در یادداشتی در وبگاه اندیشکده آمریکایی «ریسپانسیبل استیت کرفت» درباره سیاستهای آمریکا در قبال ایران در آستانه سفر جو بایدن ، رئیس جمهور آمریکا به منطقه نوشت: رئیس جمهور بایدن قرار است هفته بعدی عازم عربستان شود که پیشتر وعده داده بود با آن مانند «کشوری مطرود» رفتار کند. گفته میشود قصد دارد در سفرش درباره تضمینهای امنیتی به این پادشاهی، از جمله درباره چتر دفاع هوایی گفتوگو کند. متاسفانه، پیشنهاد دولت آمریکا موجب تعمیق گرفتاری آمریکا در خاورمیانه و طولانیتر شدن مذاکرات هستهای ایران خواهد شد.
نگارنده در این یادداشت آورده است: در حالی که این اقدامات امنیتی و توافق مشترک عادیسازی روابط کشورهای عربی با اسراییل، به عنوان اقداماتی در راستای ایجاد ثبات در منطقه تبلیغ میشوند، واقعیت این است، «اگر» ایران که در حال حاضر به طور نگرانکنندهای چند روز با انباشت مواد شکافتپذیر کافی برای تولید یک بمب هستهای فاصله دارد و همچنان از مذاکرات درباره امنیت خاورمیانه کنار گذاشته شود، تاثیرات این اقدامات دقیقا برعکس از آب در خواهد آمد. اگر هدف بایدن ثبات است، دولت او باید تمامی ذینفعان عمده منطقهای را پای میز مذاکره بیاورد. علاوه بر این، واشنگتن باید به طور فعالانه مشوق مذاکرات دیپلماتیک میان ریاض و تهران باشد که در همین هفته پیشرفت داشته است.
اشاره این یادداشت به پیشرفت تازه در مذاکرات ایران - عربستان در پی این مطرح میشود که روز گذشته (یکشنبه)، روزنامه رای الیوم به نقل از یک منبع دیپلماتیک در ریاض نوشت که قرار است مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق در سفر به شهر جده عربستان درباره مذاکرات ایران و عربستان گفتوگو کند.
در ادامه یادداشتی که در این اندیشکده آمریکایی منتشر شده، آمده است: اگر بایدن رویکرد فعلیاش را حفظ کند، به چند دلیل فقط باعث به انزوا کشیدن بیشتر ایران و ثبات زدایی در کل منطقه خواهد شد.
این یادداشت با مطرح کردن ادعاهایی در زمینه نقش ایران در منطقه، میافزاید: اولا، ایران به احتمال زیاد، در مواجهه با یک جبهه متحد آمریکایی-عربی-اسراییلی، به دنبال تقویت اهرم فشارش از طریق توسعه دادن برنامه هستهای خود، سرمایهگذاری بیشتر بر روی شبکه نیروهای نیابتی و انجام دادن اقدامات بیثبات کننده دیگری خواهد بود که اثباتکننده نفوذ منطقهای آن باشد. این استراتژی تازگی ندارد. ما شاهد این بودهایم که به انزوا کشیدن ایران چگونه میتواند نتایج معکوسی به دنبال داشته باشد.
در این راستا، در یادداشت ریسپانسیبل استیتکرفت آمده است: دولت دونالد ترامپ در تلاش برای به زانو درآوردن ایران از توافق هستهای خارج شد، تحریمهای اقتصادی «کارزار فشار حداکثری» را علیه ایران اعمال کرد، قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران ایران را ترور و سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی قرار داد. نتیجه این تصمیمات به افزایش ۴۰۰ درصدی حملات علیه نظامیان آمریکایی در منطقه از سوی نیروهای نیابتی ایران شد.
این یادداشت در ادامه بدون اشاره به این که ساخت سلاح هسته ای در تضاد با دکترین دفاعی ایران است می افزاید: دوما، خروج آمریکا از برجام [توافق هستهای] هم نتیجه عکس داشت، چون طبق گفته کِلسی دِیوِنپورت، مدیر بخش سیاستهای عدم اشاعه تسلیحات اتمی در انجمن کنترل تسلیحاتی، ایران در حال حاضر میتواند «مواد هستهای کافی برای ساخت یک بمب را در کمتر از ۱۰ روز تولید کند، فرصتی بسیار محدود که اقدامات ایران در آن برای بازرسان بینالمللی قابل کشف نخواهد بود». چنین چیزی باید برای جامعه بینالمللی غیرقابل قبول باشد و تنها راهکار آن احیای کامل توافق و افزایش «زمان گریز»[هستهای] به حدود یک سال است، مطابق زمان قبل از خروج ترامپ از برجام.
به عقیده نگارنده این یادداشت، «نهتنها تقابل پنهانی میان ایران و اسراییل میتواند موجب بروز جنگی همگانی شود، بلکه پایانی قطعی برای برجام، میتواند منجر به در گرفتن رقابتی تسلیحاتی شود که ممکن است شرکای منطقهای آمریکا، مانند عربستان سعودی را هم درگیر کند که محمد بن سلمان، ولیعهد آن وعده داده است، «اگر ایران یک سلاح اتمی تولید کند، ما هم در اسرع وقت همین کار را خواهیم کرد.»
در ادامه این یادداشت مطرح شده است: سوما، ایجاد یک محور دفاعی آمریکایی-عربی-اسراییلی احتمالا موجب از مسیر خارج کردن مذاکرات عربستان سعودی-ایران خواهد شد. عربستان سعودی و ایران در سال ۲۰۱۶ روابط دیپلماتیکشان را قطع کردند. این دو کشور رقیب اخیرا برای حلوفصل اختلافات منطقهای، پنج دور مذاکره به میزبانی عراق انجام دادهاند. چتر دفاع هوایی آمریکایی-اسراییلی بر سر متحدان عربیشان به جای افزایش تنشزدایی میان ریاض و تهران که رقابتشان محرک بسیاری از تنشها در خاورمیانه است، موجب افزودن بر تنشها و افول چشمانداز ثبات خواهد شد. اگر واشنگتن قصد دارد ثبات برقرار کند، باید عقبنشینی کند و بگذارد عربستان سعودی و ایران زخمهای کهنهشان را بهبود ببخشند.
در این یادداشت با اشاره به نقش کنگره آمریکا در تعیین سیاستهای این کشور در قبال منطقه و تصویب طرحی دو حزبی در این زمینه آمده است: این طرح موجب تقویت یک ساختار امنیتی منسوخ و ناقص برای خاورمیانه میشود، ساختاری که هدف کشورهای عربی را به رقابت و تقابل با ایران وا میدارد و چرخه مناقشات منطقهای را تا همیشه فعال نگه میدارد. این طرح مالیاتدهندگان آمریکایی را ملزم به هزینه کردن بیشتر برای دفاع ملی عربستان سعودی میشود، آن هم در موقعیتی که سعودیها هیچ کاری برای افزایش تولید نفت نکردهاند که در نتیجه، موجب کاهش هزینه پرداختی این مالیاتدهندگان در جایگاههای سوخت میشود.
ریسپانسیبل استیتکرفت در پایان میافزاید: دنبال کردن سیاستهای منسوخی که موجب نزدیکی بیشتر آمریکا به برخی بازیگران قدرتطلب میشود، کوتهبینانه است و موجب بالا بردن تنشها با ایران خواهد شد. کاخ سفید باید در عوض، با پیگیری دیپلماسی با تهران و تشویق مذاکرات دوجانبه میان عربستان سعودی و ایران،به دنبال دوری از یک منجلاب بیهوده باشد. تنها این موقع است که روندی برای ایجاد ثبات در منطقه، ریشه میدواند.