«شورشیان خنجر بر گلوی آمریکا گذاشته‌اند»... «برای نخستین‌بار در طول تاریخ ما، یک رئیس‌جمهور تنها انتخابات را نباخت، بلکه تلاش کرد مانع انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به وسیله خشونت شورشیانی شود که به ساختمان کنگره رسیده بودند»... «اما آنها باختند. آنها شکست خوردند و در این روز که این حادثه را به یاد می‌آوریم، باید اطمینان حاصل کنیم چنین حمله‌ای هرگز و هرگز دوباره اتفاق نمی‌افتد»... «نفس شکست‌خورده و مغلوب او برایش مهم‌تر از دموکراسی ما و قانون اساسی‌مان بود. او نمی‌تواند بپذیرد باخته است». این جملات بخش‌هایی از صحبت‌های بایدن در سالگرد حمله حامیان ترامپ به ساختمان کنگره است. او که بشدت تلاش می‌کرد خود را عصبانی و در عین حال مدافع دموکراسی در آمریکا نشان دهد، بارها مسؤولیت حمله به ساختمان کنگره را متوجه ترامپ دانست و با این حال تلاش کرد حتی یک بار هم نام او را به زبان نیاورده و از ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور سابق یاد کند.
ترامپ نیز در بیانیه‌ای که بلافاصله پس از سخنرانی بایدن منتشر شد، صحبت‌های بایدن را «نمایش سیاسی» خواند و گفت: این تئاتر سیاسی فقط یک حواس‌پرتی از این واقعیت است که بایدن به طور کامل شکست خورده است. ترامپ گفت بایدن «امروز از نام من برای تجزیه بیشتر آمریکا استفاده کرد».
ترامپ در این بیانیه بار دیگر بر ادعاهایش مبنی بر تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ تاکید کرد و به این نکته اشاره کرد که چرا کمیته منتخب مجلس نمایندگان که درباره حملات ۶ ژانویه تحقیق می‌کند «درباره انتخابات ریاست‌جمهوری تقلبی ۲۰۲۰ بحث نمی‌کند؟» او دوباره گفت «دروغ بزرگ» خود انتخابات است و نه ادعای او مبنی بر تقلب در نتیجه.
کنگره آمریکا از روز ششم ژانویه سال 2021 تاکنون که دقیقا یک سال از ماجرای حمله به ساختمان کنگره می‌گذرد، تلاش کرده است با تشکیل کمیته رسیدگی به وقایع ۶ ژانویه و دسترسی به اسناد محرمانه کاخ سفید در روزهای منتهی به این حمله، ادله‌ای برای به دادگاه کشاندن ترامپ به دلیل تشویق معترضان به حمله به ساختمان کنگره پیدا کند تا بلکه بتواند از این طریق او را دادگاهی کرده، محکومش کند و شرایطی را فراهم آورد که اطمینان پیدا کند در انتخابات سال 2024 دیگر اسم و اثری از ترامپ نخواهد بود. دموکرات‌های مجلس نمایندگان در آخرین تلاش خود در این باره، رو به دیوان عالی این کشور آورده و از قضات دیوان عالی خواستند حکم دسترسی به اسناد محرمانه کاخ سفید در روزهای منتهی به ۶ ژانویه را در اختیار آنان قرار دهد. دیوان عالی آمریکا اما به صورتی توسط دونالد ترامپ چیده شده است که اکثریت قضات را جمهوری‌خواهان تشکیل می‌دهند و بدین ترتیب به‌نظر نمی‌رسد حکمی در این باره صادر شود. ترامپ نیز که طی چند هفته گذشته تلاش داشته چهره معقول‌تری از خود به نمایش بگذارد، در حرکتی به ظاهر دلسوزانه اعلام کرده بود با کمیته تحقیقات کنگره همکاری خواهد کرد و نیازی به حکم دیوان عالی آمریکا در این باره نیست.
تا چند روز قبل از سالگرد ۶ ژانویه انتظار می‌رفت شرایط به سمت آرامش در این روز حرکت کند. در همین باره، دونالد ترامپ نیز اعلام کرد در سالگرد این حادثه سخنرانی نخواهد کرد و بدین ترتیب قصد داشت فضا برای عبور آمریکا از این حادثه را فراهم کند. دموکرات‌ها اما می‌دانستند اقدامات کمیته ویژه مجلس نمایندگان به جایی ختم نمی‌شود و به همین دلیل بر اساس الگوی همیشگی رفتار خود در فضای سیاسی آمریکا، تلاش کردند بازی باخته را به سمت درگیری و چالش رسانه‌ای پیش ببرند. از همین رو بایدن و کاملا هریس، هر دو در سخنرانی‌های تند و آتشین خود به جمهوری‌خواهان بویژه ترامپ تاختند و او را مسؤول اصلی حوادث ۶ ژانویه عنوان کردند. برخی بر این عقیده‌اند بایدن تنها در یک صورت می‌توانست شخص ترامپ را به صورت ویژه مورد خطاب قرار داده و او را مسؤول حوادث یک سال گذشته بداند؛ آن هم در شرایطی که کمیته ویژه مجلس نمایندگان به نتیجه و سند قطعی در این باره رسیده باشد. کمیته بررسی حوادث ۶ سپتامبر البته تاکنون در این باره خبری اعلام نکرده و به نظر می‌رسد کاخ سفید بدون توجه به یافته‌های کمیته ویژه کنگره، فضا را در سالگرد حادثه ۶ ژانویه تند کرده است. این مساله می‌تواند با مقابله به مثل جمهوری‌خواهان در روز ۲۰ ژانویه یعنی یک سالگی دولت بایدن همراه شود و آنها برنامه دارند بایدن را بشدت به دلیل ضعف در عملکردش مورد بازخواست قرار دهند.
صحبت‌های تهاجمی بایدن علیه ترامپ که خبرگزاری «سی‌ان‌ان» آن را یکی از پرشورترین نطق‌های ریاست‌جمهوری بایدن در طول دوران ریاست‌جمهوری‌اش خواند، مطمئنا فضای سیاسی آمریکا را به درگیری و چالش بیشتر بین ۲ حزب جمهوری‌خواه و دموکرات می‌کشاند. این در شرایطی است که یکی از اقداماتی که برای دولت بایدن تعریف شده بود تا از همان روز اول ریاست‌جمهوری‌اش انجام دهد، تلاش برای ایجاد اتحاد بین مردم و کم کردن شکاف و فاصله اجتماعی و سیاسی بین ۲ حزب جمهوری‌خواه و دموکرات بود. بایدن اما در طول یک سال گذشته نه تنها به فکر ایجاد اجماع در جامعه آمریکا نبوده، بلکه با نطق‌ها و سخنرانی‌های خود و حمله به دونالد ترامپ و حامیانش نشان داده است اتفاقا حیات ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در ایجاد شکاف سیاسی و اجتماعی بیشتر در جامعه آمریکاست. شاید به همین دلیل باشد که برخی تحلیلگران آمریکایی بر این عقیده‌اند فضای سیاسی آمریکا به سمت و سویی رفته است که جامعه آمریکایی دیگر «قابلیت حکمرانی» ندارد. این مساله البته خطرناک‌ترین پدیده‌ای می‌تواند باشد که یک کشور در طول تاریخ خود با آن مواجه شود. البته اگر در نظر بگیریم سال جاری میلادی آمریکایی‌ها باید یک بار دیگر پای صندوق‌های رای رفته و نمایندگان خود در کنگره را تعیین کنند و در عین حال احتمال حضور ترامپ یا تفکر ترامپیسم در انتخابات سال 20۲۴ نیز وجود دارد، آنگاه می‌توان به این نتیجه رسید جامعه آمریکایی بیش از هر زمان دیگری با خطر فروپاشی از درون مواجه است؛ اتفاقی که مطبوعات آمریکایی و صاحب‌نظران با کلیدواژه «جنگ داخلی» سراغ آن رفته‌اند.
ثمانه اکوان
