جو بایدن با سخنرانی آتشین در مراسم سالگرد حادثه ۶ ژانویه که در آن عنوان کرده بود دموکراسی آمریکایی بشدت تهدید شده و باید چاره‌ای برای آن اندیشید، به نظر می‌رسید قصد دارد فضا را به سمت مقابله با ترامپ ببرد، با این حال اقداماتی که کاخ‌سفید اعلام کرده است بایدن قرار است در طول هفته جاری به آنها بپردازد، نشان می‌دهد کاخ‌سفید برنامه‌های ویژه‌ای برای پرداختن به مسائل مرتبط با دموکراسی در داخل آمریکا دارد. بایدن در سخنرانی خود در مراسم ۶ ژانویه حمله به ساختمان کنگره را با بمباران بندر پرل هاربر در جنگ دوم جهانی و حمله به فعالان حقوق مدنی سیاه‌پوستان در سلمای آلاباما مقایسه کرد. از نظر رسانه‌های آمریکایی او نمی‌خواست تنها به ایجاد ترس در افکار عمومی درباره زیر سوال رفتن دموکراسی آمریکایی بپردازد و نقشه‌های بیشتری در این زمینه داشت. بایدن در همین راستا در این سخنرانی گفت: «بیایید یک گام فراتر برویم و فصل بعدی تاریخ آمریکا را بنویسیم. فصلی که در آن حادثه ۶ ژانویه به معنای پایان دموکراسی نیست، بلکه به معنای آغاز و رنسانس در آزادی و بازی عادلانه است».
زمانی که سخنرانی بایدن توسط تمام رسانه‌های آمریکایی انعکاس داده می‌شد، به نظر می‌رسید روی صحبت بایدن تنها با مردم آمریکا نیست، بلکه با ۵۳۵ عضو کنگره است که قرار است نقشی حیاتی در ایجاد اصلاحات در دموکراسی آمریکا داشته و جلوی ایجاد مانع توسط جمهوری‌خواهان برای محدود کردن فعالیت سیاسی دموکرات‌ها را بگیرند. بایدن پیش از این نیز اعلام کرده بود به احتمال زیاد از تغییر قوانین حاکم بر سنا حمایت می‌کند تا قوانین مرتبط با حق رأی در این مجلس بزودی تصویب شود و جلوی قانون‌گذاری‌های محلی برای محدود کردن حق رای را بگیرد.
بایدن در عین حال سخنرانی خود در آتلانتا را فشاری به قانون‌گذاران برای انجام وظیفه خود در دفاع از دموکراسی آمریکایی عنوان کرده است که از زمان جنگ داخلی تاکنون چنین مورد هجمه و هجوم قرار نگرفته بود. نمایندگان دموکرات آمریکا به دلیل اینکه جمهوری‌خواهان در مجلس سنا با «فیلی باستر»- به معنی انجام سخنرانی‌های گاه بی‌معنی و طولانی‌مدت برای بررسی نکردن یک لایحه در مجلس - اجازه طرح لوایح حفاظت از حق رای در آمریکا را نداده‌اند، تلاش دارند قانون مجلس سنا درباره فیلی باستر را تغییر داده و اجازه ایجاد ممانعت در مسیر تصویب قانون را به جمهوری‌خواهان ندهند. حضور بایدن در آتلانتاـ ایالت جورجیا ـ به این دلیل است که جورجیا نخستین ایالت آمریکا بود که محدود کردن حق رای را تصویب کرد. این قانون که توسط فرماندار ایالت جورجیا «برایان کمپ» ارائه شده بود، به نحوی شرایط رای دادن در این ایالت را سخت می‌کرد که بسیاری از اقلیت‌های نژادی نتوانند در رأی‌گیری‌های مرتبط با ریاست‌جمهوری و کنگره شرکت کنند. جورجیا در واقع به قطعه ابتدایی دومینوی محدود کردن حق رای در آمریکا تبدیل شد و پس از این ایالت، ۳۲ ایالت دیگر نیز چنین قوانینی را تصویب کردند تا به قول جمهوری‌خواهان مانع تقلب در انتخابات شوند. با این حال کارشناسان حوزه سیاست در آمریکا بر این عقیده‌اند این قانون‌ها تنها جلوی مشارکت گسترده در انتخابات را می‌گیرد و مشارکت پایین نیز معمولا به نفع جمهوری‌خواهان تمام می‌شود و این به معنای تهدید دموکراسی در آمریکاست.
بایدن در نطق خود در شهر آتلانتا با اشاره به مساله فیلی باستر در مجلس سنا گفت این مساله، ایجاد مانع بر سر راه دموکراسی است. بایدن در همین باره اضافه کرد: «فیلی باستر حملاتی شدید علیه حقوق اولیه مردم در قانون اساسی آمریکاست. در چند روز آینده زمانی‌که این لوایح برای رأی‌گیری به کنگره بروند، می‌توان نقطه عطفی را در تاریخ این ملت مشاهده کرد. آیا ما دموکراسی را در مقابل استبداد انتخاب می‌کنیم؟ نور را در مقابل سایه و عدالت را در مقابل بی‌عدالتی؟ من می‌دانم که حالا در کجا ایستاده‌ایم».
بایدن اما در شرایطی پایتخت را رها کرده و به آتلانتا رفته است که برخی تحلیلگران آمریکایی بر این عقیده‌اند این کار قماری جدی در فعالیت‌های رئیس‌جمهور آمریکاست. بایدن تاکنون چندین تلاش در پایتخت برای پیشبرد اهداف خود در فضای سیاسی آمریکا انجام داده که همگی با شکست مواجه شده است. یکی از آنها لایحه تامین بودجه زیرساخت‌های آمریکا بود که به تصویب مجلس سنا نرسید. درباره لوایح مرتبط با حق رای نیز بایدن با موانع جدی بر سر راه قانون‌گذاری در این زمینه روبه‌رو است و جمهوری‌خواهان با قاطعیت در مقابل اقدامات دموکرات‌ها در این باره ایستاده‌اند. اگر قرار باشد اصلاحات در قانون سنا تصویب شود، تمام ۵۰ نماینده دموکرات سنا و همچنین «کاملا هریس» معاون رئیس‌جمهور باید به این اصلاحات رای دهند. این در شرایطی است که «جو منچین» از ویرجینیای غربی و همچنین «کِرستن سینما» از آریزونا، ۲ نماینده دموکراتی هستند که مخالفت خود را با تغییر قوانین مرتبط با فیلی باستر در مجلس سنا اعلام کرده‌اند و به نظر می‌رسد دموکرات‌ها حتی حمایت کامل نمایندگان عضو حزب خود را نیز در این باره به همراه ندارند.
بررسی الگوی حاکم بر رفتار رهبران حزب دموکرات بویژه در کاخ‌سفید نشان می‌دهد فضاسازی تبلیغاتی ـ رسانه‌ای معمولا زمانی انجام می‌شود که آنها اطمینان دارند در پیشبرد اقدامات خود با شکست مواجه می‌شوند. درباره تغییر در قوانین سنا برای پیشبرد اهداف دموکرات‌ها در این مجلس نیز به نظر می‌رسد حزب دموکرات از توانایی لازم برای تصویب این قوانین برخوردار نیست و برای جبران شکست کاخ‌سفید در این مساله، تلاش دارد از فضاسازی رسانه‌ای استفاده کرده و عنوان کند بایدن، هریس و سایر رهبران دموکرات تمام تلاش خود را برای حفظ دموکراسی آمریکا انجام دادند و از این پس هر اتفاقی که رخ دهد، کنترل آن در دست دموکرات‌ها نخواهد بود. این همان شرایطی است که رسانه‌ها را واداشته تا از احتمال شکل‌گیری جنگ داخلی در آمریکا بگویند و بیان کنند در صورتی که دموکرات‌ها نتوانند در این باره به هدف خود دست پیدا کنند، فضا را به سمت اقدامات رادیکال پیش برده و در نهایت می‌توانند شروع‌کننده یک جنگ تمام‌عیار علیه جمهوری‌خواهان باشند. اوج این جنگ را می‌توان در روزهای پایانی سال جاری میلادی یعنی ماه نوامبر که انتخابات کنگره برگزار می‌شود مشاهده کرد و اگر این روند همچنان ادامه داشته باشد، تبعات آن تا سال 2024 نیز با فضای سیاسی آمریکا همراه خواهد بود.
ثمانه اکوان
