اوایل دی ماه سال گذشته (۱۴۰۰) بود که حسین امیرعبداللهیان سفری یک روزه به باکو داشت و ضمن دیدار با الهام علی اف با «جیحون بایراموف» همتای خود نیز دیدار و گفتوگو کرد. وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در دیدار امیرعبداللهیان و در پاسخ به دعوت همتای ایرانی گفت که در آینده‌ای نزدیک به تهران سفر خواهد کرد. البته قبل از آن هم وزرای خارجه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی اکو در عشق آباد با یکدیگر گفتوگو کرده بودند و در این مدت هم تماس تلفنی بین دو وزیر برقرار بود.
در آخرین تماس تلفنی وزرای خارجه در ۲۴ اردیبهشت ماه، وزیر خارجه جمهوری آذربایجان اعلام کرد که بزودی به ایران سفر خواهد کرد و در این گفتوگو بر روابط نزدیک و خدشه ناپذیر دو کشور تأکید کرد. بالاخره این سفر روز دوشنبه ۱۳ تیر ماه انجام شد. او در بدو ورود به مجلس شورای اسلامی رفت و با محمدباقر قالیباف رئیس مجلس دیدار و گفتوگو کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی در این دیدار با بیان اینکه حضور رژیم صهیونیستی در هر منطقه‌ای با خود ناامنی به دنبال دارد، گفت: ما در حوزه امنیت کشورمان به ویژه حضور رژیم صهیونیستی در منطقه حساسیت داریم.
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که این سفر به همکاری‌های بیشتر دو کشور بینجامد.
وزیر خارجه جمهوری آذربایجان هم گفت که این کشور در هیچ بازه زمانی اجازه نخواهد داد که هیچ طرف ثالثی از اراضی آن علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کند.
جیحون بایراموف پس از دیدار با قالیباف به وزارت امور خارجه آمد و مورد استقبال حسین امیرعبداللهیان قرار گرفت و پس از آن گفت‌وگوهای وزرای خارجه و همراهان آغاز شد و بعد از آن هم دو وزیر به میان خبرنگاران آمدند و به تشریح گفت‌وگوها پرداختند.
* تبریک تولد بایراموف
امیرعبداللهیان در ابتدای این نشست تولد همتای آذربایجانی خود را تبریک گفت و برای وزیر خارجه این کشور سلامتی و طول عمر طولانی آرزو کرد. حمایت ایران از روند حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه قره باغ و آمادگی مجدد برای کمک به حل و فصل بحران از جمله مواردی بود که امیرعبداللهیان در این نشست به آن اشاره کرد.
اعلام برگزاری نشست سه جانبه وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان و جمهوری ترکیه در تهران نیز از مواردی بود که مورد اشاره امیرعبداللهیان قرار گرفت و وی در این باره گفت: فرمت دیگری در سطح کارشناسان ارشد موسوم به اجلاس ۳+۳ در منطقه قفقاز وجود دارد که این اجلاس بین کارشناسان ارشد و در گام بعدی بین وزرای خارجه آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و روسیه، ایران و ترکیه برگزار خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران در تاریخی که نسبت به آن توافق خواهیم کرد میزبان این اجلاس در تهران یا یکی از شهرهای کشورمان خواهد بود.
* الهام علی اف به تهران می‌آید
وزیر خارجه بیان کرد: ما یادداشت رسمی را همزمان با سفر آقای بایراموف مبنی بر آمادگی رئیس جمهور آذربایجان برای سفر به تهران دریافت کردیم و درباره نهایی شدن و توافق در خصوص تاریخ سفر رسمی رئیس جمهور آذربایجان در ادامه نشست امروز پیشنهادات را بررسی خواهیم کرد و از همین جا به الهام علی اف برای سفر به ایران خوشامد میگویم.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران همچنین گفت: یک بار دیگر به برادرم در تهران خوشامد میگویم و خرسندم در جمع اصحاب رسانه اعلام کنم در ۱۰ ماه گذشته از مرحله سوء تفاهمات به خوبی عبور کردیم و اکنون در مرحله پیشرفت فزاینده مناسبات همه جانبه در راستای منافع دو ملت هستیم.
امیرعبداللهیان به دو دیدار روسای جمهور دو کشور در ۱۰ ماه گذشته نیز اشاره کرد. گفتنی است آخرین دیدار روسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان در حاشیه نشست سران خزر در عشق آباد پایتخت ترکمنستان انجام شد و آیت الله رئیسی در دیدار با رئیس جمهور آذربایجان با تاکید بر اینکه حضور رژیم اشغالگر قدس در منطقه تنش‌زا بوده و به هیچ وجه به نفع امنیت منطقه نیست، گفت: امنیت در منطقه صرفا با همکاری کشورهای منطقه و همسایگان خزر محقق می‌شود. الهام علی‌اف هم خاطرنشان کرد: امیدوارم دیدار امروز ما نیز موجب تقویت روند گسترش روابط و ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور شود.
همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله حمل و نقل و ترانزیت، انرژی و ... از دیگر مواردی بود که در نشست وزرای خارجه دو کشور به آن اشاره شد.
وزیر خارجه جمهوری آذربایجان هم در نشست خبری مشترک با امیرعبداللهیان گفت: در این سفر با آقای محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی ملاقات داشتم و تبادل نظر داشتم. بعد از این دیدار هم در خدمت آیت‌الله رئیسی رئیس جمهور خواهیم بود و از وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران برای فراهم کردن این ملاقات متشکرم.
وی اعلام کرد که این کشور خواهان عادی سازی روابط با ارمنستان بعد از دوران جنگ است و درباره حضور شرکت‌های ایرانی در بازسازی مناطق آزاد شده اظهار داشت: در همین راستا و برای آغاز، ساخت یک بیمارستان و مدرسه را به شرکت‌های ایرانی واگذار کردیم، ولی علاوه بر بحث بازسازی، بحث حضور شرکت‌های ایرانی در شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد تجاری جمهوری آذربایجان پیش بینی شده که معافیت‌هایی را برای شرکت‌های فعال و سرمایه گذاران در آنجا در نظر گرفته شده که به توسعه و رشد مناطق حاشیه مرزی ما خواهد انجامید.
بایراموف پس از حضور در این نشست دوباره به گفتوگو با امیرعبداللهیان پرداخت و بعد از شرکت در مراسم ضیافت ناهار همتای ایرانی، برای ملاقات با آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به پاستور رفت و رئیس‌جمهور در این دیدار ابراز امیدواری کرد که با سفر رئیس جمهور آذربایجان به تهران شاهد جهش در روابط دو کشور باشیم.
وزیر خارجه جمهوری آذربایجان هم گفت که حجم تجارت بین ایران و جمهوری آذربایجان در سال گذشته میلادی و همچنین در ۵ ماهه نخست سال جاری میلادی افزایش چشمگیری داشته است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز شب گذشته در توئیتی درباره این سفر و دیدارش نوشت: با برادرم بایراموف گفت‌وگوی مهم و دوستانه داشتیم. مباحث دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی و بر حل و فصل مسالمت آمیز قره باغ بر اساس اصول حفظ تمامیت ارضی و احترام به حاکمیت تاکید شد. روابط در مسیر درست خود تداوم دارد. سفر آقای الهام علی اف به تهران در دستورکار مشترک قرار گرفت.
* پاک‌آیین: تحرک مثبت در مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان
در همین خصوص محسن پاک‌آیین سفیر پیشین ایران در باکو در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه پس از سوءتفاهمات سال گذشته بین دو کشور، اراده ایران و جمهوری آذربایجان بر این قرار گرفت که هر چه سریع‌تر این سوءتفاهمات خاتمه یابد، گفت: بر همین اساس شاهد روند رو به گسترش مناسبات دوجانبه هستیم.
وی به رفت و آمدها بین مقامات دو کشور در این مدت اشاره کرد و آن را نشانگر تحرک مثبت در روابط فیمابین خواند.
پاک‌آیین همچنین با بیان اینکه رژیم‌صهیونیستی علاقه‌مند به توسعه روابط ایران و کشورهای همسایه و منطقه نیست، اظهار داشت: این رژیم از طریق ایجاد کانال‌هایی در فضای مجازی در تلاش است با دروغ، در روابط ایران و جمهوری آذربایجان اختلال ایجاد کند که خوشبختانه مقامات دو کشور با هوشمندی در تلاش برای جلوگیری از این روند هستند.
وی به همکاری‌های اقتصادی دو کشور و پروژه‌های مشترک در حوزه حمل و نقل و ... نیز اشاره کرد و افزود: حجم تعاملات اقتصادی بعد از کاهش شیوع کرونا ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
سفیر پیشین ایران در باکو با بیان اینکه در یک سال گذشته و در دولت سیزدهم، اهتمام بیشتری برای تقویت روابط با همسایگان صورت گرفته، افزود: این دیپلماسی فعال با همسایگان دستاوردهای خوبی به همراه داشته که امیدواریم این نگاه ادامه یابد.
گفتنی است، مراسم سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اسفند ماه سال گذشته در محل وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان برگزار شد. حسین امیرعبداللهیان در همین خصوص در پیامی به همتای خود با بیان اینکه همواره از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده‌ایم، اعلام کرد: ظرفیت‌های دو کشور و فرصت‌های جدید ناشی از آزادسازی اراضی جمهوری آذربایجان افق‌های جدیدی را برای تحکیم مناسبت ترسیم می‌کند.
جیحون بایراموف هم در پیامی بدین مناسبت خطاب به همتای ایرانی اعلام کرد: یقین دارم که مشترکا در راستای تعمیق مناسبات دوستی دیرینه و همکاری متناسب با منافع ملت‌هایمان تلاش خواهیم کرد.
علاوه بر این، الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان نیز پیامی برای آیت الله سید ابراهیم رئیسی ارسال کرد. در آن پیام آمده بود: امروز چشم اندازهای زیادی برای توسعه بیشتر همکاری‌های متقابل و سودمند وجود دارد...در این راستا، مایلم بر اهمیت یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری آذربایجان و دولت جمهوری اسلامی ایران در خصوص ایجاد ارتباطات جدید بین منطقه اقتصادی زنگه زور شرقی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان تاکید کنم.در حال حاضر، کار بازسازی و مرمت گسترده ای در مناطق آزاد شده ما در حال انجام است. ما خوشحال خواهیم شد که در آینده نزدیک شاهد مشارکت شرکت‌های کشور شما در این فرآیند باشیم. معتقدم که روابط آذربایجان و ایران که در خدمت منافع مردم ما و منافع کشورهای ما است، با تلاش های مشترک ما با موفقیت به توسعه و تقویت ادامه خواهد داد.
رئیس جمهور کشورمان نیز در پیامی به الهام علی اف اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از ارتقای کمی و کیفی روابط خود با جمهوری آذربایجان در همه زمینه‌ها استقبال می‌کند و آماده همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی با کشور همسایه خود است. شرکت‌های توانمند ایران در حوزه‌های فنی، مهندسی، عمرانی و صنعتی آماده همکاری با شرکت‌های جمهوری آذربایجان و حضور جدی و موثر در مناطق آزاد شده شما هستند.
وزرای خارجه دو کشور هشتم اردیبهشت ماه سال جاری در خصوص توسعه همکاری‌های دوجانبه بین دو کشور و تحولات منطقه‌ای تلفنی گفتوگو و تبادل نظر کردند و امیرعبداللهیان با اشاره به کنترل شیوع کرونا در هر دو کشور، بر بازگشایی مرزهای زمینی ایران و جمهوری آذربایجان تأکید کرد. وزرای خارجه دو کشور ۱۷ اسفند ۱۴۰۰ نیز در خصوص توسعه همکاری‌های دوجانبه بین دو کشور و تحولات منطقه‌ای تلفنی گفتوگو و تبادل نظر کردند. هشتم بهمن ماه ۱۴۰۰ نیز دو وزیر تماس تلفنی برقرار کرده و امیرعبداللهیان در این گفتوگو بر عملیاتی شدن هر چه سریع‌تر توافقات فیمابین تأکید و ابراز امیدواری کرد که نشست کمیسیون مشترک کنسولی بزودی در باکو برگزار شود. وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز ضمن استقبال از دعوت همتای ایرانی خود برای سفر به تهران، ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک به ایران سفر کند.
چندی پیش هم مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه به باکو سفر کرد. در همین خصوص سعید خطیب‌زاده سخنگوی سابق وزارت امور خارجه پنجم اردیبهشت ماه (+) در نشست هفتگی با خبرنگاران در این باره گفت: پروژه‌های مشترک زیادی بین ایران و جمهوری آذربایجان طی چند ماه اخیر و به ویژه ۱۰ ماه اخیر تعریف شده و سفرها در سطوح مختلف انجام و دعوت در سطح روسای دو کشور به صورت متقابل انجام شده و ایران باید میزبان نشست مشترکی بین ایران و ترکیه و جمهوری آذربایجان باشد که در حال پیگیری است. سفرها به وزارت خارجه محدود نمی‌شود و وزرای مختلفی از دو کشور در حال سفر هستند و امیدواریم اجرایی شدن پروژه‌ها و نتیجه آن را برای هر دو کشور را هر چه زودتر شاهد باشیم.
