ماهواره «خیام» سه‌شنبه هجدهم مردادماه از ایستگاه فضایی «بایکونور» قزاقستان پرتاب شد و در مدار قرار گرفت. پرتاب این ماهواره با توجه به وزن سنگین آن (۶۰۰ کیلوگرم) توسط آژانس فضایی روسیه و با موشک «سایوز» انجام شد.
خیام، اولین ماهواره ایرانی نیست که روسیه به فضا پرتاب می‌کند بلکه در سال ۲۰۰۵ نیز ماهواره «سینا-۱» به فضا پرتاب شد. ماهواره خیام پس از حدود یک ساعت از ماهواره‌بر جدا شد و در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت.
منابع رسمی ایران می‌گویند که از داده‌های دریافت شده از خیام برای اهداف غیرنظامی مانند ارتقای بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و سازهای غیر مجاز و مقابله با جنگل خواری، پایش مخاطرات زیست محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرزهای کشور و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده خواهد شد.
اما روزنامه «الاخبار» به نقل از منابع مطلع که نخواست نامشان فاش شود، نوشت: با توجه به سرعت این ماهواره که برابر با سرعت حرکت زمین است، خیام قادر به زوم کردن و گرفتن عکس‌هایی با دقت بالا از اماکن مختلف است که می‌تواند قابلیت‌های مهمی را در زمینه‌های نظامی، رصد و نظارت بر مراکز حساس از جمله تأسیسات نظامی اسرائیلی و پایگاه‌های آمریکایی در منطقه بدهد.
طبق این گزارش، افزایش توان جمهوری اسلامی در رصد و نظارت بر سایت‌های مختلف در کنار برخورداری از موشک‌های نقطه‌زن، توان نظامی آن را افزایش می‌دهد که در نبردهای منطقه‌ای تاثیرگذار خواهد بود.
از سوی دیگر ، «عیسی زارع پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات طی اظهاراتی در ایستگاه فضایی بایکونور هنگام پرتاب ماهواره گفت: امروز نقطه عطفی برای آغاز تعاملی جدید در حوزه فضایی بین دو کشور بود. «یوری بوریسوف» مدیرکل سازمان فضایی فدرال روسیه (روسکوسموس) نیز پرتاب خیام را یک نقطه عطف تاریخی میان دو کشور خواند.
در ادامه گزارش آمده، مسکو و تهران در سال‌های گذشته همکاری محکم دو جانبه شکل داده‌اند و اخیرا به منظور مقابله با تحریم‌های غربی، از قصدشان برای افزایش این همکاری‌ها خبر داده‌اند. همکاری راهبردی میان دو کشور بویژه در دو زمینه نظامی و فضائی باعث نگرانی غرب شده و آمریکا و متحدانش، ایران را به تلاش برای توسعه برنامه موشکی در چارچوب برنامه فضائی متهم می‌کنند و آن را خلاف قعطنامه‌های سازمان ملل می‌دانند.
الاخبار افزود «پرتاب خیام در بحبوحه جنگ روسیه و اوکراین، نگرانی غرب را درباره احتمال استفاده مسکو از آن برای اهداف نظامی در کی‌یف افزایش داده اما ایران این موضوع را رد کرده است».
