داریوش پایسته با اشاره به پیشینه تاریخی روابط ایران و روسیه اظهار کرد: در دوره صفویه ایران نوعی افت و خیز در روابطش با امپراتوری روسیه داشت. در عصر صفوی و در زمانهایی که دولت مرکزی ایران دولتی قوی بود، ما در روابطمان با روسیه دست بالا را داشتیم اما در اواخر آن دوره با ضعف دولت مرکزی برخی از سرزمینهای شمالی کشورمان از دست رفت. بعد از آن در دوره افشاریه ایران و قفقاز شمالی با یکدیگر درگیر جنگهایی شدند که با توجه به قدرتمند بودن دولت نادرشاه، ایران توانست مناطق داغستان را به تصرف خود درآورد.
وی افزود: در اوایل دوران قاجار هم جنگ بین ایران و امپراتوری روسیه با حمله ایران به گرجستان آغاز شد و سپس در دوران فتحعلی شاه با ضعیف شدن دولت مرکزی بخشهایی از مناطق شمالی از کشورمان جدا و عهدنامههای ننگین ترکمنچای و گلستان بین ایران و روسیه منعقد شد که این وقایع نقطه عطف شکلگیری بدبینی در دیدگاه مردم ایران نسبت به روسیه بود.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه در مجموع همواره شکل روابط ما با سایر کشورها به میزان قدرتمندی دولت مرکزیمان بستگی داشته، ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی با شعار نه شرقی نه غربی، استقلال ایران از شرق و غرب مد نظر حاکمان قرار گرفت و پس از فروپاشی دولتهای بلوک شرق و جدا شدن چین و روسیه از سیاستهای کمونیستی، ما ضمن حفظ استقلال و هویت ملیمان، به دنبال برقراری روابط بیشتر با کشورهای شرقی رفتیم.
پایسته با اشاره به سفر اخیر حجتالاسلام رئیسی، رئیسجمهور، به روسیه با بیان این اعتقاد که مردم ما طبق تجربیات تاریخی خود، روسیه را شریکی غیرقابل اعتماد برای ایران میدانند و به این کشور با بدبینی نگاه میکنند، گفت: اما باید توجه داشت زمانی که حاکمیت کشور ما در درون از قدرت و ثبات کافی برخوردار باشد، قدرت بازیگری و چانهزنی ما در منطقه در سطح بالایی قرار میگیرد و در این شرایط ارتباط با کشورهایی نظیر چین و روسیه برای ما دستاوردهایی به همراه خواهد داشت. در حال حاضر با توجه به اینکه حاکمیت ما به لحاظ نظامی و همبستگی اجتماعی قدرت بالایی دارد، لذا داشتن رابطه با چین و روسیه میتواند تامینکننده منافع ملی ما باشد.
وی با اشاره به سخنرانی آقای رئیسی در مجلس دومای روسیه عنوان کرد: یکی از مواردی که آقای رئیسی در آن سخنرانی مطرح کرد، این بود که ایران به دنبال تعامل حداکثری با تمام کشورهای جهان است؛ لذا به نظر میرسد سیاست خارجی جمهوری اسلامی وارد روند جدیدی شده و دولت به عنوان اولین قدم پذیرفته که در قبال سایر کشورها مسیر تعامل حداکثری را در پیش گیرد.
این تحلیلگر مسائل بینالملل ادامه داد: به طور کلی موضوعاتی مثل سفر آقای رئیسی به روسیه و افزایش تعاملات بین ایران و این کشور میتواند نقطه قوتی برای ایران به منظور تعاملیتر کردن سیاست خارجی خود باشد.
پایسته در خصوص تاثیر سفر رئیسجمهور به روسیه و همچنین اثرات سفر وزیر امور خارجه به چین بر مذاکرات وین گفت: همانطور که آقای امیرعبداللهیان، وزیر خارجه، بیان کرد، ما سیاست چندجانبهگرایی را به عنوان راهبرد اصلی سیاست خارجیمان قرار دادهایم. این سفرهایی هم که اخیرا به چین و روسیه انجام شده، نشان میدهد ایران عملا به دنبال اجرای چنین سیاستی است و صرفا بر یکی ۲ کشور عضو برجام تکیه ندارد.
وی اضافه کرد: البته باید توجه داشت گرایش بیش از اندازه به چین و روسیه ممکن است باعث شود بین طرفین غربی برجام نوعی همگرایی ایجاد شود و وارد یک دوقطبی در جهان شویم که قطعا به ضرر ما خواهد بود. ما باید در راستای ایجاد توازن به نفع خودمان با همه کشورها رابطه داشته باشیم و از ایجاد همگرایی بین کشورهای متخاصم علیه ایران جلوگیری کنیم.
این تحلیلگر مسائل بینالملل بیان کرد: ما به عنوان یک کشور در حال توسعه که در یک منطقه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیک خاصی قرار گرفته، چارهای نداریم جز اینکه توافقاتی را با برخی کشورها منعقد کنیم. انعقاد برخی توافقات با چین و روسیه اگر بتواند به منافع ملی ما کمک کند، قطعا برای ما دستاوردهایی خواهد داشت اما اگر این توافقات باعث شود ما تعاملات خود را صرفا به چین و روسیه محدود کنیم، باعث ضربه دیدن ما خواهد شد چراکه اگر این ۲ کشور بین ما و سایر شرکایشان که با ما در ارتباط نیستند، قرار بگیرند، به سمتی میروند که منافعشان بیشتر تامین میشود .
وی اضافه کرد: به عنوان نمونه زمانی که چینیها ببینند منافعشان از قرارداد ۲۵ ساله با ایران کمتر از عواید ارتباط با کشورهای اروپایی و آمریکایی است، ممکن است شرایطی ایجاد شود که کشور ما نتواند از مزایای قرارداد مزبور به طور کامل بهرهمند شود؛ لذا ما نباید ارتباطات خود را به چین و روسیه محدود بلکه باید در مسیر تعامل با تمام کشورهای دنیا حرکت کنیم.