ایران و روسیه از اشتراکات زیادی برخوردار هستند؛ هر دوی آنها تحت تاثیر فشارهای خارجی ، تحریمها و تصویرسازیهای غلط غربیها قرار دارند. هیاهوی رسانههای غربی در تلاش است از ایران به عنوان تهدید یاد کند اما قدرت بالای نظامی این کشور هزینه هرگونه تعرض را به شدت بالا میبرد. جدای از این موضوع، عزت نفس ایرانیان مهمترین عامل در حفظ استقلال آنهاست؛ آنها در مقابل هیچ نیروی بیگانهای به خصوص غربیها احساس ضعف نمیکنند و در بسیاری از موارد به خودکفایی رسیدهاند.
به همین دلیل میتوان گفت دیدار دیروز روسای جمهوری ایران و روسیه یک رویداد متداول نبود. دیدار روز گذشته اگرچه اولین دیدار پوتین با یک رئیس جمهوری ایران نبود اما شروع کار دولت سیزدهم در جمهوری اسلامی همان فرصتی است که بالاخره میتواند روابط دو کشور را به مرحله جدیدی برساند و آن را تبدیل به یک همکاری استراتژیک کند.
از همین رو رئیسی در ابتدای ملاقات روز گذشته، از طرح ایران برای همکاری استراتژیک بیست ساله با روسیه و لزوم همافزایی بیشتر دو کشور برای مقابله با غرب سخن گفت. آیتالله رییسی در این دیدار از بیش از چهل سال ایستادگی ایران در مقابل غرب میگوید و تاکید میکند و پیشرفت کشور با تهدید و تحریم متوقف نخواهد شد.
عوامل موثر در تقویت روابط ایران و روسیه
افول نظم جهانی در کشورهای حاشیه اقیانوس اطلس و ساخت یک جهان جدید چندقطبی هم برای ایران و هم برای روسیه حائزاهمیت است. اما تنها اصل دشمن مشترک نیست که ایران و روسیه را به هم نزدیک میکند، بلکه موضوعات و منافع مشترک زیادی در عرصه بینالمللی و البته همکاریهای دوجانبه وجود دارد که منجر به افزایش روابط مسکو و تهران میشود.
در طول چهار قرن و نیم گذشته روابط دو کشور همسایه فراز و نشیب زیادی داشته است. ایران به عنوان یکی از بازماندگان تمدنهای کهن در سال 1357 و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با ایجاد یک مدل حکومتی منحصربهفرد به یکی از سردمداران جهان اسلام در منطقه تبدیل شد. در ابتدای شکلگیری جمهوری اسلامی، شوروی به علت برخی مسائل ایدئولوژیک روابط چندانی با آنها نداشت.
اما در سالهای بعد روسیه در طول مذاکرات هستهای و انعقاد برجام توانست نقش موثری ایفا کند. روسیه اتهامات دروغین غرب در خصوص برنامه هستهای ایران را نیز همواره رد کرده است، چرا که جمهوری اسلامی بارها در خصوص ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای خود تاکید کرده است تا جایی برای بهانهجویی غربیها باقی نگذارد. با این حال درست در زمانی که با حصول برجام، امیدهایی برای از میان برداشتن تحریمها به وجود آمده بود، دولت قبلی آمریکا از توافق خارج شد و ایران نتوانست به منافع موردانتظار خود دست یابد.
این روزها دوباره مذاکرات رفع تحریمها و احیای برجام در وین در جریان است. ایران این بار به دنبال رفع تحریمها و نیز اخذ تضمین است تا دوباره آمریکا نتواند توافق را بر هم زند. ایرانیها دیگر اعتماد خود را به غرب، خصوصا آمریکا، در خصوص پایبندی آنها به توافق از دست دادهاند.
مثلث ایران-روسیه-چین
در همین احوال سیاست نگاه به شرق دولت جدید ایران وجه تازهای مییابد. ایران و چین یک سند همکاری استراتژیک با هم امضا کردهاند و حالا نوبت روسیه است. همکاریهای سهجانبه ایران، روسیه و چین بسیار حائزاهمیت است، چرا که نشانگر معماری نوین امنیت جهانی است. در اینجا موضوع فقط منحصر به رزمایشهای نظامی مشترک، کریدورهای ارتباطی منطقهای، پروژههای تجاری و انرژی، مقابله با تروریسم در سوریه و کمک به حفظ ثبات و توسعه افغانستان نیست، بلکه اهمیت این همکاریها در این است که نشان میدهد قدرتهای آسیایی میتوانند بینیاز از کشورهای بیگانه خودشان به رتق و فتق امور منطقه بپردازند.
ایران که فرآیند الحاق آن به عنوان عضو رسمی و دائم به سازمان همکاریهای شانگهای آغاز شده، در صدد ایجاد روابط حداکثری با اتحادیه اوراسیا است. این موضوع به معنای افزایش روابط همه جانبه تهران با مسکو است. اگرچه ایران این روزها درگیر تحریمهای اقتصادی است اما ظرفیتهای زیادی برای تبدیل شدن به یکی از مهمترین، قویترین و ثروتمندترین کشورهای جهان را دارد. یک ایران مستقل و پیشرفته برای روسیه همسایه بسیار سودمندی محسوب میشود. به همین دلیل مشارکت مسکو در احیای جایگاه به حق ایران در جهان برای هر دو طرف منافع زیاد اقتصادی و ژئوپلتیکی به همراه خواهد داشت.
آیت الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران که بنا به دعوت رسمی ولایمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، در راس هیات بلندپایه سیاسی-اقتصادی از روز چهارشنبه به مسکو سفر کرده است، روز گذشته در دیداری دوجانبه، میهمان همتای روسی خود در کاخ کرملین بود و دو طرف درخصوص طیف وسیعی از موضوع ها ازجمله راه های گسترش روابط و همکاری دوجانبه، منطقه ای و بین المللی گفت وگو کردند. وی همچنین روز گذشته با جمعی از ایرانیان مقیم روسیه ملاقات کرد.
حضور و سخنرانی در نشست عمومی مجلس دوما و نشست هماندیشی با فعالان اقتصادی روس از دیگر برنامههای آیتالله رئیسی در این سفر دو روزه است.