سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۲۲ فروردین ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
وی در ابتدا ۲۰ فروردین سالروز ملی فناوری هسته‌ای را تبریک گفت و افزود: این روز یادآور مجاهدت دانشمندان گمنام است. به رغم مضایق نظام سلطه بین‌المللی برای پیشرفت‌های جوانان این مرز و بوم فراهم آورد، آنها توانستند مرزهای دانش را در قلمرو ایران بزرگ گسترش دهند و این باعث افتخار همه ماست.
خطیب‌زاده بیان کرد: طی چند روز گذشته امیرعبداللهیان در چارچوب دیپلماسی رمضان گفت‌وگوهایی با همتایان خود در کشورهای اسلامی داشت با وزرای خارجه عراق، عمان، کویت، قطر و امارات عربی متحده گفت‌وگوهایی داشت. این روند در چارچوب دیپلماسی رمضان ادامه خواهد یافت.
وی گفت: برنامه ویژه‌ای برای دیپلماسی ورزشی در ماه‌های آینده با تشکیل یک کارگروه در وزارت خارجه و دعوت از نهادهای ذیربط شکل گرفته است که در بخشی از آن کمک به فدراسیون و در بخش‌های دیگر کمک به وزارتخانه‌های مرتبط با گردشگری است.
* متنی نهایی نشده که درباره آن صحبت کنیم
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره نامه نمایندگان مجلس به رئیس جمهور درباره مذاکرات وین و اینکه در متن نهایی شده شروط نمایندگان رعایت نشده است، نیز اظهار داشت: صدای نمایندگان ملت در طی مذاکرات ۱۱ ماه گذشته همواره شنیده شده است. متنی نهایی نشده که درباره آن صحبت کنیم. البته روشن است که با راهبری شورای عالی امنیت ملی و اجرای وزارت خارجه، خطوط قرمزی که مشخص شده طابق النعل بالنعل تا به امروز رعایت شده است و اگر مواردی هنوز به نتیجه نرسیده دلیل اصلی آن است که طرف مقابل پاسخی که ما در چارچوبی که تعیین کرده‌ایم، نداده است.
وی خاطرنشان کرد: اگر قرار بود خطوط قرمز را رد کنیم توافق چندین ماه قبل به دست می‌آمد.
خطیب‌زاده درباره دورنمای نتیجه مذاکرات نیز افزود: البته نمی‌شود به نتیجه آنچه در جریان است با سرعت درباره آن قضاوت کرد. ما هنوز به نقطه‌ای نرسیدیم که طرف آمریکایی نشان دهد که اراده قطعی به تعهداتش عمل می‌کند. آمریکا تلاش می‌کند انرژی و وقت همه را مصروف این کرده که اجزا و عناصری از فشار حداکثری را حفظ کند. آنچه برای ما حائز اهمیت است انتفاع اقتصادی و انتفاع مردم ایران از رفع تحریم‌هاست.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: تحت تاثیر کمپین‌ها و کارزارهای رسانه‌ای و اظهارات ضد و نقیض قرار نمی‌گیریم و منافع قطعی ملت ایران چراغ راهنمای ماست و نمی‌دانیم آیا به توافق می‌رسیم یا نمی‌رسیم. چون آمریکا هنوز اراده لازم را برای رسیدن به توافق نشان نداده است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره آزادسازی هفت میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در کره و سفر فردا سه شنبه یک مقام ارشد به ایران (وزیر خارجه عمان) در این خصوص خاطرنشان کرد: من بی اطلاع هستم از خبری که اشاره می‌کنید. دستگاه دیپلماسی اطلاعی ندارد و فردا سفری در دستورکار قرار ندارد.
وی درباره بدهی ایران به کره جنوبی اظهار داشت: کره جنوبی بدهی قطعی از فروش نفت و میعانات گازی دارد که به ۸۰ میلیون ایرانی بدهکاری دارد و اقدام موثری برای بازپرداخت آنها صورت نداده است. این دوجانبه است و در چارچوب دوجانبه باید حل و فصل شود و گمانه زنی‌های رسانه‌ای نیز تایید نمی‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه درباره تعلیق عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز بیان کرد: حقوق بشر ارزش والایی است ولی مسلم و روشن است که حقوق بشر نباید قربانی ملاحظات سیاسی شود و سازوکارهای ملل مختلف نباید مورد اغراض کشورهای خاص قرار بگیرد. بارها این سازوکارها مورد سوءاستفاده کشورهای غربی و آمریکا قرار گرفته است. شورای حقوق بشر باید وظایف خود را بدون توجه به این موضوعات دنبال کند. ایران به قطعنامه پیشنهادی کشورهای غربی رای منفی داد از این بابت که جلوگیری کند از اینکه حقوق بشر قربانی اصلی این اقدامات سیاسی شود. این قطعنامه کاملا سیاسی بوده و برای سوءاستفاده از سازوکارهای ملل متحد برای پیشبرد اهداف سیاسی کشورهای غربی بوده است.
وی درباره موج ایران هراسی در افغانستان و موج افغان هراسی در ایران نیز بیان کرد: ایران بیش از ۴ دهه گذشته میزبان کریمانه ای بوده برای همسایگان و عزیزانش در افغانستان. بهترین شاهد برای این رفتار کریمانه و میزبانی محترمانه موج بلاانقطاعی از آوارگان افغانستانی است. همه ما در کنار خودمان اتباع افغانستانی را می‌بینیم که با ما زندگی می‌کنند و از تمامی یارانه‌ها و امکانات مردم ایران به صورت یکسان استفاده می‌کنند. متاسفانه برخی تلاش می‌کنند اینها نادیده گرفته شود و موج ایران هراسی را در افغانستان ایجاد کنند و واقعیات را تبدیل به مجاز کنند و در ذهن و جان عزیزان در افغانستان منتقل کنند یا برخی در داخل ایران موج افغانستان هراسی ایجاد کنند.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان باید به مسؤولیت خود عمل کند موج آوارگان به ایران نمی‌تواند ادامه یابد و مسؤولیت بر دوش یک همسایه قرار بگیرد و هر چه ایران تلاش کند ظرفیت‌های ما محدود است.
خطیب‌زاده درباره اظهارات مقامات آمریکایی درباره خروج نام سپاه پاسداران از لیست تحریم‌ها نیز بیان کرد: تمامی اجزای فشار حداکثری و عناصر آن باید برداشته شود. آنچه باقی مانده بیش از یک موضوع بین ما و آمریکاست و محوریت آن این است که تمامی اجزای فشار حداکثری برداشته و انتفاع ملت ایران از برجام لحاظ شود. اینکه بایدن امروز یا فردا می‌خواهد تصمیم بگیرد و ... چیزی است که آمریکا باید به تاریخ جواب دهد. ما در چارچوب منافع قطعی ملت ایران عمل می‌کنیم.
وی درباره سفر اردوغان به ایران نیز عنوان کرد: روابط ایران و ترکیه بادوام بوده است و امن ترین و باثبات ترین مرز را در یکصد سال گذشته بین دو کشور تجربه کردیم. کشورهایی که اشتباه محاسباتی در ارتباط با رژیم اشغالگر قدس کردند بارها نتیجه آن را دیدند. این رژیم هیچ جا پا نمی‌‌گذارد مگر اینکه ناامنی با خودش ببرد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اینکه ایران تا چه زمانی منتظر مذاکرات می‌ماند؟ نیز اظهار داشت: آنچه بین ما و اروپا گفت وگو شده نهایی شده است. بین ما و ۱+۴ و اتحادیه اروپا نکته‌ای باقی نمانده و آنچه هست تصمیمات واشنگتن است که از طریق هماهنگ کننده برجام در حال انجام است. ابتکارات آخر خود را فرستادیم و به محض اینکه ایران و ۱+۴ پاسخی دریافت کنند، همه عازم وین خواهیم بود.
وی همچنین گفت: پنجره فرصت تا ابد باز نیست.
خطیب‌زاده همچنین درباره دور جدید مذاکرات ایران و عربستان هم اعلام کرد که در خصوص ایران و عربستان تحول جدیدی رخ نداده و منتظر تاریخ هستیم و به محض اینکه تاریخ توافق شود اعلام خواهد شد و امیدواریم ریاض به صورت عملی با پاسخ‌های اجرایی برای دور جدید گفت وگوها عازم بغداد شود.
وی همچنین گفت: جزایر سه گانه ما در خلیج همیشه فارس ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک جز لاینفک و ابدی خاک ایران هستند و همیشه در خاک ایران بوده و تا ابد در خاک ایران خواهند بود. تکرار ادعاهای بی اساس تغییری در وضعیت حقوقی آن ایجاد نمی‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه به کشورها توصیه کرد که دست از این بیانیه‌های ملال آور و تکراری بردارند.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره منشاء ریزگردها گفت که نهادهای تخصصی باید در خصوص منشاء این ریزگردها توضیح بدهند. اگر منشاء را در عراق بدانیم باید حواسمان باشد دیپلماسی آب ابعاد مختلفی دارد.
وی گفت: حجم بسیار زیادی از آبریز رودی مثل دجله در داخل عراق است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره توافق کویت و عربستان در خصوص میدان نفتی و گازی آرش نیز اظهار داشت: وزارت نفت به عنوان مرجع تخصصی اعلام کرده که این حوزه نفتی مشترک است. بین ما و کویت مرزهای تحدید نشده‌ای وجود دارد که باید تحدید حدود شود. ایران اعلام کرده پیش از تحدید حدود نباید بهره برداری صورت بگیرد. یادداشتی به کویت دادیم که حقوق ایران محفوظ است و باید مشترک بهره برداری شود. کویت اعلام کرده آمادگی دارد برای تحدید حدود و این را مقدمه خوبی می‌دانیم که هیأت‌ها مبادله شوند.
* آمریکا نمی‌تواند مشکلات دوجانبه را از طریق برجام حل کند
خطیب‌زاده در پاسخ به پرسش خبرنگاری در مورد پیشنهاداتی که ایران به آمریکا داده است نیز گفت: در خصوص موضوع پیشنهادات ایران روشن است که درباره جزییات آن نمی‌توانم صحبت کنم آنچه برای ما روشن است این است که آمریکا نمی‌تواند مشکلات دوجانبه را از طریق برجام حل کند. برجام و گفت‌وگوهای وین صرفا برای اطمینان از بازگشت اطمینان بخش و تضمین شده آمریکا به تعهداتش در برجام است و آمریکا بداند در این مسیر می‌تواند اقدامات خود را پیگیری کند و هر چه بیش از آن زیاده خواهانه است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری بیان کرد: شورای عالی امنیت ملی یعنی ۱۰ عضو حقیقی و حقوقی و رئیس جمهور اسلامی ایران رئیس این شوراست و پنج وزیر و پنج عضو حقوقی هم عضو این شورا هستند. شورای عالی امنیت ملی مسؤولیت این را دارد یعنی مسؤولیت کلیه وجوه در راهبری مذاکرات را دارد. شورای عالی امنیت ملی به شخصه برای اطلاع رسانی ورود نمی‌کند. شورای عالی امنیت ملی راهبری کلیه امور مربوط به مذاکرات را برعهده دارد و وزارت خارجه مجری است چه در داخل وین و چه در تهران.
سخنگوی وزارت خارجه درباره ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان نیز اظهار داشت: ایران به عنوان کشوری که در خط مقدم قاچاق مواد مخدر بوده خسارات زیادی را متحمل شده و شهدای زیادی را داده و از ممنوعیت کشت مواد مخدر استقبال کرده و اتفاق خوبی است و ایران آمادگی دارد و رسما آمادگی خود را به اطلاع هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان رسانده است و آمادگی داریم برای کشت‌های جایگزین که کمی از این مشکلات کم کنیم.
* تمامی اجزای فشار حداکثری باید برداشته شود
خطیب‌زاده درباره دریافت تضمین‌ها از آمریکا نیز بیان کرد: نمی‌توانید اجزای مقوم یک توافق را زیر پا بگذارید. آنچه گفتیم برای آمریکا کاملا روشن است تمامی اجزای فشار حداکثری که با هدف از بین بردن فرصت توافق تعبیه شده‌اند و مانع انتفاع ملت ایران از منافع برجامی هستند باید برداشته شوند. ما ترکیبی از تضامین را از روز اول با طرف‌های مختلف به اشتراک گذاشتیم و ترکیبی از تضامین اقتصادی، حقوقی و سیاسی و تضمین ذاتی که در برجام و فعالیت‌های خودمان طراحی کردیم و هیچکدام نمی‌تواند به صورت گزینشی باشد. تضامین به صورت ترکیبی گفت‌وگو شده و یکی دو موضوع در حال گفت‌وگو است.
سخنگوی وزارت خارجه درباره غنی سازی گفت: ما عضو ان.پی.تی و پادمان هستیم و تمامی مقررات پادمان را با دقت اجرا می‌کنیم و بازرسان آژانس در داخل ایران حضور دارند. کلیه فعالیت‌های ما صلح آمیز است و به آژانس اعلام می‌شود. در چارچوب نیازها و پادمان هر کاری که نیاز داشته باشیم انجام می‌دهیم. برجام فراتر از ان.پی.تی بود. به عنوان عضو مسؤول ان.پی.تی مسؤولانه تا به امروز عمل کردیم.
وی در پاسخ به سؤال سی.ان.ان درباره اظهارات اروپایی‌ها در خصوص سپاه پاسداران گفت: درباره اینکه از کدام اروپایی‌ها صحبت می‌کنید و نمی‌دانم منابع سی. ان . ان چیست. ایران در نقطه‌ای هست که منافع خود را به دقت تشخیص می‌دهد تمام پایه‌های مقوم منفعت ملت ایران از رفع تحریم‌ها باید لحاظ شود و تمامی اجزای فشار حداکثری که آمریکا اعمال کرده که فشار حداکثری ادامه یابد باید برداشته شود. موضع و منطق و استدلالات ما روشن است.
* سفر وزیر خارجه عراق به تهران در روزهای پایانی این هفته
سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفت: احتمال دارد در یکی از روزهای پایانی این هفته وزیر خارجه عراق به تهران بیاید. در داخل عراق تلاش می‌کنیم نقش تسهیل کننده داشته باشیم. «محمدکاظم آل صادق» سفیر جدید ایران تعیین شده و بزودی به عراق می‌رود.
وی همچنین گفت: در اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی بحث حج عمره طرح شد و من هم ترغیب کردم عربستان تلاش کند این حوزه به خوبی برگزار شود. به عنوان دستگاه دیپلماسی از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد که این کار به سامان بیفتد.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: مذاکرات ما با جمهوری آذربایجان در موضوعات مختلف در جریان بوده است.
* تحولات پاکستان
وی درباره تحولات کنونی پاکستان نیز بیان کرد: ما به سازوکارهای دموکراتیک و قانونی مندرج در قوانین پاکستان احترام می‌گذاریم و به انتخاب‌های نمایندگان مجلس پاکستان احترام می‌گذاریم و روابط ایران و پاکستان در بالاترین سطح پیگیری شده و مطمئنم در آینده در همین چارچوب ادامه خواهد یافت.
*برجام زنده است و در اتاق اورژانس و احیاست
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: قطعنامه ۲۲۳۱ قطعنامه الزام آور بین‌المللی است و براساس نگاه حقوقی برجام را به عنوان سند الزام آور معرفی کرده است و آمریکا گردنکشانه با اینکه عضو دائم شورای امنیت است آن را نقض کرده و مدام نقض می‌کند. برجام زنده است و در اتاق اورژانس و احیاست. اگر قرار بود درباره منطقه و دیگر موضوعات مذاکره کنیم مذاکرات اینقدر با دقت جلو نمی‌رفت.
وی درباره افغانستان هراسی و ایران هراسی گفت: اینها طراحی‌هایی است که می‌خواهند به ما بباورانند. تروریسم نه دین دارد نه ایدئولوژی و نه ملیت و نه قیافه، شکل و جنسیت.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره حق آبه هیرمند نیز بیان کرد: بین ما و افغانستان یک قرارداد روشن مشخص وجود دارد متاسفانه موفق نشده به مسؤولیت خود عمل کند و این بسیار جای تاسف و نگرانی دارد و کمیساران عالی آب و هیأت‌ها با هم صحبت می‌کنند و این به عنوان رفتارهای غیر مسئولانه ضبط و مشخص شده است.
وی درباره کناره گیری «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور مستعفی هم گفت: یمن راه‌حلی ندارد مگر رفع محاصره، آتش بس و گفت‌وگوهای ملی یمن با مشارکت همه گروه‌های یمنی. راه‌حل یمن قطعا در داخل یمن است و نه در خارج یمن. از تمامی راه‌حل‌هایی که ملت یمن برای خواست و سرنوشت آنها باشد در داخل یمن حمایت می‌کنیم.
خطیب‌زاده گفت: مادامی که رژیم صهیونیستی دست از تجاوزها به سوریه برندارد سوریه نمی‌تواند مسیر توسعه خود را طی کند.
