گروهی از قانونگذاران جمهوریخواه در کنگره آمریکا بار دیگر نامهای به کاخ سفید ارسال کرده و از سیاستهای «دولت جو بایدن »، رئیسجمهور آمریکا در دیپلماسی با ایران انتقاد کردهاند.
پایگاه «واشنگتنفریبیکن» گزارش داده این قانونگذاران که عضو کمیتههای امور خارجه و نیروهای مسلح در مجلس نمایندگان آمریکا هستند در این نامه نوشتهاند: «با وجود ابهاماتی که وضعیت مذاکرات را در بر گرفته است، مردم آمریکا حق دارند بدانند دیپلماتهایشان در وین بر سر چه چیزی توافق کردهاند، یا اینکه دولت شما چه راهکارهای جایگزینی را بررسی میکند و شما چطور قصد دارید به تهدیدهای گستردهتر از جانب ایران رسیدگی کنید.»
این پنج قانونگذار آمریکایی آنچه به گفته آنها «مخفیکاری» دولت بایدن در خصوص این مذاکرات است را «غیرقابل قبول» خوانده و مدعی شدهاند: «دولت بایدن آماده ورود به توافق به توافقی است که حتی از توافق اصلی ۲۰۱۵ هم ضعیفتر است.»
نگارندگان این نامه از اینکه دولت بایدن از برگزاری نشست علنی در کنگره در خصوص مذاکرات مین امتناع کرده انتقاد کرده و نوشتهاند «رابرت مالی»، سرپرست هیئت آمریکا در مذاکرات وین برای مردم آمریکا کار میکند و باید به آنها پاسخگو باشد.»
«جو بایدن»، رئیسجمهور فعلی آمریکا مدعی شده قصد دارد از طریق مذاکراتی که چندین دور آن در شهر وین برگزار شده زمینههای بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند اما تا به حال از انجام اقدامات لازم در این خصوص خودداری کرده است.
مذاکرات رفع تحریمها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفتوگوها بارها تلاش کرده طرفهای مختلف به ویژه ایران را به کند کردن روند مذاکرات متهم کند.
یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم از سوی طرفهای آمریکایی در مذاکرات وین مخالفتهای نمایندههای کنگره با سیاستهای دولت بایدن در خصوص برجام بوده است.
قانونگذاران آمریکایی که عمدتاً از حزب جمهوریخواه هستند در چند ماه گذشته به طرق مختلف- اعم از نامهنگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرحهایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشستهای مختلف- تلاش کردهاند مخالفتهای سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند.
یکی از انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزههای اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیتهای منطقهای و برنامه موشکی ایران نمیپردازد.
البته، به استناد آنچه از تجربه ۶ ساله اجرای برجام توسط آمریکا میتوان دریافت، این نوع مخالفخوانیها را نمیتوان تماماً انعکاسی از نگرانیهای واقعی این گروه از سیاستمداران درباره برجام دانست، بلکه، آنها گاه بخشی از راهبردی گستردهتر هستند که هیئت حاکمه آمریکا به عنوان یک کل علیه ایران دنبال میکنند.
به عبارت دیگر، چنین مخالفتهایی گاه بیشتر از آنکه به دنبال دستیابی به اهدافی دیگر باشند، خودشان هدفند. از نگاه گروهی از قانونگذاران آمریکایی، صرف وجود مخالفت با برجام و به تردید انداختن آینده آن میتواند فرصتهای انتفاع اقتصادی ایران از این توافق را محدود میکند. به باور این گروه، ابزار مخالفت با برجام همچنین میتواند اهرم چانهزنی مناسبی برای مذاکرهکنندگان آمریکایی در وین باشد.
از طرف دیگر، چنین مخالفتهایی در کشمکشهای سیاسی داخلی در آمریکا هم برای اعضای حزب جمهوریخواه کاربرد دارند. نمایندگان حزب جمهوریخواه میدانند که میتوانند در آستانه انتخابات میاندورهای کنگره با به چالش کشیدن دولت بایدن در مقوله ورود به برجام با او تسویه حسابهای سیاسی لازم را انجام دهند.
شواهد گوناگون حاکی است وجود چنین پیچیدگیهایی در مقوله بازگشت به برجام، دستکم یکی از عوامل بیمیلی دولت بایدن برای از سر گرفتن اجرای تعهداتش ذیل این توافق هستهای بوده. بایدن میداند که چنانچه بخواهد به برجام برگردد نمایندگان حزب رقیب در کنگره از ابزارهای لازم برای به چالش کشیدن دولت او برخوردار هستند.
«جفری لوئیس»، کارشناسان مسائل منع اشاعه هستهای در مصاحبهای با پایگاه اماسانبیسی که چندی پیش منتشر شد تحلیل خود را درباره اینکه چرا بایدن آمریکا بلافاصله بعد از ورود به کاخ سفید آمریکا را به برجام بازنگردانده در گفتوگو با مایکل کوهن اینطور بیان میکند: «بایدن فرد بزدلی است.»
لوئیس در این مصاحبه اظهاراتش را اینطور ادامه میدهد: «او (بایدن) با آزمودن بخت خود با ایران که ممکن بود موفق شود یا نشود مورد انتقاد سیاسی قرار میگرفت، اما با انجام این کار میتوانست توپ را به زمین ایران بیندازد و دست برتر را به کسانی در تهران بدهد که خواهان توافق بودند.»
به باور لوئیس، بایدن در ماههای آغازین ورود به کاخ سفید از تبعات این کار بیم داشته و نگران بوده که مبادا اینطور به نظر برسد که قصد دارد به ایران امتیاز بدهد.