دولت ایالات متحده با نشان دادن چراغ سبز به طرف سعودی، راهی پیش پای بن‌سلمان گذاشت تا بتواند از زیر بار اتهام قتل خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی فرار کند. ایده تبدیل شدن بن‌سلمان به نخست‌وزیر عربستان سعودی، ایده‌ای مورد حمایت دولت بایدن بود تا بتواند بن‌سلمان را از هر دادگاهی درباره قتل جمال خاشقجی دور کند. با این حال به نظر می‌رسد عربستان تمایلی برای جبران این مساله از خود نشان نداده و همچنان در مباحث مربوط به قیمت انرژی دنباله‌رو روسیه است. دولت بایدن طی چند روز گذشته با انتشار خبر تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت، بشدت تحت فشار است و جمهوری‌خواهان بیان کرده‌اند این همه تلاش و همکاری آمریکا با خاندان سعودی در نهایت باعث اقدام علیه امنیت انرژی اروپا و آمریکا شده است!
آمریکا و اروپا درباره 6 ماهه دوم سال و زمستان بسیار سختی که به دلیل تغییرات آب و هوایی با آن رو به رو خواهند بود، بشدت نگرانند. این نگرانی‌ها1 اما با رفتارهای اخیر روسیه و عربستان شدیدتر نیز شده است. آمریکایی‌ها حالا می‌دانند عربستان و امارات همان‌طور که از ابتدای بحران اوکراین می‌گفتند، در این جنگ طرف روسیه قرار دارند و نمی‌خواهند منافع ملی و منطقه‌ای خود را کنار گذاشته و پیروی از آمریکا را در شرایط جدید منطقه در کارنامه خود ثبت کنند. با گذشت زمان و نزدیک‌تر شدن به فصل سرد سال، مشکل تامین انرژی اروپا و آمریکا بیش از پیش خودش را نشان می‌دهد و در این میان شکست دولت بایدن در همراه ساختن کشورهای عرب منطقه، به مساله‌ای حیثیتی برای دموکرات‌ها تبدیل شده است. برخی کارشناسان آمریکایی بر این عقیده‌اند آزاد‌سازی ذخایر انرژی آمریکا نیز نمی‌تواند به حل این بحران کمک کند و بایدن باید تقصیرات و کم‌کاری خود در این زمینه را بپذیرد. با این حال بیشترین مساله‌ای که در رسانه‌های آمریکایی به آن پرداخته می‌شود، نوع رفتار بایدن با محمد بن‌سلمان در سفر چند ماه گذشته‌اش به عربستان سعودی و واکنش بن‌سلمان به درخواست‌ها و التماس‌های بایدن است. بسیاری از رسانه‌ها نوشته‌اند بن‌سلمان دست بایدن به سمت صلح و کمک را با یک سیلی بزرگ2 پاسخ داد3 و برخی دیگر نیز پا را فراتر از این گذاشته و نوشته‌اند بایدن در مقابل بن‌سلمان زانو زد اما در نهایت از پشت خنجر خورد!
رفتار‌شناسی سعودی‌ها در این مساله اما نشان می‌دهد آنها بشدت تمایل دارند با استفاده از مساله امنیت انرژی در اروپا، برخی تسویه حساب‌های سیاسی خود با آمریکایی‌ها بویژه دموکرات‌ها را آغاز کنند. به نظر می‌رسد روزهای باقیمانده تا برگزاری انتخابات کنگره، از نظر سعودی‌ها بهترین زمان برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی مردم این کشور برای رای ندادن به دموکرات‌ها است و عربستان تلاش دارد با استفاده از این مساله، راه را برای رای آوردن جمهوری‌خواهان در این انتخابات هموار کند. علت علاقه سعودی‌ها به جمهوری‌خواهان در آمریکا این است که به نظر می‌رسد بن‌سلمان و خاندان سعودی به این نتیجه رسیده‌اند با روی کار آمدن جمهوری‌خواهان در کنگره و بعد از آن احتمالا انتخابات ریاست‌جمهوری، دیگر آنها زحمتی برای توجیه اقدامات ضد حقوق بشری‌شان به خود نخواهند داد و در عین حال می‌توانند بیش از پیش بر تصمیم‌گیران آمریکایی تاثیر بگذارند. بر همین اساس است که با وجود تمام انتقادات، بایدن از زمان روی کار آمدن تلاش کرد هم قراردادهای فروش سلاح به سعودی‌ها را اجرایی کند و هم در جریان اقدامات ضد حقوق بشری بن‌سلمان، از این کشور حمایتی تمام‌قد به عمل آورد تا بلکه بتواند در بحبوحه جنگ اوکراین و کمبود انرژی در غرب، حداقل عربستان را به عنوان حامی خود در دنیا به همراه داشته باشد. این اقدامات اما برای خاندان سعودی کافی نبود و حالا به نظر می‌رسد غیر از کرملین، ریاض هم به دنبال تاثیرگذاری بر انتخابات آمریکا و روی کار آوردن جمهوری‌خواهان در این کشور است.
بایدن اما با وجود اقدامات عربستان، باز هم از سفر خود به عربستان در تابستان سال جاری میلادی دفاع می‌کند و می‌گوید این سفر تنها به خاطر نفت نبوده است و به خاطر «مسائل مرتبط با خاورمیانه و موقعیت اسرائیل بود».
اما راهکار بایدن برای مقابله با برنامه اوپک پلاس جهت کاهش تولیدات نفتی‌شان چیست؟ به نظر می‌رسد دولت ایالات متحده در حال بررسی راه‌های پیش روی خود است. از یک سو بایدن اعلام کرده است به دنبال خرید نفت از کشورهای دیگری غیر از کشورهای عضو اوپک پلاس است و از سوی دیگر منابعی در کاخ سفید بیان کرده‌اند که احتمالا غرب برای جبران کمبود انرژی، میزان بیشتری از تحریم‌های ونزوئلا را لغو خواهد کرد. با این حال نگاهی به خبرهای منتشر شده درباره کشورهای نفت‌خیز جهان نشان می‌دهد احتمالا دولت بایدن به دنبال نفت دزدی بیشتر از کشورهایی نظیر سوریه و نیجریه است!
سایت خبری گلوبال‌نیوز در همین رابطه نوشته است میزان نفت دزدی در نیجریه به روزانه 400 هزار بشکه رسیده است که بسیاری از این منابع نفتی توسط کشورهای غربی بویژه آمریکا دزدیده می‌شود. در همین حال بر اساس آمار منتشر شده، نیجریه تنها در یک فصل ابتدایی سال 2022 شاهد دزدیده شدن 141 میلیون بشکه نفت خود به ارزش یک میلیارد دلار بوده است و این میزان تا ماه ژوئیه سال جاری (مردادماه) به 10.246 میلیارد دلار نیز رسیده است. این نفت دزدی‌ها توسط دزدان محلی انجام می‌شود که با همکاری سازمان‌های اطلاعاتی غربی و آمریکایی و رشوه دادن به مقامات محلی، این میزان انرژی را به خارج از این کشور و معامله‌کنندگان بین‌المللی نفت هدایت می‌کنند. در جریان تحقیقات انجام شده، آشکار شده است بسیاری از شرکت‌های نفتی آمریکایی و اروپایی در پروژه دزدیدن نفت نیجریه همکاری دارند.4
در عین حال در سوریه نیز منابع خبری بامداد روز شنبه هفته جاری خبر دادند یک کاروان از نیروهای آمریکایی شامل 88 تانکر حامل نفت سرقتی سوریه از گذرگاه غیرقانونی المحمودیه عبور و وارد خاک عراق شده‌اند. به نظر می‌رسد آمریکا برای تامین منابع انرژی مورد نیاز پایگاه‌هایش در شمال عراق دست به این نفت دزدی در روز روشن زده است و احتمالا این قبیل اقدامات را برای کاستن از میزان هزینه‌های انرژی‌اش، بیش از این نیز ادامه خواهد داد. حالا دیگر به صورت واضح‌تری می‌توان معنای صحبت‌های بایدن را زمانی که می‌گفت برای تامین انرژی مورد نیاز غرب، «همه گزینه‌ها روی میز است»5 متوجه شد. به نظر می‌رسد آمریکا برای رسیدن به منافع اقتصادی و سیاسی خود، به جای پی گرفتن اقدامات منطقی مانند کاستن از میزان تحریم‌های ایران، به دنبال پیمودن راه‌های غیرقانونی و پرمخاطره برای به چنگ آوردن منابع انرژی منطقه است و باید دید آیا این اقدامات می‌تواند اروپا و خود آمریکا را از زمستان سخت سال جاری به سلامت عبور دهد یا نه.
ثمانه اکوان
