پس از وقفه چند روزه در مذاکرات دور هفتم، هنگامی که گروه ۱+۴ قرار بود به پیشنهادات ایران درباره دو موضوع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای پاسخ دهند، انگلیس برای روزهای (۲۰ و ۲۱ آذر) نشست وزرای امور خارجه گروه هفت را در شهر لیورپول ترتیب داد. نشستی که از نگاه کارشناسان مسائل بین‌المللی برای خروج آمریکا از انزوای مذاکرات وین تدارک دیده شده بود.
دیپلمات‌های ارشد سه کشور اروپایی عضو برجام و آمریکا از فرصت برگزاری این اجلاس برای اظهار نظر درباره روند مذاکرات وین بهره برده و با تکرار اتهامات نخ‌نما ادعا کردند که مذاکرات جاری آخرین فرصت ایران برای نجات توافق هسته ای است.
«لیز تراس» وزیر امور خارجه انگلیس در اظهار نظری بدون اشاره به نقش آمریکا در مشکلات کنونی اجرای برجام و بی عملی اروپایی ها به تعهدات خود در این توافق، گفت که لازم است که ایران با شروط برجام موافقت کند. «آنلنا بربوک» وزیر امور خارجه آلمان نیز مدعی شد که پیشنهادات تیم جدید ایرانی باعث شده مذاکرات هسته‌ای عملا به ۶ ماه قبل باز گردد و در نتیجه هیچ پیشرفتی در روزهای اخیر در گفتگوهای وین حاصل نشده است. وی ادعا کرد که هیچ چشم‌انداز مثبتی برای رسیدن به توافق وجود ندارد.
همچنین در بیانیه پایانی وزرای امور خارجه گروه هفت در ۲۱ آذر هم آمده است که ایران باید تشدید برنامه اتمی خود را متوقف کند و از فرصت مذاکرات جاری برای دست‌یابی به توافق، تازمانی که هنوز فرصت هست استفاده کند.
این اظهارات و موضع‌گیری‌های یکجانبه با واکنش علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران در گفت‌وگوهای وین مواجه شد و وی تصریح کرد که فضاسازی‌های غیرسازنده خارج از مذاکرات نشانگر کمبودهای طرف‌های مقابل است.
وی در گفت‌وگو با ایرنا بیان داشت: هرگاه شما می‌بینید در فضای بیرون فضاسازی های بیشتری انجام می‌شود به ویژه در عرصه سیاسی و رسانه ای، باید پی ببرید که طرف مقابل در داخل اتاق مذاکره و پشت میزمذاکره، دستش تهی تر است و در واقع می خواهد کمبود در میز مذاکره را با یک فضاسازی های تصنعی و حتی دروغین، جبران کند.
مذاکره کننده ارشد کشورمان افزود: منطق جمهوری اسلامی ایران و مواضع مستحکم و متینی که در این دور از گفتگوها داشته و مواضعش مبتنی بر مبانی قابل قبول طرف مقابل هم هست، چارچوب خیلی خوبی را برای استمرار گفتگوها فراهم کرده و تصور من این است که این فضاسازی ها عمدتا برای جبران کمبود و نقصانی است که طرف‌های مقابل ما در گفتگو دارند که بعید می دانم بتوانند به دستاورد قابل توجهی دست پیداکنند.
ساعاتی بعد رسانه معاند فارسی زبان ایران اینترنشنال که مقرش در انگلیس قرار دارد، در اقدامی غیرحرفه‌ای اظهارات مذاکره کننده ارشد روسیه را تحریف کرد و به نقل از وی موضع ایران در مذاکرات را مورد انتقاد قرار داد. در اظهارات منتسب به نامبرده، ایران به اتلاف وقت و مانع‌تراشی برای پیشرفت در مذاکرات متهم شده است.
اما پس از پیگیری‌های انجام شده از سوی خبرگزاری ایرنا با دفتر نمایندگی روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، مشخص شد که اظهارات وی تحریف شده و دیپلمات روس در توئیتی از این افتضاح رسانه‌ای انتقاد و تصریح کرد که وی موضع ایران را در مذاکرات وین مثبت ارزیابی کرده است. میخائیل اولیانوف با بیان اینکه «عجله داشتم اما به درخواست روزنامه نگاران نظراتی را ارائه کردم» تصریح کرد: سخنانم بد ترجمه شد؛ آگاه باشید که من موضع ایران را مثبت ارزیابی کردم نه منفی.
ایران اینترنشنال ناگزیر از این فضاحت رسانه‌ای، نماینده‌اش را سراسیمه از وین فراخواند و خبرنگار دیگری را برای پوشش خبری مذاکرات وین اعزام کرد. این شبکه بدون عذرخواهی از دیپلمات روس، اظهارات تحریف شده وی را حذف کرد.
اما یک روز بعد، ۲۲ آذر ماه) سه کشور اروپایی اظهارات ادعایی و تحریف شده منتسب به مذاکره کننده روس را در قالب بیانیه سه کشور اروپایی عضو برجام بازنشر و تکرار کردند که ایران مانع پیشرفت در مذاکرات احیای تعهدات و توافقات سال ۱۳۹۴ است.
دیپلمات‌های ارشد انگلیس، فرانسه و آلمان برای تقویت مواضع خود ادعا کردند که تمام هیات‌ها در مذاکرات وین به ایران فشار آورده‌اند که منطقی باشد. اما تاکنون هنوز نتوانسته ایم به مذاکرات واقعی برسیم. آنها مدعی شدند، ما در برخورد با مواضع جدید ایران که فراتر از برجام یا مغایر آن است، زمان گران‌بهایی را از دست می دهیم.
سه کشور اروپایی بدون اشاره به اینکه ایالات متحده مقصر اصلی وضع موجود است و به رغم ژست‌های خیرخواهانه همچنان قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد درباره برجام را نقض می‌کند مدعی شدند که طرح کلی یک توافق جامع و منصفانه که تمام تحریم های مرتبط با برجام را حذف می کند، در حالی که به نگرانی های ما درباره عدم اشاعه می پردازد، از تابستان گذشته به وضوح قابل مشاهده بوده است.
آن ها بر همین اساس رفتار ایران را ناامید کننده خوانده با تکرار ادعای از دست رفتن زمان مدعی شدند: بدون پیشرفت سریع و با توجه به پیشرفت سریع برنامه هسته ای ایران، برجام خیلی زود به پوسته ای خالی تبدیل خواهد شد.
این بیانیه که نشان‌دهنده مشترک بودن اتاق فکر سه کشور اروپایی و ایران اینترنشنال است با واکنش ایران مواجه شد و سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه با صدور بیانیه‌ای تصریح کرد: هر بیانیه‌ای درباره برجام که در آن به تقصیر آمریکا اشاره نشده باشد، صرفا بیان کننده اوج جهل صادرکنندگان آن نسبت به واقعیت است. اگر تروییکای اروپایی می‌خواهد به عنوان یک شریک منصف جدی گرفته شود، باید مانند یک شریک منصف رفتار کند.
وی افزود: برای ایران، برجام آن زمانی از "درون تهی شد" که منافع وعده داده شده آن محقق نشد. آن منافع باید بالاخره تحقق یابد.
اما انگلیس در ادامه تلاش‌ها برای تخریب روند مذاکرات، وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس را در لندن گردهم آورد تا به اعمال فشار و تکرار ادعاهای نخ‌نما علیه ایران ادامه دهد. وزیران خارجه انگلیس و کشورهای عربی دوشنبه گذشته با صدور بیانیه‌ای، از مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین که میان ایران و گروه موسوم به ۱+۴ انجام می‌شود به عنوان «آخرین فرصت» برای برگرداندن امنیت به منطقه و اجتناب از شدت گرفتن تنش‌های هسته‌ای یاد کرده‌اند.
در بخشی از بیانیه آمده است: «وزرا، از ایران خواستند به منظور اجتناب از وارد کردن منطقه و جامعه بین‌المللی به نقطه بحران، فرصت دیپلماتیک فعلی برای احیا برجام (برنامه جامعه اقدام مشترک) را مغتنم بشمرد.»
این بیانیه با واکنش سفیر ایران در انگلیس مواجه شد و تصریح کرد که راه امنیت، دوستی و سعادت منطقه نه از لندن که از تهران و با مشارکت همه کشورهای منطقه می گذرد.
وی با بیان اینکه «اول باید نشست و بر اساس واقعیت روی زمین حساب کرد که چه کسانی بیشترین دخالت بیجا و فعالیت مخرب در منطقه ما دارند» افزود: ما در کنار این خواسته دست دوستی خود را بسوی همسایگان دراز کرده و از آنها دعوت کرده‌ایم به گفت‌وگوهای سازنده بنشینیم تا این توقعات متقابل روشن و در یک چارچوب دیپلماتیک مشخص قرار گیرد و بتوان آنها را با تشریک مساعی و بشکل مسالمت آمیز حل و فصل کرد. اما انگار سیاست و توانایی عده ای فقط فرار از تعامل معنی دار و فاصله از دوستان واقعی و برادران دینی و طرح سخنان کلی، مبهم و غیر دیپلماتیک در سایه تفرقه افکنان و سود جویان است.
بر اساس اعلام اتحادیه اروپا، دور هشتم مذاکرات وین دوشنبه هفته آینده از سرگرفته می‌شود. در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است که شرکت کنندگان به بحث در مورد چشم انداز بازگشت احتمالی ایالات متحده به برجام و چگونگی اطمینان از اجرای کامل و مؤثر این توافق از سوی همه طرف ها ادامه خواهند داد.
ایران می‌گوید که با حسن نیت ، جدیت و با نگاه به رسیدن به یک توافق خوب در مذاکرات شرکت می‌کند و امیدوار است طرف‌های مقابل هم با همین رویکرد وارد شوند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه وزیر امور خارجه بیان داشت: این که طرف‌های مقابل دائم مصاحبه و اعلام کنند ما نگران پیشرفت هسته‌ای ایران هستیم با صدای بلند اعلام می‌کنیم اگر می‌خواهید نگرانی شما در موضوع هسته‌ای صلح‌آمیز ایران برطرف شود تمام تحریم‌های برجامی باید برطرف شود.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با منطق قوی خود مذاکرات را تا رسیدن به توافق خوب ادامه می‌دهد و زمانی که طرف‌های مقابل اراده جدی خودشان را نشان دهند روزی است که می‌توانیم از بازگشت همه طرف ها به تعهداتشان در برجام سخن بگوییم.
