سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی امروز (دوشنبه) ۲۳ خرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت و به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی به رفت و آمدهای هفته‌های اخیر در حوزه بین‌المللی و منطقه‌ای و دوجانبه پرداخت.
*مدیریت اشتباه آب‌ها و سدسازی‌ها در رودهای بالادستی وجود داشته است
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات یکی از مقامات ترکیه در خصوص منشاء ریزگردها و عدم حضور ایران در کنوانسیونی درباره ریزگردها در ساحل عاج اظهار داشت: ایران یکی از بنیانگذاران کارگروه مبارزه با ریزگردها است. چه در جلساتی که در سال‌های گذشته برگزار و چه در جلساتی که در فائو برگزار شده ایران حاضر بوده است. در مجامع بین‌المللی نظرات ایران چگونه منتقل و مستند می‌شود مضبوط است. بزرگ نمایی درباره مواضع کشورهایی غیر از ایران کمکی به اصل موضوع نمی‌کند. ایران تلاش کرده با رویکرد منطقه‌ای این موضوع را حل کند. مدیریت اشتباه آب‌ها و سدسازی‌ها در رودهای بالادستی وجود داشته است. جواب مشترک لازم دارد و باید در فضای غیرسیاسی آن را دنبال کرد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تحرکات و رفت و آمدهای اخیر به ایران اظهار داشت: هفته گذشته سفر امیرعبداللهیان را به هند داشتیم. در این سفر علاوه بر ملاقات با نخست‌وزیر، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی هند دیدار داشت با ایرانیان و تجار در حیدرآباد، بمبئی و دهلی نو دیدار داشت. سه توافقنامه و یادداشت تفاهم در این سفر امضا شد که برای این است که آنچه به عنوان دیپلماسی منطقه‌ای گفته می‌شود پیگیری شود.
* وزیر خارجه پاکستان فردا در تهران/ سفر رئیس جمهور ترکمنستان به ایران
سخنگوی وزارت امور خارجه به سفر مادورو رئیس جمهور ونزوئلا نیز اشاره و بیان کرد: فردا وزیر خارجه پاکستان به تهران خواهد بود. رئیس جمهور ترکمنستان به ایران می‌آید. رئیس مجلس ارمنستان در این هفته عازم ایران است. سفرهای امیرعتبداللهیان در هفته بعد پیگیری می‌شود.
وی در پاسخ به سؤالی درباره سفر گروسی به سرزمین های اشغالی خاطرنشان کرد: با یک کنشگر و رژیم یاغی در منطقه روبرو هستیم که بیش از هفت دهه است تداوم دارترین رفتارهای تروریستی، جنگ طلبانه، قانون گریز را در نظام بین‌الملل به منصه ظهور گذاشته این رژیم از هیچ تلاشی فروگذار نکرده که ساختارهای حقوق بین‌الملل به سخره بگیرد و همه را با چک سفید امضای برخی کشورهای مدعی انجام داده است. جای تاسف است مدیرکل آژانس به عنوان کارگزار آژانس این ساختار را در اختیار چنین رژیم قانون گریزی قرار دهد. یعنی توسط کارگزار ساختار را به سخره گرفته و به چالش کشیده است. فکر می‌کنم پیام این سفر مثل هر اقدام غیردپیلماتیک دیگر روشن است. مدیرکل باید نگران بی طرفی و استقلال باشد. طبق بند اساسنامه آژانس وظیفه قطعی داشت و در زمان غلط و جای غلط افراد غلط را ملاقات کرده است. پاسخ ما داده شده و امیدواریم تصحیح رویه شود.
وی درباره قطعنامه صادره علیه ایران در شورای حکام آژانس گفت: یک اقدام کاملا سیاسی و طراحی شده بود. در مسیری که بین ایران و آژانس تعریف شده بود خلل ایجاد کرد و براساس بیانیه مشترک که ۱۵ اسفند بین ایران و آژانس توافق شده بود رفت و برگشت‌هایی انجام شد این اقدام تغییر لحن و گفت‌وگو و بیان‌های گروسی نشان می‌دهد از یک دستورپذیری از یک مرکز انجام شده است. قطعا نمی‌توانستیم این اقدام سیاسی غیرفنی را بدون پاسخ بگذاریم و اقدامات خود را انجام دادیم. اقدامات قاطع و متناسب بود . هر چند اینها بگویند قطعنامه شکلی و توصیه ای بوده است. اگر ضرورتی بر انجام قطعنامه نبود باید مسیر دیگری را می‌رفتند.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره تعیین سفرای ایران در فرانسه، انگلیس و سازمان ملل اظهار داشت: فرآیندهای بوروکراتیک بخشی از آن در وزارت خارجه است ولی فرآیندهای خاص خود را دارد. تغییر و تحولات در وزارت خارجه انجام شده و همزمان انجام می‌شود و چرخش نیروها در وزارت خارجه مطرح بوده است. نماینده ما در آژانس مورد سؤال واقع شده است سرپرست وزارت خارجه آقای غائبی به عنوان نماینده ما با هماهنگی وزارت خارجه و دستگاه‌های مربوطه کارها را انجام می‌دهد. اینکه سفیر ما برخی مراحل بوروکراتیک انجام شود غریب آبادی به دلایل شخصی می‌خواست زودتر برگردد. گرفتن آگرمان و استوارنامه انجام می‌شود. برخی کشورها در مرحله آگرمان و ویزا و برخی در مراحل داخلی است.
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود با گزینه‌های وزارت خارجه مخالفت‌هایی در نهاد ریاست جمهوری صورت می‌گیرد، گفت: فرآیندهای معمول به صورت عادی در حال انجام است. حتما فرآیند سفیر و اعزام سفیر با حساسیت و دقت نظر بالایی انجام شود و شاید باعث شده این برداشت پیش بیاید. برخی کشورهایی که نام بردید در مرحله گرفتن آگرمان از دولت میزبان است که ان شاءالله سفرا اعزام می‌شوند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات گروسی خاطرنشان کرد: ایشان باید بازنگری کند و توجه داشته باشد. ایشان فراتر از وظایف خود اظهاراتی را می‌کند و دیروز در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها مطالبی را درباره اقتصاد ایران مطرح کرد که طرح این اظهارات از سوی ایشان غلط است. اگر گزارش شتاب زده و اظهارات سیاسی ایشان نبود شاید جایگاه آژانس در راستی آزمایی اینگونه نبود. اقدامات ایران طابق النعل بالنعل در چارچوب آژانس است. آنچه ایران متوقف کرده اقدامات داوطلبانه بوده است. تمامی دوربین‌های پادمانی سر جایش است. هرگانه در یک توافق مرضی الطرفینی طرف مقابل از مصلحت مرضی الطرفینی عبور می‌کند مختار هستیم از تعهد اخلاقی عبور کنیم. اقدامات ایران هیچ نگرانی اشاعه‌ای ندارد و ایران جزو پادمان است. بهتر است مدیرکل بر طرف‌هایی که عضو ان.پی.تی نیستند متمرکز شود.
وی افزود: جامعه جهانی نمی‌پذیرد. ایران کشوری بوده که بیشترین نظارت را بر روی برنامه هسته‌ایش داشته است.
* سال‌هاست که برجام برای ایران کار نکرده
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره آینده برجام گفت: آنچه ایران در کاهش تعهدات برجامی خود انجام داده در پاسخ به اقدامات طرف مقابل بوده است. سال‌هاست که برجام برای ایران کار نکرده و توافق منافع اقتصادی برای مردم ایران نداشته است. یک مقدار طرف های مقابل این روزها را تحمل کنند که برخی ابعاد فنی آن کاهش یابد و آنها ببیند کاهش تعهدات یعنی چه. تمام اقدامات ایران برگشت پذیر است. اگر توافق فردا در وین نهایی شود تمام اقدامات ایران از لحاظ فنی برگشت پذیر است. آنچه برگشت ناپذیر است تروریسم اقتصادی آمریکا و آنهایی که همراهی با آمریکا کردند. دردی که بر مردم ایران اعمال کردند برگشت ناپذیر است. باید تمرکز خود را برای به نتیجه رسیدن توافق انجام دهند.
خطیب‌زاده ادامه داد: توافق در دسترس و ممکن است اگر آمریکا دو کار کند اول اینکه از این توهم اهرم سازی عبور کند. توهم اهرم سازی یک طرفه وجود ندارد و از آن عبور کنند و دوم اینکه بپذیرند به تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ برگردند، همین فردا می‌توانیم به وین برویم و توافق را نهایی کنیم.
وی در پاسخ به پرسشی گفت: اینکه مبادلات خود را در چارچوب ارزهای غیر از دلار و یورو انجام دهیم همواره در دستورکار کشورهای مستقلی چون ایران بوده و در برخی مراودات دوجانبه با برخی کشورها با ارزهای محلی کار می‌کنیم و تلاش داریم از سلاح دلار در اقتصاد بین الملل فاصله بگیریم و فقط ایران نیست روسیه و چین و کشورهایی که مورد تبعیض های بین‌المللی قرار گرفتند این مسیر را رفتند.
* توصیه به دوستان عراقی
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات فؤاد حسین وزیر خارجه عراق که گفته بود عراق هیچ مدرکی به دست نیاورده که ثابت کند اهدافی که ایران در اربیل بمباران کرده مرکز موساد بوده است، گفت: دوستان را در عراق توصیه می‌کنیم که مراقبت کنند مرزهای جغرافیایی و کشورشان مورد سوء استفاده طرف‌های یاغی برای اقدامات ضد اامنیتی بر علیه دوستانشان ایران و مردم ایران قرار نگیرد بیش از آنچه بخواهند به آنها اطلاعات داده شده است. از این تریبون بارها هشدار دادم و این یک جراحی کوچک بود که به هدف هم اصابت کرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره حمله اخیر رژیم صهیونیستی به فرودگاه دمشق اظهار داشت: بعد از این اتفاق امیرعبداللهیان با همتای سوری صحبت و محکوم و درباره چگونگی مرتفع کردن این مشکل برای فرودگاه دمشق و پیش بینی های لازم صحبت‌هایی را داشت. با گوترش این تجاوزات مکرر رژیم اشغالگر قدس محکوم شد. این رژیم سعی می‌کند بحران‌ها را به خارج از سرزمین‌های اشغالی منتقل کند. پاسخ درست مقاومت و عقب راندن این رژیم متجاوز است. ملت‌های منطقه می‌دانند جواب متجاوز سیلی است و خنده نیست و این مقاومتی که مردم سوریه با مقاومت نشان دادند محوری است که مردان مقاومت در مقابل این رژیم نشان دادند. سوریه نمی‌تواند حیاط خلوتی برای رژیم اشغالگر قدس باشد.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین بیان کرد: از اقدامات داخل لبنان توسط لبنان استقبال کردیم و یک موضوع لبنانی است و باید خودشان تصمیم بگیرند.
وی همچنین گفت که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه قرار است به آفریقا سفر کند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره آمادگی گروسی برای سفر به تهران نیز اظهار داشت: مراودات ما با آژانس در چارچوب فنی خود ادامه خواهد یافت.
* پاسخ اسرائیل در جای خود داده می‌شود
وی درباره حمله پهپادی اخیر و کشته شدن دو نفر از اعضای موساد گفت: در این باره پاسخی ندارم. پاسخ اسرائیل در جای خودش داده می‌شود و پاسخ را در جای خودش می‌دهیم و در کشورهای ثالث نمیدهیم.
خطیب‌زاده درباره نقشه راه۲۰ ساله بین ایران و ونزوئلا و کمک های بلاعوض ایران به ونزوئلا نیز اظهار داشت: در سفر قبلی که به ایران انجام شد امیرعبداللهیان موضوع را پیشنهاد داد و بلافاصله توسط مقامات ارشد دو کشور مورد توافق قرار گرفت. دو کشور در سطحی از همکاری‌ها هستند که نیازمند توافق بلندمدت است که دچار برخی روزمره‌گی‌ها نشود. نقشه راه بلندمدت بین کشورها برای این است که حوزه‌های همکاری را مشخص کرد. اقتصاد ایران و ونزوئلا در بسیاری از ابعاد با هم مکمل هستند. دو کشور همکاری‌های نزدیکی را داشتند و الان در حوزه‌های اقتصادی مراودات خوب دارند و سفارش‌های جدی در این حوزه‌ها داشتند. فروش نفت ایران به ونزوئلا و همه اینها در این سفر تبدیل به این نقشه راه بلندمدت ۲۰ ساله شد و این خودش مبنایی خواهد شد که این روابط را به سمت جدید ببریم.
سفر کمسیونر عالی حقوق بشر به چین اهاظر داشت: از این سفر استقبال می‌کنیم و معتقدیم پاسخ این اقدام سازنده نگاه غیرسیاسی به دولت چین باشد. متاسفانه شاهدیم برخی از طرف ها موضوع حقوق بشر را به موضوعی تیدل کردند که به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کنند.
* سفر لاوروف به تهران
خبرنگاری درباره سفر لاوروف وزیر خارجه روسیه به ایران سؤال کرد که وی گفت: سفر لاوروف به ایران انجام می‌شود و اطلاع رسانی خواهم کرد.
* عملیات روانی از جنس بسیار زرد
همچنین درباره اقدام صورت گرفته از سوی حساب توئیتری وزارت خارجه آمریکا برای تعیین جایزه به منظور کسب اطلاعات از سپاه پاسداران سؤال کرد که خطیب‌زاده پاسخ داد: اینکه سپاه غیور پاسداران ایران کابوس یاغیان و متجاوزان تروریست‌ها و قانون گریزان و برهم زنندگان نظم منطقه‌ای آغاز کنندگان جنگ در منطقه و متجاوزان به کشورهای منطقه باشد باعث افتخار ایران است و سپاه سرافراز ایران به عنوان تامین کننده ثبات و امنیت در منطقه مورد حقد و کینه و بدخواهی این گونه کشورها و کنشگران قانون گریز و یاغی قرار می‌گیرد اینها سند افتخار است و اینها بیش از اینکه معنای واقعی داشته باشد یک عملیات روانی است و اتفاقا عملیات روانی از جنس بسیار زرد آن که نشان می‌دهد در حوزه واقعی چقدر ناتوان هستند اقدامات آنها بی اساس است که کارزارهای ضد اطلاعاتی را در فضای رسانه‌ای انجام می‌دهند.
وی در پاسخ به سؤالی خاطرنشان کرد: تمرکز ما بر موضوع حج است و اینکه به خوبی برگزار شود و با توجه به رایزن های سازمان حج با مقامات ذیربط سعودی شاهد اعزام حجاج هستیم و تمرکز ماست که حج آرام و مطمئنی را شاهد باشیم.
* اسدالله اسدی
سخنگوی وزارت خارجه درباره وضعیت اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی بازداشت شده در بلژیک نیز گفت: از روز اول این موضوع را به رغم اینکه نقض آشکار کنوانسیون ۱۹۶۱ وین بود از لحاظ حقوقی انجام دادیم و دولت آلمان نقض فاحش انجام داد و همزمان با سفر رئیس جمهور وقت به اتریش انجام شد این شائبه را پیش آورد که طراحی توسط طرف‌های دیگر باشد که بعدا مشخص شد گروهک ظاله منافقین چه نقشی را داشته و البته دولت بلژیک در این نقش بازی کرد و بدعت خطرناکی را گذاشتند و تذکر دادند و الان می‌گویم بدون قید و شرط اسدی آزاد و اعاده حیثت شود و خسارات وارده جبران شود. با توجه به اینکه مسیر حقوقی که تلاش کردیم با همراهی برخی کشورها به نتیجه نرسید با دستور رئیس جهمور شکایت حقوقی را در دستورکار گذاشتیم و این مسیر را با جدیت دنبال می‌کنیم.
وی درباره مراسم روز ملی روسیه در تهران و دست دادن برخی مسؤولان با سفیر روسیه در تهران اظهار داشت: مردم ایران زیبایی شان این است که در این منطقه جزو کشورهایی هستیم که هر گفتمانی را می‌توانید بشنوید. سیاست آن چیزی است که از سوی وزیر خارجه اعلام می‌شود. از شبهه افکنی عبور کنید و دچار خود تحقیری نشوید. گفتمان ایران نه شرقی نه غربی، توانمندسازی ملت ایران و استقلال و آزادی است. اینکه وزیر خارجه در مسکو گفت ما اقمار کسی نمی‌شویم. اجازه دهید سیاست خارجی مسیر خود را طی کند. در اینکه در بریتکس دعوت شویم یا نشویم در برخی سازمان‌های بین‌المللی ابتکاراتی داشتیم و یا دعوت‌ها براساس رویه‌هاست و اینها براساس موضوع سیاسی خاص نیست. شانگهای سال‌ها طول کشید. ما در این ابتکارات بین‌المللی آن جایی که مایل بودیم باشیم بودیم.
وی درباره توقیف یک فروند هواپیما در آرژانتین گفت: چنین اتفاقی برای هیچ هواپیمایی از ایران متعلق به شرکت‌های ایران در هیچ کجایی نیفتاده است. این چند هفته اخیر مدام پر از خبرسازی و عملیات روانی است و برخی اظهارات برای ایجاد حس ناامنی است. براساس اعلام ماهان این هواپیما به ونزوئلا فروخته شد و خدمه آن هم ایرانی تنها نیستند و اتباع کشورهای دیگر هم هستند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره توقف فعالیت دوربین‌های فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نیز گفت: پاسخ ایران قاطع و متناسب بود. اگر در مسیر مذاکرات همکاری ببینم متناسب با آن پاسخ می‌دهیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری درباره وضعیت عراق نیز اظهار داشت: در خصوص موضوعات داخلی عراق باید گروه‌ها و مردم عراق صحبت کنند. مردم عراق در این مرحله از بلوغ سیاسی قرار دارند که در توافقاتی که با هم دارند بتوانند مشکلات را حل کنند. آنچه برای ایران مهم است حفظ تمامیت ارضی و ثبات و امنیت عراق است. همواره بر حاکمیت قانون و مسیرهای قانونی و حفظ آرای مردم تأکید کرده‌ایم و معتقدیم همه گروه‌های عراقی تلاش کنند عراق از این امنیت و آرامش دور نشود.
وی درباره برگزاری مانور رژیم صهیونیستی با قبرس و ادعاهای مقامات صهیونیستی در این باره اظهار داشت: اسرائیل و برخی طرف‌ها چه پازل‌هایی را برای جنگ روانی ایجاد کردند و این ادعای رژیم صهیونیستی از اساس غلط است. سفیر قبرس را دعوت و پاسخ داد که چنین حرفی از اساس غلط است و کذب محض است و اینکه روابط ایران و قبرس ممتاز است و اجازه نمیدهیم طرف‌های ثالث اقدامی را صورت دهند. اینها عملیات روانی است.
* گروسی بخواهد به عنوان توریست بیاید می‌تواند
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره سفر گروسی به تهران نیز اظهار داشت: مراودات ایران و آژانس در چارچوب فنی ادامه دارد و هر تحولی دستورکاری دارد. اگر می‌خواهد در چارچوب مدیرکل بیاید دستورکاری می‌خواهد، ولی اگر بخواهد به عنوان توریست بیاید می‌تواند بیاید.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مقر سازمان ملل در آمریکا خاطرنشان کرد: آمریکا باید به وظایفش و منشور سازمان ملل عمل کند.
اعلام وضعیت قرمز از سوی فرانسه و کانادا و هشدار برای سفر به ایران سؤال دیگری بود که پرسیده شد و خطیب‌زاده گفت: برخی کشورها و رسانه‌ها طراحی می‌کنند که حس ناامنی را به نظام بین‌الملل مخابره کنند و دستورکار روشنی است که دارند. برخی رسانه‌های معاند فارسی زبان همه تلاششان این است که این ناامنی را منتقل کنند این بیانیه‌ها توصیه‌های مسافرتی در همین راستاست. هر موقعی این اتفاق می‌افتد اهالی رسانه بدانید هدفگذاری آنها برای افکار عمومی است. این کشورها خودشان بخشی از ناامنی در نظام بین‌الملل هستند چه با سلاح و چه اقدام و چه با دار و دسته‌سازی‌ها علیه کشورهای مستقل انجام می‌دهند. کشور و مردم متمدن ایران مردمی هستند که در طی قرون و هزاره‌ها میزبان خیلی خوبی برای همه کشورها و افرادی بودند که به ناچار و از روی اجبار به این کشور آمده‌اند و این اقدامات سیاسی ارزش ندارد. بهترین شاهد مثال آنهایی هستند که به ایران می‌آیند و وضعیت را مشاهده می‌کنند.
خطیب‌زاده درباره تعویق سفر امیرعبداللهیان به ترکیه نیز خاطرنشان کرد: وزیر خارجه سفر به ترکیه و آفریقا و چند کشور دیگر را انجام می‌دهد. برنامه‌ریزی برای چند روز آینده انجام می‌شود و زمانی قطعی شد اعلام خواهد شد.
وی در پاسخ به سؤالی گفت: رژیم اشغالگر قدس که از سخنرانی سید مقاومت دست و پایش را گم می‌کند و در سرزمین‌های اشغالی اعلام وضعیت فوق العاده می‌کند، به خوبی می‌داند ایران در منطقه درباره امنیتش با کسی شوخی ندارد.
خطیب‌زاده درباره ارسال ابتکارات از سوی ایران برای آمریکا نیز گفت: چه پیش از قطعنامه و چه در حوالی آن مذاکرات ادامه یافت و امیرعبداللهیان علاوه بر یکی دو موردی که با بورل تماس داشت تماس‌هایش ادامه یافت چه به صورت پیام‌های مکتوب و چه تلفنی و بورل از داخل قرنطینه تماس‌هایش با امیرعبداللهیان ادامه یافت و از آن مسیر ابتکارات و بسته‌هایی را فرستادیم و آنچه هست این است که آمریکا می‌خواهد مذاکرات را تطویل کند و برخی موضوعات دوجانبه را از طریق وین حل کند. این دار و دسته‌سازی و کارها با سه کشور اروپایی در این چارچوب دیده می‌شود که تبانی پیش پرده‌ای بوده که فشار بگذارند آنچه ما تاکید داریم توافق اجرایی شود مگر اینکه آمریکا تغییر منش بدهد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان اظهار داشت: در این مرحله متمرکز هستیم که توافقات درباره حج به خوبی انجام شود. تمرکز ما بر حج خوب و آرام است. آنچه توافق شد بین حج و زیارت ما و سازمان‌های ذیربط سعودی باید مطمئن شویم اینها به خوبی انجام شود و بعد درباره مباحث دیگر اقدام کنیم.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤال دیگری اعلام کرد: قطعا بازگشایی سفارتخانه‌ها بین ایران و عربستان یکی از موضوعاتی است که در ادامه مسیر باید انجام شود. الان تمرکز ما بر روی موضوع حج است.
وی همچنین گفت: موضوع بریکس در دستورکار ما قرار داشته و دارد و در ادامه مسیر اگر تحول خاصی انجام شد اطلاع رسانی خواهد شد.
