اروپایی‌ها که تاکنون در برابر تحریمها ی غیرانسانی و ظالمانه ایالات متحده آمریکا علیه ملت ایران نظاره‌گر بوده و اقدام ملموسی را در دفاع از حقوق پایمال شده ایران صورت نداده‌اند؛ اینک در پی حادثه تاسف بار درگذشت دختر جوان ایرانی به نام "مهسا (ژینا) امینی"، درصدد بهره گیری از این موضوع داخلی تحت عنوان دفاع از دموکراسی و حقوق بشر در راستای اهداف ضدایرانی واشنگتن برآمده‌اند.
دولت آلمان که در طول تاریخ سوابق تاریکی در زمینه حقوق بشر دارد مدتی است که جلودار رویکرد خصمانه اروپا علیه ایران شده است. وزیر امور خارجه این کشور پس از اعلام بازنگری در روابط برلین با تهران، از هماهنگی با واشنگتن برای تغییر تمرکز از مذاکرات رفع تحریمها به حوادث داخلی ایران خبر داده است. سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان دیروز دوشنبه در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه علیه ایران ادعا کرد: برلین، در مسیر واشنگتن حرکت می‌کند و در حال حاضر تمرکز ما بر حمایت از مردم و اعمال فشار بر رژیم ایران است تا از سرکوب حقوق مردم خود دست بردارد.
آلمان یکی از سه کشوری بود که بعد از خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از برجام، به همراه انگلیس و فرانسه سازوکار اینستکس را با کلی منت به عنوان ابزاری برای تسهیل تجارت غیردلاری با تهران ایجاد کردند. هدف از ایجاد این سازوکار، فراهم آوردن امکانی برای برخورداری جمهوری اسلامی از مزایای اقتصادی برجام و در نتیجه تداوم توافق بود.
در واقع با خروج آمریکا از برجام و خارج شدن شرکت‌های بزرگ از ایران به دلیل تهدیدات و فشارهای کاخ سفید، اینستکس به منظور تشویق و حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی که پیوند مالی کمتری با آمریکا دارند، جهت همکاری با تهران شکل گرفت.
این سازوکار هرگز موفق به جبران تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده علیه ایران نشد و رئیس آن مایکل باک دو سال پیش به شکست این پروژه اروپایی اعتراف کرد. هم زمان یک دیپلمات انگلیسی به ایرنا اذعان کرد که اروپا قادر به جبران تحریم‌های امریکا علیه ایران نیست.
تنها بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن بود که اروپا با چشم‌پوشی از رفتارهای غیرقانونی ایالات متحده، خواستار بهره‌گیری ایران از آنچه فرصت بازگشت واشنگتن به برجام و رفع تحریمها نامید، شد. جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر تجربه سال ۲۰۱۸ و اقدام یکجانبه دولت ترامپ در خروج از برجام، خواستار تضمین به پایبندی ایالات متحده به تعهدات برجامی شد که با امتناع واشنگتن، مذاکرات برای ازسرگیری اجرای این توافق به بن‌بست کشیده شده است.
در این میان اروپا با پیروی از واشنگتن کارنامه سیاهی را در اذهان ملت ایران از خود به جای گذاشته است. عباس باقرپور اردکانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در وین و اکردیته اسلواکی اخیرا در گفت‌وگو با روزنامه پراودا که از قدیمی ترین روزنامه‌های این کشور با قدمت بیش از صد سال بشمار می‌رود تصریح کرد: دولت آمریکا در سال ۱۳۹۷ با نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از برجام خارج شد و تحریم‌های غیرقانونی خود را مجددا اِعمال کرد. تحریم های غیرانسانی و غیرقانونیِ آمریکا مردم عادی را هدف قرار داده است. بیماران، به خصوص کسانی که به بیماری‌های نادر مبتلا هستند یا کودکان با بیماری پروانه‌ای، به دلیل عدم امکان دسترسی به تجهیرات پزشکی، دارویی و حتی پانسمان، رنج زیادی می‌برند و حتی برخی از آنها از دنیا می روند.
وی خاطر نشان کرد: تحریم‌های آمریکا «جنایت علیه بشریت» است و جای بسی تاسف است که اروپا، با پیروی کردن از تحریم‌های غیرانسانی آمریکا، در این جنایات شریک شده است. مردم ما هیچ‌گاه این جنایات را فراموش نخواهند کرد.
اتحادیه اروپا در یک ماه گذشته دو دور تحریم علیه نهادها و مقام‌های ایران به بهانه‌های حقوق بشری وضع کرده است. آلمان و ایسلند هفته پیش خواستار برگزاری نشست شورای حقوق بشر درباره حوادث اخیر ایران شده‌اند و رئیس پارلمان اروپا هم با تاکید بر حمایت از اغتشاش‌گران در ایران اعلام کرد که تا اطلاع ثانوی اعضای هیات‌ها و کمیته‌های پارلمانی با مقام های ایران در تماس مستقیم نخواهند بود. روبرتا متسولا دیروز در پارلمان ادعا کرد: ما چشم خود را به معترضان خیابانی در ایران که به ما چشم دوخته‌اند، نخواهیم بست؛ ما با شما و کنار شما مردم ایران خواهیم بود.
این درحالیست که اروپایی‌ها بر سر رویکرد دوگانه در قبال مسائل حقوق بشری با یکدیگر اختلاف دارند. «میک والاس» نماینده جمهوری ایرلند در پارلمان اروپا طی نشستی در استراسبورگ مقر این نهاد قانونگذاری اتحادیه اروپا به دورویی اتحادیه اروپا و آمریکا درباره حمایت آنها از حقوق بشر در ایران تاخت.
این نماینده عضو پارلمان اروپا خطاب به رئیس جلسه پارلمان اروپا و دیگر قانونگذاران گفت: «اگر طبقه سیاسی اتحادیه اروپا به حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران اهمیت می‌داد، برای اعمال تحریم‌های یکجانبه جدید فریاد نمی‌زد». وی ادامه داد: «اگر ما به حفظ حقوق بشر به شیوه‌ای منسجم و اصولی اهمیت می‌دادیم، در تک تک جلسات (پارلمان اروپا) قتل بی‌امان مردان، زنان و کودکان فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی را محکوم می‌کردیم».
میک والاس ادامه داد: «(اگر به حفظ حقوق بش اهمیت می‌دادیم) ما به ده‌ها هزار نفر از طبقه کارگر و مردم عادی سوریه، لبنان، ونزوئلا، یمن، زیمباوه، کوبا و ایران که توسط تحریمها و محاصره یکجانبه ایالات متحده و اتحادیه اروپا کشته می‌شوند، می‌پرداختیم».
جمهوری اسلامی ایران هم معتقد است رویکرد سیاسی نسبت به مقوله حقوق بشر و استفاده ابزاری از آن رویکرد غیر سازنده است و هیچ کمکی به ارتقای حقوق بشر در هیچ کشوری یا جامعه جهانی نخواهد کرد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان دیروز در جمع خبرنگاران گفت: کشورهایی در شورای حقوق بشر سازمان ملل حضور دارند و بعضی از آنها عضو دائم شورای امنیت هستند در طول تاریخ جنایات زیادی علیه بشریت مرتکب شده و صلح و امنیت بشریت را به خطر انداخته اند و جان هزاران انسان‌ها را در جنگ‌ها و مداخلات غیرقانونی مختلف قربانی امیال سیاسی خود کردند. قطعا این اقدامات به جایی نخواهد رسید و معتقدیم ادعاهای حقوق بشری علیه کشورهای مستقل و استفاده از آنها برای پیشبرد اهداف سیاسی مخل روند ارتقای موضوع حقوق بشر به عنوان موضوع دارای جایگاه رفیع در جامعه جهانی است.
وی به کشورهایی که با استفاده از مجامع بین المللی و سازمان‌های تخصصی بین المللی به دنبال رویکردهای سیاسی و به دنبال اعمال فشار علیه کشورهای مستقل هستند توصیه کرد از اینگونه رویکردهای غیر سازنده دست بردارند و اجازه سیاسی کردن سازمان های غیر تخصصی و بین‌المللی را که کارکرد آنها کمک به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و تقویت همکاری‌های چندجانبه است را ندهند و اجازه بدهند تا اینگونه سازمان‌ها فعالیت‌های رسمی و قانونی خود را انجام دهند.
