یک مقام آمریکایی نزدیک به مذاکرات رفع تحریمها در وین امروز پنجشنبه (۱۷ فوریه/ ۲۸ بهمن) مدعی شده در این گفتوگوها «پیشرفتهای واقعی» حاصل شده اما توافق هنوز قطعی نیست.
اظهارات این مقام آمریکایی در مصاحبه با روزنامه نیویورکتایمز در شرایطی مطرح شده که شواهد روزافزون نشان میدهند پیشرفت در مذاکرات به اتخاذ تصمیمهای سیاسی از سوی کشورهای دیگر به ویژه آمریکا برای رفع تحریمها علیه ایران وابسته است.
با وجود این مقام آمریکایی که اشارهای به نام او نشده ادعا کرده نحوه کاهش تولید سوخت هستهای از سوی ایران از جمله مسائلی است که هنوز حل نشده است.
کشورهای غربی از زمان آغاز مذاکرات رفع تحریمها در وین انجام عملیاتهای رسانهای و روانی برای مقصرنمایی ایران را در دستور کار قرار دادهاند.
نیویورکتایمز در بخش دیگری از این گزارش تصریح کرده توافق بر سر مسائل موشکی و منطقهای جزئی از توافق با ایران نخواهد بود. این روزنامه نوشته است: «مقامهای دولت بایدن تأکید میکنند آنها هم به دنبال محدود کردن این برنامهها بودهاند اما دیپلماتها میگویند دستکم تا ماه پیش، آنها بخشی از توافق با ایران نخواهند بود.»
روزنامه نیویورکتایمز نوشته این مسئله گروهی از قانونگذاران دموکرات را که در سال ۲۰۱۵ هم با توافق هستهای با ایران مخالف بودند خشمگین کرده است.
رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا چند هفته پیش گفت: «سوال من این است چرا ما میخواهیم به برجام برگردیم- توافقی که کافی نبود و هنوز هم پاسخگوی برخی از جدیترین دغدغههای ما در زمینه امنیت ملی نیست.»
او در جریان این سخنرانی تصریح کرد که ایران صاحب برزگترین برنامه موشکهای بالیستیک در منطقه است. او همچنین مدعی شد که ایران از این برنامه برای حمله به نیروهای آمریکا در منطقه استفاده کرده است.
قانونگذاران آمریکایی که عمدتاً از حزب جمهوریخواه هستند در چند ماه گذشته به طرق مختلف- اعم از نامهنگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرحهایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشستهای مختلف- تلاش کردهاند مخالفتهای سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند.
البته، به استناد آنچه از تجربه ۶ ساله اجرای برجام توسط آمریکا میتوان دریافت، این نوع مخالفخوانیها را نمیتوان تماماً انعکاسی از نگرانیهای واقعی این گروه از سیاستمداران درباره برجام دانست، بلکه، آنها گاه بخشی از راهبردی گستردهتر هستند که هیئت حاکمه آمریکا به عنوان یک کل علیه ایران دنبال میکنند.
به عبارت دیگر، چنین مخالفتهایی گاه بیشتر از آنکه به دنبال دستیابی به اهدافی دیگر باشند، خودشان هدفند. از نگاه گروهی از قانونگذاران آمریکایی، صرف وجود مخالفت با برجام و به تردید انداختن آینده آن میتواند فرصتهای انتفاع اقتصادی ایران از این توافق را محدود میکند. به باور این گروه، ابزار مخالفت با برجام همچنین میتواند اهرم چانهزنی مناسبی برای مذاکرهکنندگان آمریکایی در وین باشد.
از طرف دیگر، چنین مخالفتهایی در کشمکشهای سیاسی داخلی در آمریکا هم برای اعضای حزب جمهوریخواه کاربرد دارند. نمایندگان حزب جمهوریخواه میدانند که میتوانند در آستانه انتخابات میاندورهای کنگره با به چالش کشیدن دولت بایدن در مقوله ورود به برجام با او تسویه حسابهای سیاسی لازم را انجام دهند.
با وجود این، برخی از دیگر قانونگذاران آمریکایی مانند «کریس مورفی»، نماینده دموکرات ایالت کانکتیکات از بایدن خواستهاند هر چه سریعتر به برجام بازگردد.