن ندارم هیچ یک از مراکز فرهنگی ایران در این مدت تعطیل شده باشد. در شرایط احساسی و اقدامات تحریک آمیز از سوی برخی جریانهای افراطی در تعدادی از کشورها نسبت به برخی مراکز فرهنگی غیردولتی ایران تعرضاتی صورت گرفت یا تجمعاتی برگزار شد. ایران در این گونه موارد توجهات لازم را به کشورهای میزبان این مراکز داده و در خصوص تامین امنیت آنها توجه لازم را داده است و به رعایت حقوق این مراکز که مبتنی بر قوانین آن کشورهاست تأکید لازم صورت گرفته است. خود این مراکز برای استفاده از حقوق قانونی خود اقداماتی را صورت دادهاند.
وی افزود: ایجاد محدودیت برای فعالیت این مراکز میتواند همگرایی فرهنگی را بین کشورهای اسلامی با مشکل مواجه کند.
* امکان برگزاری دور جدیدی از گفتوگوها در بغداد وجود دارد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری درباره روابط ایران و عربستان گفت: سیاست ما در ارتباط با عربستان سعودی و روند مذاکرات و گفتوگوها بین دو کشور کاملا روشن است و خوشبختانه به نظر میرسد دو طرف در این خصوص در استمرار رویکرد سازنده و مثبت اتفاق نظر دارند.
وی افزود: پنج دور گفتوگو بین هیأتهای رسمی دو کشور با کمک دولت عراق در بغداد انجام شده است. با فضای موجود، امکان برگزاری دور جدیدی از گفتوگوها در بغداد وجود دارد. دوستان عراقی ما در خصوص برگزاری نشستهای قبلی دو کشور تلاشهای خوبی انجام دادند و خوشبختانه به تلاشهای خود همچنان ادامه میدهند. طرف عراقی مورد وثوق دو طرف است و تلاشهای آن در زمینه ایجاد شرایط مناسب برای برگزاری دور جدید گفتوگو مورد استقبال دو طرف است.
کنعانی ادامه داد: گفتوگوی دو وزیر خارجه (ایران و عربستان) در امان هم مثبت، خوب و توأم با ابراز حسن نیت و اعلام آمادگی برای ادامه گفتوگوها بوده است. اظهارات اخیر وزیر خارجه عربستان در ارتباط با ایران مبنی بر آمادگی برای گفتوگو با ایران اظهارات مثبتی بوده و استقبال میکنیم. به نظر میآید در طرفین تمایل برای برداشتن گام جدید به سمت جلو است و مبتنی بر سیاست اعلامی و عملی ایران، مذاکرات میتواند تا زمان از سرگیری مناسبات رسمی دو کشور مهم منطقهای ادامه یابد و از چنین روندی استقبال میکنیم.
* دیپلماسی اقتصادی با آفریقا
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره روند دیپلماسی اقتصادی با آفریقا بیان کرد: مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه جزو معاونان خوش ارتباط با رسانههاست و هم فعال و پویاست و هم ارتباطش با رسانهها خوب است. هرگونه سفر و نشستی در این خصوص اطلاع رسانی میشود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به وظیفه محوله به دستگاه دیپلماسی مبنی بر اولویت بخشیدن به سیاست اقتصادی دولت، دستگاه دیپلماسی با حداکثر انرژی برای پیگیری هدف دولت برای گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری با همسایگان در اولویت اول و با کشورهای آسیا و آفریقا این هدف را با جدیت دنبال میکند و پیشرفتهای چشمگیری هم داشتیم. سفرهایی که اخیرا انجام شد و سفر صفری به تعدادی از کشورهای آفریقایی در استمرار سیاست و رویکرد وزارت خارجه در تمرکز بخشیدن به گسترش مناسبات اقتصادی با کشورهای آفریقایی است و این استقبال در طرفهای مقابل دیده میشود و امیدواریم به نتایج خوبی برسد.
* تعیین اعضای کمیته حقیقت یاب
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره تعیین اعضای کمیته حقیقت یاب شورای حقوق بشر برای ایران بیان کرد: اصل دیدگاه خود را در ارتباط با این کمیته قبلا به صراحت اعلام کردیم و تغییری در موضع و دیدگاه ایران ایجاد نشده است. ایران استفاده ابزاری از حقوق بشر و نگاه سیاسی به مقوله حقوق بشر را کمک کننده و سازنده نمیداند و منجر به تضعیف سازوکارهای بینالمللی میداند و این رویکرد را غلط، غیرسازنده و نقض حقوق بشر تلقی میکند و به کشورهایی که از حقوق بشر استفاده ابزاری استفاده میکنند، توصیه میکند که این رویکرد خود را کنار بگذارند.
* مسؤولیت اصلی متوجه دولت و رهبران آمریکاست
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره ترور شهید سلیمانی بیان کرد: اعلام کردیم که جمهوری اسلامی ایران دولت آمریکا را مسؤول اصلی و درجه یک ترور فرماندهان پیروزی سردار شهید سلیمانی و شهید المهندس میداند و مسؤولیت اصلی متوجه دولت و رهبران آمریکاست و باید پاسخگو باشند. اقدامات حقوقی ایران با کمک و همکاری دولت عراق در حال پیگیری است. کمیته ویژهای در این ارتباط در وزارت خارجه وجود دارد و فعالیتهای قابل توجهی انجام داده است. گفتوگوها و تبادل نظر فنی و حقوقی خوبی بین مقامات ذیربط ایران با همتایان عراقی در این زمینه انجام شده است.
وی با بیان اینکه روند حقوقی یک روند زمانبری است، افزود: طولانی شدن روند به معنای عدم پیگیری موضوع و فراموش کردن آن نیست. در این ارتباط مجدانه این پرونده را پیگیری کرده و میکنیم و دولت آمریکا را پاسخگو خواهیم کرد. حتما کمک موثر و سازنده دولت عراق میتواند کمک کننده و تعیین کننده باشد. امیدواریم در چارچوب کمیته مشترک و مشورتهای فنی و حقوقی گامهای مشترک برداشته شود و طرف مجرم به سزای عمل خود برسد و لیست افرادی که کمک کردند وجود دارد و در مکانیسم خود در حال پیگیری است.
* مسؤولان ذیربط افغانستان زمینه تحصیل دختران در مراکز دانشگاهی را فراهم کنند
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پایان این نشست در پاسخ به سؤالی درباره محروم کردن دختران افغانستان از تحصیل نیز اظهار داشت: دیدگاه مشوقانه و مصلحانه خود را بیان کردیم و امیدواریم مسؤولان ذیربط در افغانستان موانع مورد اشاره را رفع و زمینه تحصیل فرزندان دختر و خانم افغانستانی در مراکز تحصیلات عالی و دانشگاهی فراهم شود.