قرار است آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان در پاسخ به دعوت رسمی «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان و به منظور انجام سفری یک روزه فردا (دوشنبه) دوم خرداد ماه در رأس هیأتی به مسقط برود. این سفر در راستای تداوم دیپلماسی همسایگی دولت سیزدهم و به منظور گسترش تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی انجام می‌شود و آیت‌الله رئیسی ضمن دیدار رسمی در کاخ العلم با سلطان عمان و امضای چند سند همکاری، با ایرانیان مقیم و همچنین تجار و فعالان اقتصادی عمانی نیز در این سفر ملاقات خواهد کرد.
از سوی دیگر، «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان ۲۰ اردیبهشت ماه در دیدار «احمد بن حسن الحمادی» دبیرکل وزارت خارجه قطر، اولویت همسایگی را یک راهبرد اساسی و نه یک تاکتیک مقطعی از سوی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد و گفت: اگر در پرداخت بهای تعامل و همگرایی منطقه‌ای تردید کنیم، بی‌تردید هزینه‌های اختلاف و واگرایی بر همه تحمیل خواهد شد و بهای تعامل و همگرایی منطقه‌ای، با ایجاد و تحکیم اعتماد متقابل سیاسی و تحکیم پیوندهای اقتصادی ایجاد می‌شود. معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به همپوشانی منافع ملی با منافع منطقه‌ای و عدم تعارض بین منافع ملی و منافع جمعی کشورهای منطقه تصریح کرد: نباید اجازه دهیم بیگانگان برای مشروع‌سازی سیاست‌های سلطه‌گرایانه خود در منطقه از پوشش اختلاف در منافع ملی کشورهای منطقه سوءاستفاده کنند. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه پیش از تصدی این سمت در ۳۱ مرداد ۱۴۰۰ در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در دفاع از برنامه پیشنهادی خود برای وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه سیاست همسایه محور و آسیا محور اولویت اساسی است، اظهار داشت: ارتباط با همسایگان امر راهبردی است نه استراتژیک؛ دست دوستی ما با همه کشورهای منطقه به ویژه ۱۵ کشور همسایه و پیرامونی دراز است. وزیر امور خارجه همچنین سوم شهریور ۱۴۰۰ و پس از تصدی این سمت در توئیتی با بیان اینکه مصمم به پیگیری سیاست خارجی متوازن، پویا و هوشمند هستم، در اینستاگرام هم نوشت: با برنامه‌ای عملیاتی، روابط خارجی متوازن، فعال، پویا و هوشمند، مبتنی بر احترام متقابل، اولویت‌بخشی به روابط با همسایگان و آسیا، توسعه روابط متوازن با همه بخش‌های جهان و تقویت جایگاه دیپلماسی اقتصادی و تجارت بین‌الملل پیگیری خواهد شد.
این نخستین سفر رئیس جمهور کشورمان و پنجمین سفر خارجی آیت‌الله رئیسی در ۹ ماه فعالیت دولت سیزدهم است. هفته گذشته نیز به منظور ایجاد زمینه‌های گسترش روابط اقتصادی و تجاری ایران و عمان، هیأتی ۵۰ نفره از تجار و فعالان اقتصادی ایران به این کشور سفر کردند. «جواد اوجی» وزیر نفت نیز روز (جمعه) ۳۰ اردیبهشت ماه در رأس هیأتی به مسقط سفر و با وزیر انرژی و معادن عمان و سایر مقامات این کشور دیدار و گفتوگو کرد.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی پیش از این در نشست هفتگی با خبرنگاران از سفر رئیس جمهور به یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس خبر داده و ۲۶ اردیبهشت ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس در این باره گفته بود: آقای دکتر رئیسی عازم سفر به یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس است و موقعی نهایی شود حتما دفتر رئیس جمهور گزارش می‌دهد. برنامه‌های منطقه‌ای آقای دکتر رئیسی با قوت در حال پیگیری است. هم سفر امیر قطر و هم سفر قبلی ایشان در اسفند ماه به دوحه و هم سفر به یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس حاکی از اهمیتی است که برای روابط با همسایگان قائلیم، آنچه در سیاست خارجی به صورت گزاره به اطلاع رسید امروز در عمل اجرا می‌شود. امیدواریم سفر آتی رئیس جمهور به آن کشور همراه با دستاوردهای خوبی برای روابط دوجانبه و منطقه باشد.
«علی نجفی خوشرودی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسقط نیز ۳۱ اردیبهشت ماه و در آستانه سفر یک روزه آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به عمان در توئیتی نوشت: همسایگان در اولویت، عمان در سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران در اولویت توسعه روابط اقتصادی.
گفتنی است در آستانه این سفر و پس از دیدار مسئولان بازرگانی ایران و عمان، سلطان عمان دستور تصویب توافق همکاری با ایران در زمینه حمل و نقل دریایی را صادر کرد.
براساس این گزارش، حجم مبادلات تجاری ایران و عمان در سال ۱۴۰۰ با یک میلیارد و ۳۳۶ میلیون دلار رکورد تازه‌ای را به ثبت رسانده و رشد ۵۳ درصدی را در مقایسه با سال قبل داشته است. در همین خصوص نیز سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ۲۹ فروردین ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اظهار داشت: امروز روابط ما با ترکیه، عمان، عراق و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین حوزه آسیای مرکزی و قفقاز از نظر آمار کمی رشدهای بسیار زیادی داشته است. در سال گذشته (۱۴۰۰) بیش از یک و سه دهم میلیارد یورو حجم تجارت ما با عمان بوده است.
* سفری در راستای ایجاد همگرایی بین ایران و ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس
در همین خصوص «حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل غرب آسیا سفر قریب الوقوع آیت‌الله رئیسی به پادشاهی عمان را در چارچوب سیاست دولت سیزدهم برای ایجاد همگرایی بین ایران و ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس خواند و گفت: گسترش مناسبات ایران با کشورهای عرب جنوب خلیج فارس موجب خواهد شد امنیت خلیج فارس بدون دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای بومی سازی شود. در حقیقت ایران این ظرفیت را دارد که بتواند با همکاری کشورهای جنوب خلیج فارس، امنیت خلیج فارس را تامین کند. ضمن اینکه اخیرا امارات عربی متحده و بحرین هم در یک اقدام ضد امنیتی با رژیم صهیونیستی رابطه برقرار کرده و تلاششان این است که پای این رژیم را به منطقه حساس خلیج فارس باز کنند که این موضوع می‌تواند به ایجاد شکاف بین ایران و همسایگان عرب منجر شود.
به گفته این کارشناس مسائل غرب آسیا دولت سیزدهم بنا را بر این گذاشته از طریق همکاری و ایجاد همگرایی با ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به نوعی نفوذ این رژیم را کم کند.
وی خاطرنشان کرد: سفر اخیر «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر به تهران و سفر قریب الوقوع آیت‌الله رئیسی به پادشاهی عمان تلاشی است از سوی جمهوری اسلامی ایران و دولت سیزدهم برای استفاده از ظرفیت منطقه‌ای در راستای ایجاد همگرایی و کاهش نفوذ قدرت‌های تخریب‌گر.
گفتنی است اخیرا آیت‌الله رئیسی در تهران میزبان امیر قطر بود. رئیس جمهور کشورمان اسفند ماه سال گذشته نیز سفری دو روزه به دوحه داشت.
هانی‌زاده با بیان اینکه سفر رئیس جمهور کشورمان به پادشاهی عمان دستاوردهای بسیار مهمی در حوزه‌های مختلف امنیتی، نظامی، سیاسی و اقتصادی خواهد داشت، خاطرنشان کرد: از آن‌جایی که پادشاهی عمان یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس است که در طول چهار دهه گذشته روابط کاملا منطقی و مناسبی با ایران برقرار کرده و علیرغم فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی این روابط را در حد بالایی با ایران حفظ کرده است، اکنون پادشاهی عمان همچنان که در گذشته در نزدیک کردن کشورهای ایران با غربی در حوزه برجام ایفای نقش کرده، اکنون آمادگی دارد بن بست مذاکرات ایران و ۱+۴ در وین را بشکند و فضای جدیدی از تعامل بین ایران و اروپا ایجاد کند.
وی با بیان اینکه گزارش‌ها نشان می‌دهد پادشاهی عمان تلاش خواهد کرد تا پول‌های بلوکه شده ایران در آمریکا و برخی کشورهای منطقه را آزاد و به تهران منتقل کند، اظهار داشت: حجم بالایی از پول‌های بلوکه شده اگر آزاد شود طبیعتا گشایش مهمی در حوزه اقتصادی ایران خواهد داشت.
این کارشناس مسائل غرب آسیا حجم مبادلات اقتصادی ایران و عمان را در حد قابل قبولی ندانست و افزود: در سفر آقای رئیسی پروتکل‌های همکاری تجاری بین ایران و عمان امضا خواهد شد. هیثم بن طارق پادشاه عمان سیاست کاملا روشن و شفافی نسبت به ایران اتخاذ کرده و تمایل خود را برای افزایش سطح تبادل اقتصادی بین ایران و عمان اعلام کرده است.
هانی‌زاده ادامه داد: کالاهای ایرانی در بازارهای پادشاهی عمان از اقبال خوبی نزد مردم عمان برخوردار است و افزایش سطح تبادل تجاری تا سالیانه سه میلیارد دلار می‌تواند فرصت مناسبی برای گسترش مناسبات تجاری بین ایران و عمان ایجاد کند.
* مساعدت‌های عمان در مذاکرات ایران و عربستان
عمان همچنین در مذاکرات ایران و عربستان نیز نقش ایفا کرده است. آنگونه که سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه پنجم اردیبهشت ماه سالجاری درباره دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان هم خاطرنشان کرد: دور پنجم گفتوگوهای ایران و عربستان با تلاش‌هایی که دولت عراق انجام داده بود و تمهیدات و مساعدت‌های دولت عمان در بغداد برگزار و گفتوگوها رو به جلو و مثبت بود.
وزیر امور خارجه عمان ۲۹ دی ماه ۱۴۰۰ در گفت‌وگویی با روزنامه مصری «اخبار الیوم» با بیان اینکه به نتیجه رسیدن گفتوگوهای ایران و عربستان سعودی به ثبات و امنیت منطقه کمک خواهد کرد، تأکید کرد که این کشور از تلاش‌های صورت گرفته برای دستیابی به توافق بین دو طرف حمایت می‌کند. وی گفت: «عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران دو کشور همجوار بزرگ هستند که ما در مجاورت آن‌ها قرار داریم و در نتیجه ما از تلاش‌های صورت گرفته حمایت می‌کنیم و امیدواریم که این تلاش‌ها در راستای تقویت امنیت، ثبات و شکوفایی منطقه ما ثمربخش باشد». البوسعیدی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره فرض به موفقیت رسیدن این گفتوگوها و تأثیر آن بر وضعیت منطقه خلیج فارس بیان کرد: «سلطنت عمان از گفتوگوها و همکاری‌های مثبتی که هدف آن تقویت منافع جمعی کشورهاست، استقبال می‌کند. ما اعتقاد داریم که این امر می‌تواند از راه روابط و رایزنی‌های دوجانبه و همکاری‌های چندجانبه محقق شود». (اینجا بخوانید)
«بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان همچنین ۲۱ اردیبهشت ماه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود در مسقط درباره مذاکرات وین گفت: «سلطنت عمان از تمام تلاش‌های بین‌المللی برای به موفقیت رساندن مذاکرات پرونده هسته‌ای ایران حمایت می‌کند و طرفی را در تعلیق مذاکرات مقصر نمی‌داند؛ اما ما از گفتوگو و صحبت مستقیم حمایت می‌کنیم.»
پیش از این سعید خطیب‌زاده از نقش عمان در بحث پرداخت بدهی انگلیس به ایران قدردانی کرده بود. سخنگوی وزارت خارجه در اظهاراتی درباره پرداخت بدهی انگلیس و پرونده زندانیان امنیتی از نقش سازنده و ارزشمندی که کشور برادر و دوست عمان در این فرآیند ایفا کرد، قدردانی کرد. نازنین زاغری و انوشه آشوری دو جاسوس امنیتی ۲۵ اسفند ماه ۱۴۰۰ پس از آزادی به عمان و از آنجا به انگلستان منتقل شدند. گفتنی است، خبرگزاری رسمی عمان (اونا) در این خصوص گزارش داد که در راستای اجرای فرمان «هیثم بن طارق» سلطان این کشور و به منظور پاسخ مثبت به خواسته انگلیس، «دستگاه‌های ذیربط در سلطنت عمان با همکاری و هماهنگی مقامات مربوطه در ایران و انگلیس اقدام به آزادی دو شهروند بریتانیایی کردند که جمهوری اسلامی ایران در بازداشت به سر می‌بردند. این دو فرد به منظور زمینه‌سازی برای بازگشت به بریتانیا وارد مسقط شده‌اند».
* رایزنی‌های وزرای خارجه ایران و عمان
وزرای خارجه دو کشور در ۹ ماه دولت سیزدهم دو بار با یکدیگر ملاقات کرده‌اند. یک بار در مسقط و دیگر بار در تهران و علاوه بر این دو وزیر خارجه در این مدت تلفنی درباره مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به گفتوگو پرداختند.
البته «بدر بن حمود البوسعیدی» وزیر خارجه سلطنت عمان برای حضور در مراسم تحلیف سیزدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرد و ۱۲ مرداد ماه ۱۴۰۰ با حضور در محل وزارت امور خارجه با محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه دیدار و گفتوگو کرد. وی در این دیدار سیاست سلطنت عمان را گسترش همکاری‌ها با ایران خواند و گفت: این رویکرد در برنامه‌های سلطان هیثم سلطان عمان در استمرار دیدگاه سلطان فقید عمان می‌باشد و به همکاری با دولت جدید ایران ادامه خواهد داد.
«بدر بن حمد بن حمود البوسعیدی» وزیر امور خارجه سلطنت عمان چهارم شهریور ماه سال گذشته نیز در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان ضمن تبریک انتخاب وی به این سمت، برای وی آرزوی موفقیت کرد و گفت: سیاست سلطنت عمان مبتنی بر روابط همسایگی عالی و استمرار همکاری های خوب با جمهوری اسلامی ایران بوده و در این دوره نیز استمرار می‌یابد. وی نسبت به افزایش همکاری‌های دو کشور در این دوره ابراز امیدواری کرد. وزیر امور خارجه کشورمان نیز ضمن تشکر و قدردانی از همتای عمانی خود، به خاطر حضور در مراسم تحلیف رئیس جمهوری اسلامی ایران و همچنین تماس وی، با تبریک پنجاهمین سالگرد روابط رسمی دو کشور، پنج دهه روابط خوب بین دو کشور را سرشار از تحولات تاریخی، سیاسی و فرهنگی اثرگذار در سطوح روابط دوجانبه و منطقه ای خواند و با اشاره به اولویت سیاست خارجی دولت جدید برای گسترش روابط با همسایگان، جایگاه عمان را در این زمینه ممتاز ارزیابی کرد. طرفین همچنین بر لزوم ارتقاء و به فعلیت رساندن ظرفیت‌های موجود همکاری‌های اقتصادی تاکید کردند.
امیرعبداللهیان ۲۰ دی ماه ۱۴۰۰ به مسقط و پس از آن به دوحه سفر کرد و با همتای عمانی دیدار و گفتوگو کرد. «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر خارجه عمان در دیدار امیرعبداللهیان با اشاره به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی و منابع انسانی ایران، بر ارتقای همکاری‌های دو جانبه و بهره گیری از ظرفیت‌های اقتصادی منطقه تأکید کرد.وزیر امور خارجه ایران نیز در اظهاراتی سفرش به عمان و قطر را در راستای تقویت و تحکیم سیاست همسایگی دولت سیزدهم خواند و گفت: عمان به تلاش‌های دیپلماتیک خود برای کمک به میز مذاکرات در وین و دستیابی به یک توافق خوب ادامه می‌دهد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در سفر به مسقط با معاون سلطان عمان دیدار کرد.
چهارم اسفند ۱۴۰۰ نیز «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر خارجه عمان به تهران آمد. دو طرف از جمله در خصوص دعوت سلطان از رئیس جمهور برای سفر رسمی به عمان و برنامه ریزی مربوط به این سفر، چگونگی اجرایی شدن توافقات نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که ماه گذشته با موفقیت در مسقط برگزار شد، تبادل نظر کردند.
وزیر خارجه عمان در نشست خبری با همتای ایرانی با اعلام اینکه حامل نامه سلطان عمان به رئیس جمهور ایران است، گفت: امیدواریم سفر آقای رئیسی در آینده نزدیک به مسقط صورت بگیرد تا شاهد مرحله جدیدی از روابط و همکاری دوجانبه بین دو کشور باشیم.
امیرعبداللهیان هم در نشست خبری مشترک با همتای عمانی گفت: در گفتوگوهای امروز توافق داشتیم که مناسبات سیاسی دو کشور در عالیترین سطح قرار دارد. پیشرفت‌های زیادی در حوزه همکاری‌های اقتصادی و تجاری در ماه‌های گذشته داشته‌ایم، ولی با توجه به ظرفیت‌های دو کشور، این حجم از روابط تجاری را هنوز کافی نمی‌دانیم و توافق کردیم که نسبت به توسعه هر چه بیشتر مناسبات، تلاش‌های بیشتری را داشته باشیم. امیدواریم در آینده نه چندان دور امکان دیدار روسای دو کشور فراهم شود. دعوت رسمی از آیت‌الله رئیسی از سوی سلطان عمان انجام شده و امیدواریم در اولین فرصت ممکن این سفر را در این حوزه مهم همسایگی داشته باشیم. در جریان این سفر می‌توان نقطه عطف جدید در مناسبات دو کشور ایجاد کرد.
گفتنی است اواسط مهر ماه سال گذشته نیز علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه به مسقط سفر و با مقامات عمانی از جمله وزیر خارجه این کشور دیدار و گفتوگو کرد. باقری در این دیدار با تاکید بر سیاست دولت جدید مبنی بر تعامل بیشتر با همسایگان، روابط با عمان را روابطی دوستانه و نمونه خواند. وزیر خارجه عمان هم روابط دو کشور همسایه را بر پایه اعتماد خواند و جمهوری اسلامی ایران را کشوری محوری در منطقه توصیف کرد.
«شیخ خلیفه الحارثی» معاون سیاسی وزارت خارجه عمان هم که برای شرکت در نشست کمیته مشترک مشورت‌های راهبردی به تهران سفر کرده بود، چهارم دی ماه با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در محل وزارت امور خارجه دیدار و گفتوگو کرد.
* رایزنی‌های تلفنی وزرای خارجه ایران و عمان
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۷ مهر ماه نیز با همتای عمانی خود تلفنی گفتوگو کرد. وزیر امور خارجه کشورمان ضمن اشاره به ضرورت افزایش همکاری در همه بخش‌ها اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران آماده عملیاتی کردن توافق‌ها و پروژه‌ها و طرح‌های قبلی مورد توافق فیمابین است.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ۲۲ آذر ماه نیز با «بدر بن حمد بوسعیدی» همتای عمانی خود تلفنی گفتوگو کرد. حسین امیرعبداللهیان در این تماس تلفنی ضمن اشاره به روابط مثبت دو کشور و اراده طرفین برای استمرار و گسترش و تحکیم مناسبات دوجانبه و‌همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، سلام رئیس جمهور کشورمان به سلطان عمان را ابلاغ کرد.
امیرعبداللهیان ۱۲ دی ماه نیز با همتای عمانی درباره مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تلفنی گفتوگو کرده بود.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۸ اسفند ماه ۱۴۰۰ با «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه سلطنت عمان تلفنی گفتوگو کرد. دو وزیر خارجه در این گفتوگو طرفین درباره توسعه روابط دوجانبه و آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به بحث و تبادل نظر پرداختند. وزیر خارجه عمان در آن گفت‌وگوی تلفنی ابراز امیدواری کرد گام‌های نهایی در خصوص مذاکرات وین هر چه زودتر برداشته شود. امیرعبداللهیان در این گفتوگو با اشاره به روابط نزدیک دو کشور، نسبت به توسعه بیشتر مناسبات دوجانبه ابراز امیدواری کرد و از نقش سازنده و قابل تقدیر سلطنت عمان در حل و فصل برخی موضوعات از جمله پرونده زندانیان امنیتی تقدیر کرد. وزیر امور خارجه سلطنت عمان نیز ضمن ابراز خرسندی و قدردانی از اظهارات و اقدامات وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص موضوعات مورد اشاره، بر تداوم روابط و تماس‌های نزدیک طرفین تأکید کرد. بدر بن حمد البوسعیدی همچنین ابراز امیدواری کرد گام‌های نهایی در خصوص مذاکرات وین نیز هر چه زودتر برداشته شود.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ نیز در گفت‌وگوی تلفنی همتای عمانی با انتقاد از تحریم‌های جدید آمریکا گفت: ایران آماده یک توافق خوب و پایدار است، اما طرف آمریکایی با برخی زیاده خواهی‌ها، مسؤول مستقیم تطویل مذاکرات تاکنون بوده است.
