پیگیری مطالبات مردم و کارشناسان اقتصادی در معرفی بدحسابان و بدهکاران کلان بانکی در دولت سیزدهم با فرمان رئیس‌جمهور و تاکید وزیر امور اقتصادی و دارایی به جریان افتاد و بانک‌ها در اقدامی کم‌سابقه لیست بدهکاران کلان خود را در منظر دید عموم قرار دادند؛ رویکردی که در مسیر شفاف‌سازی، بی‌تردید اعتماد عمومی را جلب کرده و مانع سوءاستفاده احتمالی از سیستم بانکی در آینده خواهد شد. موضوع رشد معوقات بانکی و انحراف تسهیلات طی سالیان گذشته که با ترفندها و زدوبند‌ها توسط برخی‌ها چه در شبکه بانکی و چه از سوی افراد با نفوذ انجام شده است منجر به آن شده تا بسیاری از بانک‌ها با وجود آنکه از حیث منابع مالی بنیه قوی دارند اما به دلیل خروج منابع کلان بی‌بازگشت اکنون با زیان انباشته بالا مواجه شوند، در حالی که منابع قابل توجهی از بانک‌ها در قالب وام و تسهیلات در دست افرادی قرار دارد که نمی‌خواهند آن را به سیستم بانکی بازگردانند و بعضا با آن در بازارهای موازی و سفته‌بازی زراندوزی می‌کنند. سوال خیلی‌ها این است که چرا بدهکاران کلان بانکی که اقتصاد کشور را به چالش کشیده‌اند بازخواست نمی‌شوند و طوری با آنها برخورد نمی‌شود که برای دیگران درس عبرت شود؟ زیرا این افراد به نفع خود اقتصاد و معیشت مردم را با مشکل جدی مواجه کرده‌اند. البته دولت سیزدهم که با شعار شفاف‌سازی روی کار آمده تاکنون اقدامات خوبی را در این راستا انجام داده است که می‌توان به الزام بانک‌ها به انتشار صورت‌های مالی در سال گذشته و در نهایت معرفی بدهکاران کلان بانکی اشاره کرد. به طور مثال برای نخستین بار در نیمه دوم سال گذشته با استقرار دولت جدید تمام صورت‌های مالی بانک‌های دولتی و خصوصی شده که زیرمجموعه وزارت اقتصاد فعالیت می‌کنند بر کدال سازمان بورس افشا و صورت‌های مالی سال‌های ۹۸ و ۹۹ آنها اعلام عمومی شد تا مردم در سراسر کشور صورت‌های مالی بانک‌ها را براحتی مشاهده کنند. در این اقدام دست اغلب بانک‌ها نسبت به وضعیتی که دارند رو شد. رئیس‌جمهور نیز در جلسه فروردین‌ماه در وزارت اقتصاد بر موضوع اعلام اسامی بدحسابان بانکی تأکید کرد که نتیجه آن امروز منجر به انتشار اسامی بدهکاران کلان بانکی شده است. اکنون که فهرست بدهکاران بانکی رسانه‌ای شده است، گویا هنوز دانه درشت‌ها در صف قرار دارند به طوری که برخی بانک‌ها اعلام کرده‌اند لیست منتشر شده بخشی از اسامی بدهکاران کلان بانکی است که بالای 100 میلیارد تومان بدهی دارند.
با انتشار فهرست بدهکاران بانکی از سوی اغلب بانک‌ها، بانک مرکزی نیز به صراحت اعلام کرده است در چارچوب برنامه جامع اصلاح شبکه بانکی و بر مبنای انضباط مالی و سلامت اعتباری بانک‌ها، از هفته آینده اسامی بدهکاران بزرگ شبکه بانکی را منتشر می‌کند؛ اقدامی که البته به انتشار اسامی ابربدهکاران بسنده نمی‌کند و قرار است همه جزئیات از جمله میزان بدهی، تاریخ اخذ تسهیلات، وثیقه‌ها و همچنین وضعیت بدهکاران جاری، سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول را منتشر کند. حال با رمزگشایی از فهرست ابربدهکاران بانکی مشخص می‌شود علل معوقات سنگین در سیستم بانکی چیست و چرا اغلب بانک‌ها با زیان انباشته مواجه شده یا در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند.
به هر حال پول‌های معوقه سیستم بانکی که توسط افراد بدحساب معلوم نیست چه سرنوشتی دارد و در کجا صرف شده باید معلوم و مشخص شود، زیرا این پول‌ها سپرده‌های مردم است که به صورت امانت در دست بانک بوده است و باید به سیستم بانکی بازگردد. بازگشت چنین پول‌هایی البته بدون حساب و کتاب نیست، زیرا بانک‌ها در زمان کسری منابع مجبور به ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺑﻴﻦ ﺑﺎﻧﮑﻲ یا اضافه برداشت از بانک مرکزی شده‌اند که این فرآیند تورم را به جامعه تحمیل می‌کند. با انتشار و افشای اسامی بدهکاران بانکی باید مشخص شود چرا بدهکاران بانکی در پرداخت اقساط یا بدهی‌های خود از قانون تمرد کرده‌اند یا در زمان مقرر نتوانسته‌اند بدهی خود را با بانک‌ها تسویه کنند. با این وجود در صورت تعمد نسبت به تاخیر در تسویه بدهی‌های بانکی بی‌تردید متخلفان در چارچوب قانون مورد بازخواست قرار می‌گیرند.
اسدالله خسروی‌ترازک
