سه کشور اروپایی عضو توافق هستهای با ایران در بیانیهای به تکرار مواضع خود درباره تحولات اخیر مربوط به مذاکرات رفع تحریمها پرداختهاند.
سه کشور اروپایی مدعی شدهاند توافق برای از سرگیری احیای کامل برجام از ماه مارس در وین حاصل شده، اما ایران از این فرصت استفاده نکرده است.
در این بیانیه آمده است: «تلاشهای فشرده دیپلماتیک برای احیای برجام به حصول توافقی عملی منجر شده که از اوایل مارس بر روی میز قرار دارد. متأسفیم که ایران تا کنون از این فرصت دیپلماتیک استفاده نکرده و به تشدید تنشهای هستهای ادامه داده است.»
در ادامه بیانیه آمده است: «اقدامات ایران به سرعت، توازنِ توافقی که ما از ماهها پیش بر سر آن برای احیای برجام مذاکره کردهایم را برهم زده و پنجره را برای رسیدن به یک راهکار فوری دیپلماتیک میبندد.»
انتشار این بیانیه در حالی صورت گرفته که شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار است از ساعتی دیگر برای بررسی گزارش دبیر کل این سازمان درباره روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در خصوص اجرای برجام تشکیل جلسه دهد.
در این بیانیه آمده است: «شورای امنیت کماکان از تهدیدهای تنشزایی هستهای ایران برای امنیت بینالمللی آگاه است. برنامه هستهای ایران اکنون از هر زمان دیگر نسبت به گذشته پیشرفتهتر است.»
تروئیکای اروپایی خاطرنشان کردهاند: «ایران در سه سال گذشته گامهایی بیسابقه برای سرعت بخشیدن به برنامه هستهای خود برداشته است. برخی از جدیترین گامها[ی ایران] در حین جاری بودن مذاکرات برای بازگرداندن ایران و آمریکا به احیای کامل برنامه جامع اقدام مشترک به توافق برداشته شده است.»
سه کشور اروپایی همچنین ادعا کردهاند: «اقدامات ایران، موانع بیشتری برای بازگشت این کشور به اجرای کامل تعهدات هستهای خود ذیل برجام و همچنین توانایی آژانس اتمی برای تضمین ماهیت صرفاً صلحآمیز برنامه هستهای ایران ایجاد میکند.»
نمایندگان سه کشور اروپایی به مذاکرات قطر هم اشاره کرده و گفتهاند: «متأسفانه برداشت ما این است که در جلسهای که روز گذشته در دوحه برگزار شد ایران بار دیگر از مغتنم شمردن فرصت امتناع ورزید و در عوض، مطالبات فرعی و غیرواقعبینانه مطرح کرد.»
کشورهای اروپایی به قصور خود در اجرای وعدههایشان بعد از خروج آمریکا از برجام اشارهای نکردهاند. دولت آمریکا اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷، در حالی که ایران به تمامی تعهداتش در برجام پایبند بود به مشارکت خود در توافق هستهای پایان داد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» علیه ایران را در پیش گرفت.
دولت جو بایدن به شکست «فشار حداکثری» اعتراف کرده اما نه تنها از انجام اقدامات لازم برای بازگرداندن آمریکا از آن مسیر خودداری کرده بلکه عملاً همان سیاست را ضد ایران اجرا کرده است. تا کنون چندین دور مذاکره در وین میان گروه 1+4 و ایران از یک طرف و آمریکا از طرف دیگر انجام شده اما آمریکا با مقصرنمایی و کارشکنی در گفتوگوها مانع از حصول نتیجه شده است.
آخرین دور مذاکرات وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. آمریکا و کشورهای غربی در آن زمان ادعا میکردند که روسیه از پیشبرد مذاکرات جلوگیری کرده است. مسکو در آن زمان، پس از آغاز جنگ اوکراین گفته بود که خواستار دریافت ضمانتی از طرفهای غربی مبنی بر عدم قطع همکاریهای میان ایران و روسیه در نتیجه تحریمها علیه آن کشور است.
با وجود این، «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه چند روز بعد در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان» گفت که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری با ایران مانعی برای ادامه گفتوگوها نیست. او همچنین گفت روسیه از طرفهای غربی ضمانتهای لازم را برای انجام همکاری در پروژههای هستهای در چارچوب برجام را دریافت کرده است.
کشورهای غربی بعد از این تحولات به برجستهسازی موضوعی دیگر پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمانهای اصطلاحاً تروریستی مذاکرات را به بنبست کشانده است.