پس از کشمکش‌های دیپلماتیک چند ماهه اخیر بعد از گذشت حدود ۱۳۰ روز، علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان به بروکسل و مسکو سفر کرد تا بار دیگر مذاکرات برجامی از سر گرفته شود.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان، سه‌شنبه چهارم آبان ماه وارد بروکسل، پایتخت بلژیک شد تا با «انریکه مورا»، معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام دیدار و رایزنی کند. سفر باقری به بروکسل در پی سفر انریکه مورا به تهران در پنجشنبه بیست و دوم مهرماه صورت گرفت که قرار شد مباحث باقی مانده در بلژیک مورد مذاکره و گفت‌وگو قرار گیرد.
مذاکرات برجامی باقری در بروکسل
باقری در مقر اتحادیه اروپا با معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی این اتحادیه دیدار و در خصوص لغو موثر تحریم‌ها و پایبندی سایر طرف‌ها به تعهدات خود رایزنی کرد. در دیدار علی باقری و انریکه مورا تصمیم گرفته شد، مذاکرات وین در ماه نوامبر شروع شود. باقری بعد از دیدار در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «گفت‌وگویی جدی و سازنده با انریکه مورا در مورد عناصر ضروری مذاکرات موفق داشتم. توافق کردیم پیش از پایان ماه نوامبر (نهم آذر) مذاکرات را شروع کنیم. تاریخ دقیق هفته بعد اعلام خواهد شد.»
معاون سیاسی وزارت امور خارجه در دیدار با انریکه مورا با تاکید بر تجربه چندساله بدعهدی در اجرا و نهایتا خروج یکجانبه و غیرقانونی از برجام توسط ایالات متحده و بی‌عملی کشور‌های اروپایی در عمل به تعهدات پذیرفته‌شده خود، اظهار کرد: آنچه برای ایران موضوعیت دارد، لغو موثر تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران است و هر توافقی باید خواسته‌های ایران در این‌خصوص را برآورده سازد.باقری ارائه تضمین برای عدم تکرار بدعهدی و رفتار‌های غیرقانونی طرف‌های مقابل را خواسته غیرقابل چشم‌پوشی ایران دانست.
در این ملاقات دوطرف موانع اصلی مذاکرات پیش رو را مرور کرده و توافق کردند مذاکرات را در ماه نوامبر شروع کنند.
نشست بروکسل؛ پلی برای ورود به مذاکرات برجامی
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که سفر باقری و مذاکراتش با مورا به نوعی قفل شروع گفت‌وگو‌های وین را باز کرد و بر اساس اعلام باقری مذاکرات تا پیش از پایان ماه نوامبر آغاز خواهد شد. با توجه به این که طی چند هفته اخیر رفت و آمد‌های مقامات اروپایی و آمریکایی به منطقه افزایش یافت، از جمله سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس و اقداماتی که رژیم صهیونیستی انجام داده، بر علیه منافع ایران، فشار‌ها را بر تهران افزایش داده، در چنین شرایطی مقامات کشورمان قدری موضع خود نسبت به مذاکرات را نرم کردند و این مسئله در رسیدن به توافق برای شروع مذاکرات اثر گذار بوده است.
بیگدلی همچنین گفت که مذاکرات بروکسل به این خاطر برگزار شد که طرف اروپایی این پیام را به ایران بدهد، که آن‌ها بدون هیچ پیش شرطی حاضر هستند تا با ایران گفت‌وگو کنند و اگر ایران بخواهد پیش‌شرطی بگذارد، مذاکرات انجام نخواهد شد، در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که دو طرف به تفاهم رسیدند که بعد از کش و قوس‌های فراوان گفت‌وگو ها را آغاز کند، این در حالی است که ایران نسبت به موضوع آژانس و صدور قطعنامه علیه کشورمان در شورای حکام که یک ماه آینده جلسه آن برگزار می‌شود نگرانی بیشتری دارد تا اینکه قرار باشد مذاکرات در چه تاریخی آغاز شود.
اتمام حجت ایران در بروکسل با طرف های برجامی
مهدی خورسند کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که اکنون ابتکار جمهوری اسلامی ایران در این بوده است که بتواند با طرف‌های اروپایی در بروکسل ابتدا صحبتی را داشته باشد، چراکه چین و روسیه همواره از مواضع جمهوری اسلامی ایران دفاع کردند و حتی اخیرا هم یک مقام روس رسما اعلام کرده که دغدغه ایران نسبت به تعهد دادن آمریکایی‌ها و بی اخلاقی و بی تعهدی واشنگتن کاملا قابل درک و منطقی است و این نشان می‌دهد که چین و روسیه مواضع ایران را کاملا می‌پذیرند و این غربی‌ها هستند که همواره زیر میز مذاکرات زدند و تعهدات خود را اجرا نکردند.
کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: مذاکرات بروکسل با این هدف انجام شد که به طرف غربی فهمانده شود که این آخرین فرصت برای غربی هاست که اگر به تعهدات خود عمل نکنند ایران دیگر وارد مذاکره در خصوص توان هسته‌ای خود نخواهد شد. ایران همواره نشان داد که کشوری اهل گفت‌وگوست و نشستی که در بروکسل انجام شد و آقای باقری به عنوان نماینده ایران در این مذاکرات حضور پیدا کرد. این نشست برای رساندن این پیام به غربی هاست که منافع ایران باید در این مذاکرات تامین شود.
خورسند با اشاره به اینکه نشست بروکسل به احیای برجام کمک می‌کند، اظهار کرد: نشست بروکسل مقدمه بسیار خوبی است که دو طرف نگاه‌ها و نظرات خود را شفاف به همدیگر بگویند و احیای برجام بدون سوءتفاهم انجام بگیرد. بعد از برجام شاهد این قضیه بودیم که دو طرف ایران و آمریکا هرکدام اظهارات جدایی را از مذاکرات برجام منتشر کردند که نشان می‌داد اختلافات بسیار زیاد است و برداشت‌های کاملا متفاوت و متضادی را از این توافق دارند.دو طرف ایران و آمریکا باید به یک نتیجه واحدی از مذاکرات برسند تا دو طرف بتوانند از این قضیه نفع ببرند.
وی افزود: اهمیت نشست بروکسل از این باب است که ما به تمام غربی‌ها بفهمانیم که ایران در لبه رسیدن به بسیاری از توانمندی‌های هسته‌ای قرار دارد و اینکه آن‌ها بخواهند به وعده‌های خود عمل نکنند سد راه ما نخواهد بود و همانطور که سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که ما حاضریم تمام پیشرفت‌ها و علم خود را در توانمندی هسته‌ای به کشور‌های مستقل دنیا بدهیم و این شاید برای غربی‌ها گران تمام شود. مذاکرات بروکسل فصل الخطابی برای غربی‌هاست که با دوز و کلک و وعده‌های پوچ و واهی وارد مذاکرات وین نشوند و با پیشنهادات شفاف و روشن وارد مذاکرات شوند تا دو طرف به اهداف خود در مذاکرات هسته‌ای برسند.
روسیه؛ ایستگاه دوم باقری
علی باقری معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران به دعوت همتای روس خود سرگئی ریابکوف پنجشنبه ششم آبان ماه با هدف انجام مذاکرات دوجانبه با سرگئی ریابکوف همتای روسی خود در مورد دور جدید مذاکرات لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران وارد مسکو شد.
باقری در بدو ورود به مسکو، افزود بر اساس توافق انجام شده با کشور‌های گروه چهار بعلاوه یک مذاکرات دو جانبه با هر یک از این کشور‌ها برای اشتراک دیدگاه‌ها در باره مذاکرات لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران انجام خواهد شد و در همین چارچوب به دعوت ریابکوف اولین دور این مذاکرات با طرف روسی انجام خواهد شد.گفت‌وگو های جدید تنها با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا انجام خواهد شد.
این نخستین سفر کاری علی باقری بعنوان معاون سیاسی وزیرامورخارجه ایران به روسیه است. معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان جمعه هفتم آبان ماه با معاون وزیر خارجه روسیه دیدار کرد.مذاکرات باقری معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با میخائیل باگدانف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور خاورمیانه و شمال آفریقا و معاون وزارت خارجه روسیه در رابطه با مسائل و مناسبات دو جانبه دو کشور برگزار شد.
دیدار باقری و هیات همراه با سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه برای اشتراک دیدگاه‌ها در مورد مذاکرات لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران که قرار است در وین انجام شود از دیگر برنامه‌های معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در مسکو است. باقری در این دیدار عنوان کرد که ایران و روسیه دیدگاه‌های نزدیکی در خصوص مسائل منطقه‌ای، بین‌المللی و به خصوص برجام دارند.
دو طرف درباره مناسبات دو جانبه، رفع مسائل و مشکلات موجود، گشایش دریچه‌های جدید در روابط دوجانبه و ارتقای همکاری در عرصه‌های مختلف بحث و تبادل نظر کردند.
وی پس از این دیدار درصفحه شخصی خود در توئیتر گزارشی نوشت:در یک جلسه مثبت و ثمربخش با سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه، تحولا‌ت اخیر را مرور کرده و در مورد مذاکرات برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه به تبادل نظر پرداختیم. تصمیم گرفته شد رایزنی‌های خود را در سطوح مختلف برای تقویت مواضع مشترک ادامه دهیم.
علی معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه با خبرنگار شبکه راشاتودی در تشریح نتایج سفر هیات ایرانی به بروکسل گفت: هدف ما در مذاکرات با ۱+۴ لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا علیه ایران است و ما بر همین اساس در خصوص شرایط، اقتضائات و دست یابی به نتایج ملموس صحبت داشتیم. وی پیشرفت در مذاکرات را متوقف به اراده طرف مقابل برای لغو تحریم‌های غیر قانونی دانست. با تاکید بر حق صیانت هر کشور از امنیت خود، توان دفاعی ایران را معطوف بر تامین اهداف دفاعی دانسته و امکان دخالت کشور‌های خارجی در این امور را رد کرد.
معاون سیاسی وزیر خارجه همچنین با اشاره به فتوای مقام معظم رهبری، مبنی بر تحریمِ تولید، نگهداری یا استفاده از تسلیحات هسته‌ای، فعالیت‌های هسته ایران را غیرنظامی و صلح آمیز توصیف کرد. وی همچنین گفت که آژانس انرژی اتمی نباید اجازه بدهد که کشور‌های دیگر بر اساس اهداف مغرضانه خود از توان فنی آژانس سو استفاده کنند.
