محمد اسلامی ، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران با همراهی زین العابدین رضوی خرم، استاندار آذربایجان شرقی، سید پژمان شیرمردی، معاون توسعه کاربرد پرتوهای سازمان و سید قاسم بی نیاز، مدیرکل دیپلماسی عمومی و اطلاع رسانی صبح روز سه شنبه 21 دی ماه جاری با حضور در سامانه پرتودهی شمالغرب کشور در شهرستان بناب، از روند فعالیت ها و اقدامات انجام شده بازدید کرد.
معاون رییس جمهور پس از بازدید از این مرکز در پاسخ به این سوال که سازمان انرژی اتمی ایران در حوزه کاربرد پرتوها در ارتباط با مشکلات محصولات کشاورزی صادر شده، چه کمکی می تواند داشته باشد، اظهار داشت: یکی از نقش ها و تأثیراتی که فناوری هسته ای می تواند داشته باشد، استفاده از پرتودهی است که امروزه در دنیا بخصوص کشورهای پیشرفته دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. کشور ما هم با توجه به اینکه سالانه بیش از 120 میلیون تن محصولات زراعی، باغی و شیلاتی دارد، باید ظرفیت لازم را در پرتودهی ایجاد نماید.
وی با تاکید بر برنامه سازمان در معرفی و محقق نمودن استفاده از فناوری هسته ای در زندگی مردم و اقتصاد کشور، گفت: قطب های صنعتی، کشاورزی و لجستیکی در سطح کشور که می توانند مراکزی را در درون خود پذیرا باشند را برنامه ریزی کردیم تا با ایجاد ظرفیت های استقلالی پرتودهی با تجهیزاتی که نصب می شود و یا تجهیزات پرتابلی که ساخته می شوند و در اختیار تولید کنندگان قرار می گیرند، این فرصت را برای بخش تولیدی و اقتصادی کشور بوجود بیاوریم که بتوانند از طریق پرتودهی آفت پذیری محصولات را کاهش بدهند و از سوی دیگر انبارمانی و ماندگاری محصولات را در انبار ارتقاء دهند.
رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: به لطف خدا این برنامه ریزی را انجام دادیم و در حال حاضر 12 قطب در کشور از جمله برای آذربایجان شرقی پیش بینی شده است. مرکز بناب به عنوان یک مرکز قدیمی قابلیت های خوبی دارد. این مرکز را به کانونی تبدیل کردیم که بتواند ساخت و تولید تجهیزات را آغاز کند، شرکت های دانش بنیان را در این امر بکار بگیرد و از ظرفیت سرمایه گذاری بخش خصوصی استفاده نماید. امور علمی، فناوری و پشتیبانی همه جانبه در پیشبرد این برنامه بر عهده سازمان انرژی اتمی خواهد بود و با نقش آفرینی شرکت های دانش بنیان و حضور و مشارکت قویتر سرمایه گذاران نتایج اقتصادی خوبی برای کشور حاصل خواهد شد. در تلاش هستیم گستره ایران و محصولاتش را برای پرتودهی مهیا کنیم.
وی تاکید کرد: امیدوارم تقارن اقدامات سازمان انرژی اتمی در توسعه کاربرد پرتوها با مشکلاتی که برای صادرات محصولات کشاورزی بوجود آمده، به نقطه عطفی تبدیل شود و ما بتوانیم استفاده حداکثری از این فرصت داشته باشیم و مردم از این به بعد اطمینان خاطر داشته باشند که آفت پذیری محصولات مصرفی داخل و محصولات صادراتی، طبق استانداردهای بین المللی از این سیستم برخوردار شده و می توانند روی آن به عنوان یک ظرفیت ماندگار حساب کنند.
رییس سازمان انرژی اتمی: از سرمایه گذاران بخش خصوصی دعوت می کنم در شهرک پرتودهی کشور سرمایه گذاری کنند
اسلامی در خصوص اولین شهرک پرتودهی کشور گفت: این شهرک که با حضور آقای دکتر صالحی در خردادماه کلنگ زنی شده است، مشکلات ملکی داشته و نتوانستند کار مشارکت آن را انجام بدهند. امروز با حضور استاندار محترم، که اهتمام ویژه ای دارند، مسئله سند زمین حل می شود و کمک می کنند این برنامه زودتر آغاز شود. تاکید کردم این شهرک با یک معماری متفاوت و متمایز از همه شهرک هایی که هست، باید انجام شود.
رییس سازمان انرژی اتمی افزود: در همین جا از سرمایه گذاران بخش خصوصی دعوت می کنم بیایند و اینجا را به یک کانون بزرگ علمی، صنعتی در کشور تبدیل کنند. تا هم اقتصاد استان و منطقه شمالغرب را پوشش دهند و هم به سازمان انرژی اتمی ایران برای پیشبرد کار در دیگر نقاط کمک کنند.
شیرمردی: 12 منطقه کشور دارای ظرفیت بسیار بالایی برای پرتودهی محصولات کشاورزی هستند
سید پژمان شیرمردی، معاون توسعه کاربرد پرتوهای سازمان نیز در حاشیه بازدید مهندس اسلامی از سامانه پرتودهی شمالغرب کشور در بناب، با بیان تاثیر فراوان علوم و فناوری هسته ای قبل از کاشت، در زمان داشت و پس از برداشت محصولات کشاورزی، اظهار داشت: در حوزه قبل از کاشت می توانیم با استفاده از پرتو، بذرهایی تولید کنیم که منجر به تولید محصولات مقاوم در برابر خشکی، شوری و تنش های مختلف می شوند. در زمان داشت می توانیم با استفاده از ظرفیت های پرتودهی برخی از حشرات را طی فرآیندی موسوم به SIT عقیم کنیم و به کاهش آفات در مزارع کمک کنیم. نمونه این کار که بارها اعلام شده است، استفاده از پرتودهی برای عقیم سازی مگس میوه مدیترانه و همچنین کرم گلوگاه انار است که از آفات معروف مرکبات کشور و باغ های انار هستند.
وی افزود: در مرحله پس از برداشت که یکی از حوزه های مهم است، متاسفانه حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی ما تلف می شود. برای مقابله با این آسیب می توانیم با استفاده از پرتو مدت زمان انبارمانی را افزایش دهیم. در همین ارتباط طرح بزرگ آمایش احداث سامانه های پرتودهی کشور را داریم. برای تهیه این طرح داده هایی که از وزارتخانه های کشاورزی و راه و ترابری تهیه کردیم را تلفیق کردیم و برنامه ای استخراج کردیم که بر مبنای آن 12 منطقه کشور دارای ظرفیت بسیار بالایی برای پرتودهی محصولات کشاورزی هستند، تعیین شدند. انشاء الله با همکاری مجلس شورای اسلامی و مساعدت دولت و بقیه بخش ها و بخصوص بخش خصوصی این حوزه را گسترش می دهیم. اگر روزی بتوانیم 1% از کل تولیدات کشاورزی کشور که حدود 122 میلیون تن است را پرتودهی کنیم، کار بسیار بزرگی است و رکوردی در دنیا ثبت می کنیم.
شیرمردی در خصوص اجرایی شدن سندی که در همین حوزه تهیه شده است، گفت: از امروز این سند را اجرایی کردیم. جلساتی را با نمایندگان مجلس طی هفته جاری داشتیم و انشاء الله مجلس بویژه کمیسیون کشاورزی را بتوانیم همراه کنیم. امروز جناب آقای مهندس اسلامی دستور ساخت اولین دستگاه پرتابل گاما برای پرتودهی محصولات کشاورزی را صادر کردند.
وی درباره اهداف و محورهای این سند گفت: این سند احداث سامانه های پرتودهی کشور را هدفمند کرده است. چون احداث این سامانه ها بر اساس داده های علمی و متقنی که از وزارتخانه های مختلف گرفتیم، انجام می شود و سلیقه ای نخواهد بود. این تصور وجود دارد که می شود با اخذ مجوز چنین سامانه ای را احداث نمود. اگر این کار طی آمایش اتفاق نیفتد و بر اساس محاسبات علمی نباشد، قطعاً کار با شکست مواجه می شود. اما با این سند این موضوع هدفمند می شود و در نقاطی این سامانه احداث می شود که نهایتاً هم به نفع سرمایه گذار و هم به نفع کشور خواهد بود.
شایان توجه است که در سامانه پرتودهی شمالغرب کشور (بناب) با استفاده از پرتو گاما که از چشمه رادیوایزوتوپی کبالت 60 حاصل می شود، محصولات کشاورزی و مواد غذایی پرتودهی می شوند. این محصولات را درون کارتن هایی با ابعاد ثابت در قفسه هایی قرار می دهند و با هر دور چرخش این کارتن ها مقابل بیم (پرتو چشمه) قرار می گیرند. بعد از هر دور یک طبقه بالا می آیند و پس از 4 دور بطور کامل پرتودهی می شوند و بار میکربی آنها به حد مجاز مصرف می رسد.
