«توماس فریدمن» ستوننویس «نیویورکتایمز» در یادداشتی در این روزنامه، تصمیم دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در پاره کردن توافق هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ را که با ترغیب «مایک پامپئو» وزیر خارجهاش و «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی انجام شد، از احمقانهترین، بیفکرترین و زیانبخشترین تصمیمات امنیت ملی ایالات متحده در دوران پس از جنگ سرد توصیف کرده است.
او در ادامه این یادداشت در توضیح این که چنین نظری مختص به او نیست، مینویسد: «موشه یعلون» در زمان امضای توافق هستهای وزیر دفاع (جنگ) اسرائیل بود و به شدت با آن مخالفت کرد. اما طبق خلاصه روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» در کنفرانسی در هفته گذشته گفت «به همان اندازه که آن توافق بد بود، تصمیم ترامپ برای خروج از آن - با تشویق نتانیاهو - حتی بدتر بود». یعلون آن را «اشتباه اصلی دهه گذشته» در سیاست در قبال ایران خواند. دو روز بعد، ژنرال «گادی آیزنکوت» فرمانده ارشد نظامی اسرائیل در زمانی که ترامپ از توافق خارج شد، احساسات مشابهی را ابراز کرد که هاآرتص آن را به عنوان یک «منفی مطلق برای اسرائیل» اینطور گزارش کرد «ایران را از همه محدودیتها رها کرد و برنامه هستهای آن را به یک وضعیت بسیار پیشرفتهتر رساند».
فریدمن سپس با تاکید بر این که قطعاً برنامه هستهای ایران به مرحله پیشرفتهتر رسیده، در ادامه اتهامزنیهای غرب مینویسد: آژانس بینالمللی انرژی اتمی اخیراً گزارش داد که ایران ذخایر هگزافلوراید اورانیوم غنیشده را انباشت کرده که کارشناسان مستقل هستهای تخمین میزنند برای تولید اورانیوم با درجه تسلیحات برای یک بمب هستهای در کمتر از سه هفته کافی است.
وی با تکرار فرضیههای غربی در خصوص زمان گریز هستهای ایران مینویسد: تا قبل از آن که ترامپ از توافق با ایران که مورد مذاکره باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا قرار گرفت، خارج شود- با وجود آن که بازرسان بینالمللی میگفتند ایران همچنان به آن پایبند است - زمان گریز ایران به منظور تولید مواد شکافتپذیر کافی برای سلاح هستهای یک سال بود و ایران موافقت کرده بود که آن حائل را به مدت ۱۵ سال حفظ کند. حالا بحث چند هفته مطرح است. مقامات آمریکایی معتقدند هنوز یک سال و نیم یا دو سال طول میکشد تا ایران یک کلاهک قابل ارائه تولید کند. اما این دلخوشکنک است.
در ادامه یادداشت نیویورک تایمز به مذاکرات وین که روز دوشنبه پس از وقفه پنج ماهه از سرگرفته شد و خواستههای طرف ایرانی شامل لغو همه تحریمهای هستهای و غیرهستهای، درخواست برای تضمین عدم خروج دوباره آمریکا از توافق اشاره و ادعا شده این خواستهها قابل برآورده شدن نیست.
نویسنده در ادامه با طرح این سوال که پس در این شرایط چه اتفاقی خواهد افتاد و این پاسخ که کسی نمیداند، مذاکرات را به یک بازی تشبیه کرده است. به ادعای او، مذاکرهکنندگان ایرانی میخواهند ثابت کنند که میتوانند به توافقی بهتر از آنچه که پیشینیان آنها به آن دست یافتند، برسند و مواد شکافتپذیر بیشتر را که طبق این ادعا باعث شده ایران فقط چند هفته تا تبدیل شدن به یک کشور دارای سلاح هستهای فاصله داشته باشد، برگ بازی ایران و مزیتی نسبت به قبل دانسته است؛ اما سپس مدعی شده با توجه به سالها فشار تحریم، در کنار همهگیری کرونا و کمبود آب شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، ایران مجبور به مذاکره است و دست ضعیفتری از آن چیزی که به نظر میرسد، دارد.
ستوننویس این روزنامه آمریکایی بر این باور است که ترامپ و پامپئو با غرور بیجا دچار اشتباه شدند و با اتهامزنی علیه ایران، میافزاید: اگر آنها (ترامپ و پامپئو) زرنگ بودند، به ایرانیها میگفتند که اگر ایران صرفاً موافقت کند غنیسازی را تا سطح مورد نیاز برای سلاح هستهای برای مثلاً ۲۵ سال - به جای ۱۵ سال اولیه - کنار بگذارد، آمریکا توافق را احیا و تحریمها را لغو میکند. اما در عوض، آنها خواستار چنان تغییراتی گستردهای در رفتار ایران شدند که رژیم فهمید که تحریمها هرگز پایان نخواهد یافت. آنها (ایرانیها) چین را ترغیب کردند تا نفتشان را بخرد و شروع به غنیسازی اورانیوم کافی برای تبدیل شدن به یک کشور در آستانه هستهای شدن کردند. اگر ایران بلوف ترامپ و پامپئو را میخواند، آنها طرح ب نداشتند. با وجود تمام جنجالهای ترامپ، او نه تنها قصد بمباران ایران را نداشت، بلکه زمانی که ایرانیها با موشکهای کروز حمله کردند و یکی از بزرگترین تأسیسات نفتی عربستان سعودی را منفجر کردند، تلافی هم نکرد.
فریدمن سپس این سوال را مطرح کرده که «پس در نهایت ترامپ چه کرد؟» و مینویسد: او (ترامپ) این بازی وحشتناک را به بایدن تحویل داد. اما بایدن هم خوب بازی نکرد. بایدن به جای اینکه فوراً تحریمهای ترامپ را لغو کرده و تعهد را در ازای به عقب برگشتن ذخایر اورانیوم ایران احیا کند، درگیر دعوای دیپلماتیک با ایرانیها شد که چه کسی اول اقدام کند و با تمرکز فوری خود بر خروج از خاورمیانه که از افغانستان شروع شد ترسی در دل ایرانیها ایجاد نکرد. بنابراین هیچ کس اول اقدام نکرد و ایران به غنیسازی ادامه داد.
ستوننویس نیویورک تایمز با بیان این که اسرائیلیها از اینکه بایدن به سمت یک توافق کوچک برود، وحشت دارند، مینویسد: توافقی که به موجب آن ایران موافقت کند ذخایر مواد شکافتپذیر خود را در جایی که هست، در ازای کاهش برخی تحریمهای ایالات متحده مسدود کند. این امر ایران را در آستانه قدرت هستهای نگه میدارد و بمباران تأسیسات آن را برای اسرائیل بسیار دشوار میکند، زیرا (چنین اقدامی) میتواند یک توافق کوچک با میانجیگری ایالات متحده را مختل کند.
طبق این گزارش، صهیونیستها میخواهند بایدن را متقاعد به بلوف زدن در خصوص اقدام نظامی علیه ایران کنند اما بایدن در بلوف زدن استفاده از زور خوب نیست. او نگران است که هرگونه اشاره به اقدام نظامی علیه ایران ممکن است قیمت بنزین را تا کریسمس به ۱۰ دلار در هر گالن برساند. ضعفی که طبق این گزارش، ایرانیها زیر نظر دارند و پشت کارتهای بازی خود به آن میخندند.
به باور فریدمن، در حال حاضر، بایدن ترجیح میدهد از بازیکنان روسیه و چین برای فشار آوردن به ایران استفاده کند، اما اذعان میکند که آنها وی را همراهی نخواهند کرد.
او در خصوص تهدیدهای توخالی رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران در روزهای اخیر با بازگشت طرفهای برجام و آمریکا به وین، معتقد است همراهی آمریکا با این رژیم برای اقدام علیه ایران مشخص نیست اما مدعی است این رژیم به حدی دیوانه هست که به تنهایی وارد عمل شود.
به رغم آن که در روزهای گذشته، رسانههای غربی تلاش کرده بودند تا با ترسیم یک تصویر غیرواقعی از خواستهها و ترکیب تیم مذاکرهکننده ایران، گفتوگوها را از پیش شکستخورده و ایران را عامل شکست گفتوگوها معرفی نمایند. اولین دور مذاکرات «رفع تحریمها» در دولت جدید جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه (۸ آذرماه) میان تهران و کشورهای ۱+۴ در وین اتریش آغاز شد و گفتوگوها و رایزنیها در قالب کمیتههای تخصصی ادامه دارد.