مشکل تهران - واشنگتن چگونه حل می‌شود؟

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در جریان سخنرانی اخیرشان در جمع بسیجیان به موضوعی مهم در سیاست خارجی کشورمان در قبال ایالات متحده آمریکا اشاره و تصریح کردند: می‌گویند برای اینکه بتوانید این اغتشاش‌ها را که در این چند هفته راه انداخته‌اند در کشور، تمام کنید و ساکت کنید، حالا این را کسانی میگویند که مدّعی سیاست‌ورزی و سیاست‌دانی و اطّلاع از اوضاع جهانند! باید مشکلتان را با آمریکا حل کنید؛ این را صریح می‌نویسند! صریح می‌نویسند باید مشکلتان را با آمریکا حل کنید. یا می‌گویند باید صدای ملّت را بشنوید. من این دو تعبیر را دیده‌ام در نوشته‌ها: با آمریکا مشکلتان را حل کنید، صدای ملّت را بشنوید.

ایشان با طرح این سوال که «با آمریکا چه جوری مشکل حل می‌شود؟» تاکید کردند: این سوال واقعی است، جدّی است. نمی‌خواهیم با هم دعوا کنیم؛ سوال می‌کنیم: مشکل با آمریکا چه جوری حل می‌شود؟ با نشستن و مذاکره کردن و از آمریکا تعهّد گرفتن مشکل حل می‌شود؟ [اینکه] بنشینیم با آمریکا مذاکره کنیم، تعهّد بگیریم که شما باید فلان کارها را بکنید، فلان کارها را نکنید، مشکل حل می‌شود؟

اشاره‌ی رهبر انقلاب به این موضوع بیانگر عدم اقناع آمریکا در طرح مطالبات زورگویانه از ملت ایران است و البته این نوع رفتار آمریکایی‌ها در عرصه‌ی سیاست خارجی صرفاً ناظر بر روابطشان با جمهوری اسلامی ایران نیست بلکه آمریکا در برخورد با سایر ملت‌ها نیز صرفاً به دنبال تأمین منافع حداکثری خود است. در طرف دیگر، روحیه استقلال و سلطه ناپذیری قدمتی به اندازه تاریخ ایران دارد و در طول ادوار تاریخ بارها ثابت شده است ایرانیان هیچگاه تحت سلطه خارجی‌ها قرار نگرفته‌اند.

ایشان در مردادماه ۱۳۷۷ در دیدار با اقشار مختلف مردم، درباره اینکه چرا مشکل ما با آمریکا حل نمی‌شود، بیان داشتند: «این دولت، با این رژیم زورگوی متقلّب، باید نشست مذاکره کرد؟ چرا مذاکره کنیم؟ برجام نمونه‌ی واضح این است. تازه بنده سخت‌گیری می‌کردم -که البتّه همه‌ی خطوط قرمزی که ما معیّن کرده بودیم رعایت نشد- طرف مقابل این‌جوری رفتار کرد، این‌جوری عمل کرد. خب با این طرف مقابل نمی‌شود مذاکره کرد؛ با این دولت نمی‌شود مذاکره کرد. درباره‌ی مسائل گوناگون، هر دولتی که با این دولت مذاکره کند، [او] مشکل درست می‌کند؛ مگر اینکه هم جهت باشند، مثل انگلیس. [البتّه] به انگلیس هم زور میگویند؛ آمریکایی‌ها حتّی به انگلیس هم زور میگویند، به اروپایی‌ها هم زور میگویند، امّا آنها حالا به یک جهاتی اشتراکاتی دارند، با همدیگر تعامل می‌کنند.»

حضرت آیت الله خامنه‌ای در جای دیگر از بیانات‌شان در همان دیدار با اشاره به شیوه مذاکرتی مبتنی بر فریب آمریکا در تصریح داشتند: «آمریکایی‌ها چون متّکی هستند به قدرت نظامی و قدرت پولی و قدرت رسانه‌ای وقتی‌که با یک طرفی می‌خواهند مذاکره کنند، اهداف اصلی خودشأن را قبلاً برای خودشان مشخّص می‌کنند؛ در اثنای کار مرتّب دبّه می‌کنند، مرتّب اضافه می‌کنند، مرتّب چانه می‌زنند، امّا اهداف اصلی برای خودشان مشخّص است؛ این یک. دوّم، از این اهداف اصلی یک قدم عقب نمی‌نشینند. بله، اهداف فرعی و چیزهای بیخودیِ کم‌ارزش را در حاشیه گاهی می‌آورند و از آنها صرفِ‌نظر می‌کنند که بظاهر یک نوع عقب‌نشینی است، امّا از مقصود اصلی و اهداف اصلی‌شان مطلقاً عقب‌نشینی نمی‌کنند، امتیاز اصلاً نمی‌دهند. سوّم، از طرفِ مقابلِ مذاکره امتیاز نقد می‌خواهند، از او وعده قبول نمی‌کنند؛ میگویند ما اطمینان نداریم، امتیاز نقد از او مطالبه می‌کنند؛ کمااینکه ما در برجام این را تجربه کردیم. و مرحله‌ی چهارم، خودش به جای اینکه در مقابل آنچه از او نقد می‌گیرد چیز نقدی به او بدهد، مثل هر معامله‌ای که شما پول می‌گیرید و جنس باید بدهید، جنس نمی‌دهد؛ نقد را می‌گیرد، در مقابلش وعده می‌دهد. مرحله‌ِی آخر؛ بعد که قضیّه تمام شد و کارش گذشت، زیر همین وعده هم میزند، این وعده‌ی قرص‌ومحکم را هم مثل باد هوا فراموش می‌کند!»

رهبر معظم انقلاب همچنین موضع مذاکراتی را مشکل دیگری در مذاکره با آمریکا مطرح و تاکید می‌کنند: «مذاکره یعنی معامله؛ یعنی یک چیزی بدهی، یک چیزی بگیری. آنچه در این معامله مورد نظر او است، درست نقاط قوّت جمهوری اسلامی است؛ مذاکره را روی این می‌برند. نمی‌گویند بیایید راجع به آب و هوا، راجع به منابع طبیعی، راجع به محیط زیست مذاکره کنیم، میگویند بیایید درباره‌ی سلاح دفاعی شما مذاکره کنیم؛ شما چرا سلاح دفاعی دارید؟ خب سلاح دفاعی برای یک کشور ضروری است. اینها میگویند بیایید روی این مذاکره کنیم؛ مذاکره کنیم یعنی چه؟ یعنی شما اگر چنانچه فرض کنید موشک می‌سازید با فلان بُرد، با فلان دقّت، این بُرد را کم کنید به طوری که به پایگاه ما که آمریکا هستیم نرسد که اگر ما یک روز شما را زدیم، شما نتوانید جواب ما را بدهید؛ خب این مورد معامله است؛ شما قبول می‌کنید این را، یا قبول نمی‌کنید؟ معلوم است که قبول نمی‌کنید، وقتی قبول نکردید همین آش است و همین کاسه، همین دعوا، همین سر و صدا؛ بحث دین و انقلاب و مانند اینها نیست، هیچ ایرانی غیرتمند و باشعوری نمی‌رود راجع به نقاط قوّت خودش با طرف مقابل معامله کند.» (دیدار با مسئولان نظام اردیبهشت ۱۳۹۸)

در ادامه برای پاسخ به این سوال که «چگونه مشکل ما با آمریکا حل می‌شود؟» با تعدادی از کارشناسان به گفتگو نشسته‌ایم.

مشکل تهران - واشنگتن چگونه حل می‌شود؟

کوشکی: رابطه آمریکا و سایر کشورها یک‌طرفه و با حداکثر منافع است

در همین راستا با محمد صادق کوشکی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مشکل بین ما و آمریکایی‌ها ناشی از خوی استکباری و زیاد طلبی آن‌ها است. آمریکایی‌ها حاضر نیستند در رابطه‌ی خود با ما و سایر کشورهای دنیا، رابطه‌ای برابر با منافع مشترک باشد. آن‌ها رابطه یک طرفه با حداکثر منافع خودشان را می‌خواهند و وقتی از خوی استکباری آمریکایی‌ها صحبت می‌کنیم منظور همین است.

وی افزود: تا وقتی که آمریکایی‌ها این روش و منش را داشته باشند، برای ملت ما رابطه کاملاً یکطرفه و نابرابر که اکثر منافع آمریکا را تأمین کند، قابل پذیرش و مطلوب نیست.

این کارشناس مسائل سیاسی تاکید کرد: آمریکایی‌ها می‌دانند که در کشور کسانی هستند که نگرش استقلال خواهی و حفظ عزت ایران اسلامی را قبول ندارند و افرادی هستند که به دنبال بهره بردن از لذت‌های مادی دنیا هستند و مفاهیمی مثل عزت ملی و استقلال برای آن‌ها مفهومی ندارد. لذا آمریکایی‌ها نیز روی این موضوع حساب باز کرده است و همیشه به دنبال این هستند که این افراد بتوانند حاکمیت را در دست گیرند و به اتکای آن بتوانند همان رابطه نابرابری که در زمان پهلوی داشتند و الان با کشورهایی مانند عربستان دارند را دوباره برقرار کنند.

ایزدی: آمریکایی‌ها معتقدند، همه‌ی کشورها باید در سیطره و نفوذ آمریکا باشند

فواد ایزدی دیگر عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به سیاست‌های آمریکا در قبال کشورمان گفت: استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سیاست آمریکا تجزیه ایران است و بایدن نمی‌خواهد به صورت مستقیم از آن سخن گوید. به وضوح مشخص است که رسانه‌های خارجی از تجزیه ایران حمایت می‌کنند و گروه‌های تجزیه طلب با مقامات آمریکایی دیدار دارند. سیاست‌های آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان در بحث تجزیه‌ی ایران همسو شده است.

وی افزود: آمریکایی‌ها معتقدند، همه‌ی کشورها باید در سیطره و نفوذ آمریکا باشند و اگر مانعی وجود دارد که یک کشور ذیل نفوذ آمریکا نباشد، باید آن مانع را از بین برد و از این جهت عفاف زنان ایرانی یکی از موانعی است که باید از بین برود.

ایزدی حقوق بشر را به عنوان یکی از اهرم‌های فشار آمریکا علیه ملت‌ها دانست و گفت: یکی از دلایل تحریم مردم همین مباحث حقوق بشری است و هر تحریمی که از سوی آمریکا اعمال می‌شود در مورد حقوق بشر، هدفش تحریم مقامات کشوری نیست زیرا مقامات کشوری کاری با آمریکا ندارند که محدودیت‌ها روی آن‌ها مؤثر باشد در واقع مشکل آمریکا با مردم و عقبه‌ی مردمی جمهوری اسلامی ایران است و می‌خواهند مردم را تحت فشار قرار دهند تا مردم خسته شوند. این موضوع در پرونده هسته‌ای نیز حاکم است.

ایزدی: اگر آمریکا علاقمند به حقوق بشر است، تحریم‌ها را متوقف می‌کرد

وی همچنین عنوان کرد: مردم الان تحت فشار تحریم‌های آمریکا هستند و اگر آمریکا علاقمند به حقوق بشر بود، تحریم‌ها را متوقف می‌کرد و همان کاری که می‌خواست ذیل برجام انجام دهد را انجام می‌داد.

جواد منصوری معاون اسبق وزارت امور خارجه کشورمان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر به عدم تعهد آمریکا به هیچ یک از قراردادها اشاره کرد و گفت: در واقع اساس اصول حاکمیت آمریکا، عدم پایبندی به هیچ یک از قراردادهایش است.

وی افزود: افرادی که با ماهیت، اخلاق و سیاست‌های آمریکا آشنایی دارند، می‌دانند که این دولت برای دیگر ملت‌ها اساساً ارزشی قائل نیست و در واقع دولت آمریکا خود را حاکم بر کل جهان می‌داند.

منصوری: دولت آمریکا خود را حاکم بر کل جهان می‌داند

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: دولت آمریکا خود را قیم و حاکم جهان می‌داند و مقامات آمریکایی در سخنرانی‌های خود، به جای استفاده از سیاست خارجی، می‌گویند سیاست جهانی ما و این نکته به طور طبیعی در تک تک رفتارها و برنامه‌های این دولت تأثیرگذار است.

منصوری گفت: ما در روابط خود با آمریکا در ۸۰ سال گذشته، شاهد خاطرات بسیار تلخ، قانون شکنی‌ها و بدعهدی‌های زیادی بودیم. مانند کودتای ۲۸ مرداد، تأسیس ساواک و حمایت بی‌چون و چرا از خاندان پهلوی که تبدیل به جلادان ملت ایران شدند. همچنین در جریان پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آمریکا هر کاری که می‌توانست برای جلوگیری از پیروزی انقلاب اسلامی انجام داد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم به صورت‌های مختلف علیه دولت، ملت، حاکمیت و منافع ملی ایران برخاستند.

وی در ادامه به جمله‌ی اخیر رئیس جمهور آمریکا در خصوص آزادسازی ملت ایران اشاره کرد و گفت: این جمله بایدن مبنی بر آزادی ایران بسیار مبتذل، تکراری و بی معنا است و این جملات بیشتر برای مصرف داخلی خود آمریکا است. لذا این سخنان برای رأی جمع کردن از افراطیون، فروشندگان سلاح، نفت و سرمایه داران بزرگ مطرح می‌شود.

این کارشناس مسائل سیاسی در خصوص نقش ایالات متحده در کودتا ۲۸ مرداد نیز گفت: این کودتا را آمریکایی‌ها برای تسلط کامل بر ایران طراحی کردند تا به تدریج انگلستان را کنار زنند و تمام امور ایران را در دست گیرند و لذا با یک کودتا دولت ملی ایران را سرنگون کرد و نفت و حکومت ایران را در اختیار گرفت.

وی در خصوص نسخه‌های صادراتی آمریکا در موضوع حقوق بشر نیز گفت: آیا آمریکا در داخل کشور خودش حقوق بشر را اجرا می‌کند؟ اساساً آمریکا معیارش در حقوق بشر معیار قانونی است یا پولی؟ اگر معیار آن قانونی باشد که هیچ عملکردی تاکنون مشاهده نشده و اگر معیار آن‌ها پولی باشد، پس نمی‌توانند در مورد حقوق بشر صحبت کنند.

منصوری گفت: چگونه آمریکا می‌تواند در مورد حقوق بشر صحبت کند و از آن طرفداری کند، در حالی که امروز همه می‌دانند که رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا این همه جنایت را در سراسر جهان انجام می‌دهد.

معاون اسبق وزارت امور خارجه کشورمان در پایان گفت: آمریکا برای پیشبرد اهداف خود هر کاری که بخواهد انجام می‌دهد. و برای آن مهم نیست کاری که انجام می‌دهد، قانونی باشد. در واقع اساس اصول حاکمیت آمریکا این است که، ما پایبند به هیچ قراردادی نیستیم مگر این که به منافع ما مربوط شود.