سایه روشن لغو تحریم‌ها؛ خواسته ایران در وین محقق می‌شود؟

نشست افتتاحیه کمیسیون مشترک برجام به ریاست مشترک علی باقری ، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران و انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و با حضور هیئت‌های ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا عصر روز دوشنبه هشتم آذر ماه  در هتل کوبورگ وین برگزار شد. مذاکرات کارشناسی هیئت های مذاکره کننده نیز  سه شنبه با برگزاری نشست کارگروه رفع تحریم‌ها ادامه یافت و کارگروه هسته‌ای نیز روز چهارشنبه کار خود را آغاز کرد. هیئت ایرانی با هدف تمرکز جدی بر مسئله رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران با ترکیبی حقوقی-اقتصادی در این جلسه حضور یافته است.

دو معاون دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی از جمله اعضای هیئت ایرانی حاضر در نشست وین بودند. 

 رئیس تیم مذاکره کننده ایران در وین در این نشست ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران، بر لزوم لغو تمامی تحریم‌های غیرانسانی و قهرآمیز آمریکا علیه ملت ایران تأکید و گفت: ضروری است مسئله رفع تحریم‌ها در اولویت نخست گفت‌وگوها قرار گیرد، جمهوری اسلامی ایران در عمل پایبندی خود به تعهداتش را نشان داده است، بر عزم و اراده جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به تفاهمی عادلانه که تأمین‌کننده منافع مشروع ایران باشد. تا زمانی که کارزار فشار حداکثری آمریکا نفس می‌کشد، احیای برجام سخن گزافی بیش نیست.

سایه روشن لغو تحریم‌ها؛ خواسته ایران در وین محقق می‌شود؟

باقری پس از نشست روز دوشنبه ایران و ۱+۴ در جمع خبرنگاران گفت که  ما تاکید کردیم که الزامات مربوط به رفع تحریم‌ها باید رعایت شود، از جمله تضمین‌هایی را باید دریافت کنیم که نشان دهد دولت آمریکا و دیگر دولت‌های عضو برجام نتوانند از برجام خارج شوند، و تضمین درباره عدم اعمال تحریم جدید و عدم اعمال تحریم‌های گذشته و عدم استفاده از ساز و کارهایی که در توافق است به این معنا که از این ساز و کارها به هر بهانه ای استفاده نکنند.موضع مورد نظر ایران درباره تحریم‌ها ثابت است و تحریم‌ها باید یکجا برداشته شود.

به گفته رئیس تیم مذاکره کننده ایران در وین، در نشست امروز دو دستور کار داشتیم، یکی درباره وضعیت اجرای برجام و دیگری چشم انداز اعضا به وضعیت پیش رو به ویژه مذاکرات بود. هر کدام از کشورها دیدگاه خود را بیان کرد و ایران هم تصریح کرد که عامل وضعیت کنونی اقدام آمریکا در نقض برجام و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و خروج از برجام است و سایر اعضا هم بر این موضع تاکید داشتند. نکته دیگر که در نشست تاکید شد، بحث استمرار این وضعیت است، یعنی سیاست فشار حداکثری آمریکا که در پی خروج آمریکا از برجام علیه ایران اتخاذ شد ادامه دارد در حالی که دولت فعلی با سیاست‌های قبلی مخالفت داشته و دارد.

وانگ ون‌بین، سخنگوی وزارت خارجه چین  هم درخصوص ازسرگیری مذاکرات وین گفت: طرف چینی از ازسرگیری مذاکرات وین درخصوص مسئله هسته‌ای استقبال می‌کند. این نتیجه تلاش متمرکز تمامی طرفین است. این نشانگر عزم جامع برای حفظ توافق با انتظارات مشترک جامع بین‌المللی مشترک است. طرف چینی امیدوار است که طرفین از فرصت بوجود آمده جهت احیای برجام استفاده کنند، تلاش‌های دیپلماتیک انجام دهند و انعطاف و حسن نیت از خود نشان دهند.چین چندجانبه‌گرایی واقعی را اجرا خواهد کرد و نقشی سازنده در مذاکرات وین خواهد داشت. چین تمام تلاش خود را برای بازگرداندن برجام به مسیر اصلی خود انجام می‌دهد.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین هم در توییتی نوشت: نشست کمیسیون مشترک برجام تمام شد. شرکت‌کنندگان توافق کردند که گام‌های فوری بیشتری طی هفتمین دور مذاکرات - که آغاز کاملا موفقت‌آمیزی داشته است - اتخاذ کنند. 

انریکه مورا پس از پایان نشست افتتاحیه کمیسیون برجام در وین در جمع خبرنگاران گفت که حس فوریتی برای بازگرداندن برجام به جایگاه خود وجود دارد اما هیچ بازه زمانی مقطوعی برای آن وجود ندارد. ایران موافقت کرده که مذاکرات این دور بر پایه ۶ دور مذاکرات قبلی ادامه یابد اما ایران تاکید کرده که می‌خواهند "حساسیت های سیاسی" دولت جدید ایران ضمیمه مذاکرات شود.من نسبت به مذاکرات نه خوشبین و نه بدبین هستم. من دیدگاه مثبتی نسبت به این دارم که تمامی هیئتها عزم خود برای تعامل را ابراز کردند. رفع تحریم‌ها اولویت اصلی ایران است. آن‌ها درک می‌کنند که رفع تحریم‌ها در ازای تعهدات میسر خواهد شد و آن‌ها( ایران) موافقند که به گفت‌وگو درخصوص تعهدات هسته‌ای ادامه دهند.

جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در یک کنفرانس خبری گفت که رویکرد ما در این زمینه، بی‌چون و چرا، دیپلماسی است. بنابراین،‌ نمی‌خواهم یک بازه زمانی ارائه دهم که پایان آن چه زمانی خواهد بود. این چیزی است که قصد داریم آن را پیش ببریم.درباره شایعات یا گزارش‌ها پیرامون چیزهایی که قرار است درباره‌شان مذاکره کنیم، مشخصا قرار نیست من از این‌جا مذاکره کنم. اما هدف ما تغییری نکرده است. هدف ما هنوز بازگشتی دوجانبه به پایبندی کامل به برجام است. این در دسترس‌ترین گزینه برای محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران است و بستری فراهم می‌کند تا بتوانیم در آن به رفتار ثبات‌زدای ایران بپردازیم.

به گفته سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان آنچه که در وین اتفاق می‌افتد، تمرکز بر رفع تحریم‌هاست. چیزی نه کمتر از این را می‌پذیریم و نه بیشتر از آنچه در برجام در حوزه هسته‌ای آمده است، تعهدی می‌دهیم.موضوعاتی مانند مذاکرات گام به گام و تعهدات جدید هیچ جایگاهی در گفت و گوی ما ندارد.دولت با عزم جدی با یک هیات کاملا آماده وارد مذاکرات وین شده تا اطمینان پیدا کند آنچه در وین اتفاق می‌افتد رفع تحریم‌هاست. البته اگر طرف‌های مقابل هم به جای وقت‌کشی، تطویل و بهانه‌گیری‌های بچه‌گانه با نیتی درست برای رفع تحریم‌ها وارد وین شده باشند، می‌توانیم بگوییم مذاکرات در مسیر درست قرار دارد.

محمد مرندی کارشناس مسائل بین الملل که همراه هیئت مذاکره کننده در وین حضور دارد، گفت که مدیریت مذاکرات این دفعه قاطعانه‌تر از خطوط قرمز حفاطت خواهد کرد. این تیم به همان اندازه تیم قبلی جدی است در عین حال مدیریت مذاکرات این دفعه قاطعانه‌تر از خطوط قرمز حفاطت خواهد کرد. تیم مذاکراتی ایران را قوی و هوشمند است، برخلاف مریدان داخلی آمریکا که سعی کردند این طور القا کنند که تیم جدید بنا به مذاکره ندارد و قصد بر هم زدن فضا را دارند، اصل این بود که مذاکراتی جدی و همه جانبه داشته باشیم در راستای اینکه برجام به طور کامل اجرا شود. تا اینجای کار روند مثبت بوده است اگر چه مسیر سختی در پیش است.

سید حسین موسویان دیپلمات، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق ایرانی در گفت‌وگویی گفت: مذاکره کنندگان جدید هسته‌ای ایران مواضع تندی اتخاذ کرده اند. خواست ایران اجرای دقیق و درست و کامل برجام است. مذاکره کنندگان ایرانی چیزی بیشتر و یا کمتر از برجام نخواسته اند. آمریکا، روسیه، چین و اروپا پیشنهاد احیاء و اجرای کامل برجام را داده اند و این دقیقا همان چیزی است که ایران می‌گوید.

به گفته موسویان، مشکل اجرای درست برجام به تحریم‌های آمریکا برمی گردد و اینکه دولت بایدن خواهد توانست رفع تحریم‌ها در قالب برجام را درست انجام دهد یا خیر. برجام در دوره اوباما، بطور نیمه کاره اجرا شد، آنهم بخاطر اینکه تحریم‌های اولیه آمریکا مانع بود. در دوره ترامپ، برجام درحد صفر اجرا شد بلکه بدتر. یعنی ترامپ نه تنها از برجام خارج شد، بلکه حدود ۱۵۰۰ تحریم اعمال کرد که نیمی از آن‌ها تحریم‌های فراهسته‌ای تحت عناوین تروریسم و حقوق بشر و این‌ها بود.

دیپلمات سابق کشورمان گفت: خواست دولت رئیسی و دولت روحانی یکی است و آنهم اجرای درست و کامل برجام است. امیرعبداللهیان وزیر خارجه فعلی بر رفع تحریم‌ها تاکید دارد و  ظریف وزیر خارجه قبلی هم بر رفع تحریم‌ها تاکید داشت. دولت رئیسی ممکن است سیاست‌های متفاوتی با روحانی داشته باشد، اما در مورد برجام سیاست آن‌ها یکی است: اجرای برجام نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد.