مذاکرات برای لغو تحریم‌ها ، همچنان به صورت فشرده ادامه دارد، اما با نزدیک شدن به مراحل نهایی، حجم خبرسازی‌ها و اطلاعات غلط نیز افزایش یافته است، اگرچه این اقدامات تازگی ندارد و مربوط به بازی دقیقه ۹۰ غرب در راستای تشدید تنش و ایجاد هیجان در فضای مذاکرات است. آمریکا و اروپایی‌ها پیش از این در مذاکرات هسته‌ای با ایران که منتهی به توافق سال ۲۰۱۵ شد، نشان دادند که بازی‌های تاکتیکی خاصی را در روزهای آخر مذاکرات آغاز می‌کنند، این بازی‌ها که غالبا از طریق فضای رسانه‌ای انجام می شود در راستای کسب امتیازات بیشتر و تحت فشار قرار دادن ایران برای چشم‌پوشی از خواسته‌ها و پیشنهادات مذاکره کنندگان کشورمان تحت تاثیر فضای هیجانی است.
چنین اقداماتی بخشی از رویکرد فرامتنی غرب در قبال برجام است، کشورهای غربی، خصوصا آمریکا همواره در مذاکرات مختلف دو رویکری متن و فرامتن را در پیش می گیرند، متن مربوط گفتگوهای حقوقی و فنی است که پشت میز مذاکره انجام می گیرد اما فرامتن مربوط به فضای محیط و رسانه ای مذاکره است. ایالات متحده به این دلیل که با نقض تعهدات خود از برجام خارج شده در متن و به لحاظ فنی و حقوقی متهم این پرونده است، به همین دلیل این کشور برروی گزاره‌های فرامتنی تمرکز می‌کند و با رسیدن به مراحل پایانی گفتگوها تلاش می کند با ایجاد فضای هیجانی مذاکره کنندگان ایران را تحت فشار قرار دهد.
البته تیم مذاکره‌کننده کشورمان نشان داده که بازی‌های غرب را به خوبی رصد می‌کند و از اهداف تبلیغاتی و هیجانی آمریکا آگاه است و از خطوط قرمز و مطالبات فنی و حقوقی جمهوری اسلامی ایران عقب‌نشینی نخواهد کرد.
شایعاتی که برای گرفتن امتیاز منتشر می‌شوند
یکی از خبرسازی‌ها و شایعاتی که در روزهای اخیر توسط طرف‌های غربی در فضای رسانه‌ای منتشر شده است، اتحاد و تقابل تمامی کشورهای ۱+۴ در برابر ایران در وین است. این ادعا پیش‌تر نیز در ابتدای دور هفتم گفت‌وگوها مطرح شده بود. در واقع جریان رسانه ای غرب تلاش می کند با استفاده از این حربه، القا کند که میان ایران، روسیه و چین اختلاف وجود دارد. در حالی که رایزنی‌های مداوم و نزدیکی میان سه کشور ایران، روسیه و چین برقرار است و این دو کشور از مواضع هیات ایرانی حمایت کرده‌اند.
وانگ ون‌بین، سخنگوی وزارت خارجه چین در جدیدترین اظهارنظر خود با اشاره به مراحل پایانی مذاکرات و مسئولیت آمریکا به دلیل خروج از برجام، گفت: مذاکرات بر سر ازسرگیری پایبندی به برجام وارد مرحله نهایی شده و فرصت مهمی را برای بازگرداندن این توافق به مسیرش فراهم کرده است. در عین حال همچنان مشکلات حائز اهمیتی باقی مانده که باید حل و فصل شوند. یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید که ۹۰ مایل تنها نیمی از راه یک مسیر ۱۰۰ مایلی محسوب می‌شود؛ چراکه مسیر در انتها سخت می‌شود. این بر عهده آمریکا - مسبب بحران هسته‌ای ایران - است تا در برابر گام‌های متقابل طرف ایرانی، تدابیر فعال بیشتری اتخاذ کند تا تمامی مشکلات باقی‌مانده به زودی حل و فصل شود.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در مورد مشکلات مراحل پایانی مذاکرات با انتشار پیامی در حساب توییتری اش نوشت: گفت‌وگوی تلفنی با دکتر باقری دو گزاره را درباره مذاکرات وین در ذهن من قطعی کرد: ۱. افزایش لحظه به لحظه سختیِ کار مذاکره‌کنندگان ایران برای پیشبرد دستورالعمل منطقی و قانونی تهران. ۲. تداوم «نمایش» ابتکار عمل از سوی طرف‌های غربی برای فرار از تعهدات.
توافق نهایی در گرو رفتار مسئولانه غرب
این در حالی است که همه طرف‌ها از رسیدن به مرحله نهایی و لزوم تصمیمات سیاسی سخن میگویند. ایران خواسته ها و ابتکارات خود را روی میز مذاکره گذاشته و تلاش کرده با نگاهی تعاملی پیش برود، خواسته های ایران در مذاکرات از ابتدا عینا مبتنی بر تعهدات پذیرفته شده همه طرف‌ها در برجام تنظیم شد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که به دنبال یک توافق خوب در کمترین زمان ممکن است، هیات مذاکره کننده ایرانی از ابتدا تاکید کرد که حاضر نیست چیزی کمتر از برجام را بپذیرد، چنانکه در حوزه تحریمی نیز چیزی فراتر از برجام طلب نکرده است.
در همین راستا، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگو با لیز تراس وزیر خارجه انگلیس با اشاره به نزدیک شدن به مرحله حساس و مهم مذاکرات وین، لزوم جدیت و مسئولیت پذیری طرف های مذاکره کننده با ایران را مورد تاکید قرار داد و رسیدن به این مرحله از گفتگوها را بیش از هر چیز ناشی از رویکرد منطقی و نیز ابتکار عمل طرف ایرانی دانست و بر لزوم توافق دسته جمعی میان همه طرف های مذاکره کننده بر سر متن واحد و ضرورت لحاظ شدن مطالبات مشروع جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد.
اما غرب با همچنان با تکرار بازی های دقیقه نودی که در توافق سال ۲۰۱۵ نیز به کار گرفته بود تلاش می کند که از ایران امتیازات بیشتری بگیرد، اما کشورهای غربی به ویژه آمریکا باید ضرورت‌های اتخاذ تصمیم عاقلانه بر سیاسی‌کاری و زیاده‌خواهی را درک کنند. آمریکا باید بپذیرد که دلیل مذاکرات کنونی و ایجاد بحران در مورد برجام خروج یکجانبه ایالات متحده بود. طبیعتا آمریکا باید این مسئولیت را بپذیرد و اقدامات موثر انجام دهد.
در این زمینه، وزیر امور خارجه کشورمان در توئیتی به گفت وگوی تلفنی خود با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اشاره کرد و نوشت: در تماس با جوزپ بورل در مورد آخرین وضعیت مذاکرات وین گفت وگو کردیم. رعایت خطوط قرمز ایران برای مان اهمیت اساسی دارد، روند رو به جلوست اما هنوز برخی موضوعات مهم، پیش روی ماست. ابتکارات طرف ایرانی توافق را در دسترس قرار داده اما حصول توافق نهایی منوط بر رفتار مسئولانه طرف غربی است.
مذاکرات به مرحله حساس تصمیم‌گیری‌های دشوار سیاسی رسیده است. ایران از طرف مقابل این انتظار مشروع را دارد تا با در پیش گرفتن رویکرد مسئولانه مذاکرات را پیگیری کند. اگر در چنین شرایطی طرف های غربی سعی کنند تا با خبرسازی و ایجاد جو هیجانی مذاکرات را تحت تاثیر قرار داده و از ایران امتیاز بگیرند، مسئولیت ممانعت از دستیابی به توافق به عهده آنها خواهد بود.
