سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران که به خاطر رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت آنلاین برگزار شد، ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
* تصمیمات خوبی برای واردات واکسن اتخاذ شده است
وی گفت که در نشست اخیر در وزارت خارجه درباره تسریع در واردات واکسن کرونا، تصمیمات خوبی برای واردات واکسن اتخاذ شد.
این دیپلمات ارشد کشورمان به تماس‌های تلفنی و پیام‌های تبریک به حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان اشاره کرد.
* در کنار عراق هستیم
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره نشست منطقه‌ای حمایت از عراق و اینکه چرا ایران در سطح رئیس جمهور شرکت نکرد؟ بیان کرد: درباره هر اجلاس بین‌المللی، سطح و ترکیب شرکت کنندگان توسط کشورها براساس جزییات برگزاری و آمادگی در کشورها، تصمیم گرفته می‌شود. اینکه رئیس جمهور محترم یا وزیر امور خارجه در اجلاسی شرکت کند، بر همین اساس و براساس سطح شرکت کنندگان و برنامه‌های رئیس جمهور و مسائلی مثل این تصمیم گیری می‌شود و عملا هم تفاوتی در حوزه سیاست خارجی در این حوزه به ویژه درباره عراق وجود ندارد.
وی ادامه داد: ما به عنوان همسایه عراق بارها یک سیاست اصولی را اعلام کردیم که هر حرکت و ابتکاری که به صلح و ثبات و آرامش عراق و نقش منطقه‌ای این کشور کمک کند، در کنار عراق هستیم. سفر قبلی آیت‌الله رئیسی بسیار موفق بود و با تمامی مقامات عراقی گفت‌وگوهای بسیار خوبی داشتند و سفر به عراق نیز ان‌شاءالله در آینده انجام خواهد شد.
* سفر موفق امیرعبداللهیان به بغداد/ تمایل برخی برای پوشاندن متن پررنگ با حواشی
سخنگوی دستگاه دیپلماسی سفر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه به بغداد را سفر موفقی برشمرد و افزود: ایشان با مقامات عراقی و مقامات شرکت کننده در این اجلاس به صورت دوجانبه و چندجانبه رایزنی‌های فشرده‌ای را داشت.
خطیب‌زاده درباره جایگاه ایستادن وزیر امور خارجه در نشست بغداد نیز گفت: پرداختن به حاشیه‌هایی که بخواهد متن را کمرنگ کند حوزه سیاست خارجی نیست. آنچنان این سفر بازتاب بسیار خوبی در گروه‌های مختلف داشته است که برخی شاید مایل باشند با حواشی این متن پررنگ را بپوشانند. همه می‌دانند جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی در منطقه، عراق و حوزه بین‌الملل دارد و آن‌چه مهم است این است که اجلاس بغداد در مسیر همگرایی‌های بیشتر بود و در این اجلاس سرنوشت مشترکی را در این منطقه داریم.
* در بغداد شاهد گفت‌وگوی جدید نبودیم
وی در پاسخ به سؤالی درباره دیدار حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و همتای عربستانی در بغداد هم گفت: بیشتر از گفت‌وگوهایی که قبلا در بغداد انجام شده گفت‌وگویی اتفاق نیفتاده و در بغداد شاهد گفت‌وگوی جدیدی نبودیم.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری گفت که تاکنون سه دور مذاکره بین ایران و عربستان برگزار شده و اگر لازم باشد دوباره برگزار می‌شود. ما از نقش سازنده عراق هم در این زمینه تقدیر و تشکر می‌کنیم.
* ایران هیچگاه دست دوستی خود را از ریاض دریغ نکرده
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بن بستی در مذاکرات ایران و عربستان رخ داده که این مذاکرات ادامه پیدا نکرده و یا اینکه ادامه این مذاکرات نیز منتظر ادامه تغییرات در ایران و استقرار دولت جدید است؟ بیان کرد: عربستان همسایه ما در این منطقه است. ما و عربستان نقاط اشتراکی زیادی برای صلح و ثبات در این منطقه داریم. ایران هیچگاه دست دوستی خود را از ریاض دریغ نکرده و هرگاه در عربستان این اراده ایجاد شده است که براساس سازوکار منطقه‌ای عمل کند و در این مسیر حرکتی داشته باشد با استقبال ایران روبرو شده است.
وی تصریح کرد: هیچ بن بستی بین این دو کشور بزرگ نیست که قابل حل نباشد و تنها به اراده سیاسی و به اقدام در پایتخت‌های دو کشور نیاز دارد و این امر می‌تواند کمک کننده باشد.
* یک تصمیم حاکمیتی است که نفت و سوخت خود را به چه کشورها و مشتریانی بفروشیم
سخنگوی وزارت خارجه درباره ارسال محموله‌های سوخت ایران به لبنان نیز اظهار داشت: چندین بار گفته‌ام. این یک تصمیم حاکمیتی است که نفت و سوخت خود را به چه کشورها و مشتریانی بفروشیم. نه آمریکا و نه هیچ کشور دیگری در جایگاه فراقانونی نیستند که بخواهند جلوی تجارت مشروع را بگیرند.
وی افزود: ما در خصوص اعمال حاکمیت خود بسیار جدی هستیم و همگان دیدند و فکر می‌کنم بدانند که تجارت مشروع در این حوزه جزو بدیهیات اولیه حقوق بین‌الملل است. درباره فروش محموله‌های سوخت خود به لبنان همین مسیر را رفتیم و مادامی که مشتری داشته باشیم و تقاضا باشد، این مسیر و فروش ادامه می‌یابد. کشورهای دیگر اگر بتوانند آلام مردم لبنان را کاهش دهند نباید لحظه‌ای درنگ کنند.
* اولویت ما تامین صلح و ثبات و پیشرفت جامعه افغانستان
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا با توجه به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری، ایران طالبان را به رسمیت می‌شناسد؟ اظهار داشت: آن‌چه مقام معظم رهبری فرمودند سیاست‌های قطعی جمهوری اسلامی ایران در مورد افغانستان در ۴۰ سال گذشته بوده است. همواره در کنار مردم افغانستان بودیم و اولویت ما تامین صلح و ثبات و پیشرفت جامعه افغانستان بوده است. افغانستان همسایه عزیز ماست.در حوزه تمدنی ما قرار دارد و در بیانیه‌ای که من نیز در جلسه سخنگویی وزارت خارجه هفته گذشته به عنوان بیانیه وزارت خارجه خواندم تأکید شده بود که جان و ناموس و مال مردم افغانستان باید توسط همه گروه‌ها در این کشور رعایت شود.
وی بیان کرد: آن‌چه ما فکر می‌کنیم برای افغانستان صلح و ثبات می‌آورد تشکیل یک دولت فراگیر در این کشور است که بازتاب دهنده ترکیب قومیتی و جمعیتی افغانستان است.
خطیب‌زاده افزود: در این مسیر مسئولیت پذیری دولت آتی افغانستان و تعهد پذیری به انجام تعهدات قطعی شان کمک می‌کند و ما منتظر می‌مانیم که در عمل تشکیل دولت فراگیر و تعهد آن دولت به اجرای مسئولیت‌هایش را مشاهده کنیم و بر آن اساس جمهوری اسلامی ایران و جامعه بین‌الملل تصمیمات خود را اتخاذ خواهد کرد.
* حمایت از هر ابتکار و اقدامی که به صلح و ثبات عراق و منطقه کمک کند
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره حضور ایران در نشست بغداد و تأثیر آن بر همکاری‌های منطقه نیز گفت: ما از هر ابتکار و اقدامی که به صلح و ثبات عراق و منطقه کمک کند نه تنها حمایت کرده، بلکه پیشقدم بودیم و باز هم پیشقدم خواهیم بود. امیدواریم این‌ها قدم‌های موثری در راستای همگرایی منطقه‌ای بدون دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای باشد.
* مذاکرات وین مذاکراتی برای رسیدن به یک متن جدید نیست
سخنگوی وزارت خارجه درباره گفت‌وگوی تلفنی امیرعبداللهیان و جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بیان کرد: این گفت‌وگو برای تبریک انتصاب آقای امیرعبداللهیان بود و بورل ابراز علاقه کرد که در اولین فرصت ممکن، ملاقاتی را با آقای امیرعبداللهیان داشته باشد. یکی از موضوعاتی که در آن تمرکز بود، مذاکرات وین است.
خطیب‌زاده گفت: بورل اشاره داشت که می‌داند تغییر و تحولات دولت در ایران در حال وقوع است و طبیعتا باید اجازه دهند این انتقال دموکراتیک صورت بگیرد و در عین حال درخواست داشت که هر چه زودتر این گفت‌وگوها از سر گرفته شود. آقای امیرعبداللهیان نیز ضمن استقبال از ادامه دیپلماسی تأکید کرد آن‌چه باید در این مسیر محقق شود منافع و حقوق حقه مردم ایران است که هم در برجام ذکر شده و هم در گفت‌وگوهای وین به آن اشاره شده است.
وی افزود: تاریخ قطعی مذاکرات منوط به رایزنی‌ها بین همه طرف‌هاست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه پرونده هسته‌ای در کجا قرار است پیگیری شود نیز بیان کرد: مذاکرات وین مذاکراتی برای رسیدن به یک متن جدید نیست. مذاکرات وین برای اطمینان از اجرای برجام طابق النعل بالنعل آنچنان که در برجام آمده و مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ توسط آمریکاست. آن‌چه در وین تا امروز صورت گرفته اطمینان از این مسیر است که اگر آمریکا به تمامی تعهداتش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت راستی آزمایی شده برگردد، قطعا جمهوری اسلامی ایران موافقت خواهد کرد که آمریکا در اتاق و میز برجام بنشیند و ایران هم اقدامات جبرانی خودش را متوقف خواهد کرد و مطابق برجام تعهدات خود را انجام خواهد داد.
خطیب‌زاده تصریح کرد: این گفت‌وگوها بیش از اینکه گفت‌وگوهایی منتهی به یک متن جدید باشد، گفت‌وگوهای تکنیکی است که با جزییات فرابخشی با حضور برخی جهات مرتبط در مذاکرات وین انجام شده است و از این پس هم نیز همین طور خواهد بود و به صورت اجماع حاکمیتی پیش خواهد رفت. اینکه پیشانی آن وزارت خارجه و یا جای دیگر باشد، تصمیمی است که طی روزهای آتی اعلام خواهد شد. مهم این است که تاکنون و پس از آن به صورت اجماعی و با تصمیم ملی کارها جلو خواهد رفت.
* هیچ نیرویی بیرون از جغرافیای افغانستان حق ندارد درباره آینده این کشور تصمیم بگیرد
سخنگوی وزارت خارجه درباره طالبان هم گفت: آن چه در بیانیه وزارت امور خارجه آمده و پیش از این قرائت کردم یک نکته بسیار روشنی است. ما به دنبال این هستیم که خود مردم افغانستان درباره سرنوشتشان تصمیم بگیرند و فکر می‌کنیم هیچ نیرویی بیرون از جغرافیای افغانستان حق ندارد درباره آینده افغانستان تصمیم بگیرد.
وی ادامه داد: این پیامی است که به همه کشورها و گروه‌ها دادیم که ما باید گفت‌وگوهای اصیل بین الافغانی را تسهیل کنیم و اجازه دهیم یک دولت فراگیر، نه یک دولت اقلیت در مقابل اکثریت و نه یک دولتی که فقط یک گروه در آن باشد یک گروهی که ترکیب جمعیتی و قومیتی افغانستان در آن انعکاس معناداری داشته باشد، تنها از این مسیر می‌توانیم دولت فراگیری داشته باشیم.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: طالبان به عنوان یک گروه قطعا بخشی از آینده افغانستان است. تاکنون هم جمهوری اسلامی ایران سیاست تداوم داری را در این خصوص داشته که گفت‌وگوهای بین الافغانی را تسهیل کند و ما آمادگی خود را برای برگزاری دور دوم ابتکار تهران اعلام کردیم و منوط بر این است که همه گروه‌ها بتوانند در آن شرکت داشته باشند.
* درباره امنیت ملی خود با کسی شوخی نداریم
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران درباره امنیت ملی خود با کسی شوخی ندارد و مصالحه نمی‌کند. رژیم اشغالگر قدس ریشه تمامی تروریسم و ریشه تمامی خشونت‌ها و تجاوزهایی است که بیش از نیم قرن است در این منطقه اتفاق می‌افتد. تصور نمی‌کنم بر کسی نقش مخرب این رژیم اشغالگر پوشیده باشد.
وی افزود: هر چه آمریکا به این واقعیت بیشتر توجه کند که با تغییر رویکرد سلطه جویانه اش نسبت به این منطقه می‌تواند هم منافع مشروعی در دنیا داشته باشد و هم اینکه این منطقه روی آرامش را ببیند برای کل منطقه و برای منافع خود آمریکا نیز بهتر است.
* برجام نیاز به میانجی ندارد/برجام در فضایی جدا از منطقه پیگیری می‌شود
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به برخی از اظهارات مقامات عراقی در نشست بغداد، آیا قرار است عراق و یا کشوری بین ایران و آمریکا در رابطه با موضوع برجام میانجیگری کند؟ اضافه کرد: برجام نیاز به میانجی ندارد. با آمریکا هیچ گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی نداریم. گفت‌وگوها در وین بین ایران و ۱+۴ است. آن‌چه امروز توسط دولت آمریکا صورت گرفته است پافشاری بر سیاست‌های شکست خورده دولت ترامپ است و متاسفانه هنوز تغییری از سوی واشنگتن در رفتار ندیدیم و با همان رفتار و سیاست‌های دولت قبل آمریکا به دنبال رسیدن به نتیجه بهتری هستند. آن‌ها باید در رفتار خود و اعمال فشار حداکثری علیه ملت ایران که در واقع تروریسم اقتصادی است تجدیدنظر کنند و در آن صورت است که خواهند دید که مسیر گفت‌وگوها در وین به خوبی طی می‌شود.
وی ادامه داد: تمامی توافقاتی که در وین صورت گرفته و آن‌چه باقیمانده نشان می‌دهد آن‌چه باقیمانده به خاطر لجبازی و رفتار غیرمنطقی طرف آمریکایی و غربی است به محضی که تغییر در رفتار دیده شود برجام قابل بازگشت خواهد بود.
خطیب‌زاده تصریح کرد: برجام در فضایی جدا از منطقه پیگیری می‌شود.
* ما هیچ وقت برجام را ترک نکردیم و هیچ وقت از آن خارج نشدیم
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات وین گفت: ما هیچ وقت برجام را ترک نکردیم و هیچ وقت از آن خارج نشدیم این آمریکا بود که برجام را نقض و از آن خارج شد. همه طرف ها در برجام باید به دقت توجه کنند که روزهای آتی روزهای بسیار مهمی است در نحوه صحبت ها و ارائه مواضع و موضع گیری‌‌های دقت کنند. هر اقدامی که سازنده نباشد قطعا مضر گفت‌وگوها در وین است. ایران مطابق رفتار طرف های مقابل تصمیم خود را اتخاذ خواهد کرد. آن‌چه مهم است با همکاری ۱+۴ گفت‌وگوها در وین را از سر بگیریم.
* مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا
خبرنگاری از خطیب‌زاده پرسید که آیا موضوع مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا از دستور خارج شده یا اینکه با ادامه مذاکرات وین این موضوع نیز همچنان پیگیری خواهد شد؟ که وی پاسخ داد: موضوع آزادی زندانیان ایرانی که به بهانه‌های واهی توسط آمریکا در این کشور و یا کشورهای دیگر به گروگان گرفته شده‌اند چیزی نیست که از دستورکار ما خارج شود و اگر آمریکا این موضوع را تسهیل کند و به تعهدات خود در این زمینه عمل کند، این مسئله برای گفت‌وگوهای وین نیز بهتر است.
وی بیان کرد: آن‌چه در این زمینه توافق شده بود به دلیل کارشکنی‌های آشکار آمریکا در شب آخر انجام نشد و اگر امروز آمریکایی‌ها به توافق انجام شده عمل کنند، فردا این زندانیان آزاد می‌شوند.
خطیب‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا در حاشیه نشست بغداد گفت‌وگوهایی بین ایران و برخی از کشورها از جمله مصر انجام شده یا خیر؟ اظهار داشت: عموما در جریان برگزاری اجلاس‌های بین‌المللی و منطقه‌ای رایزنی‌های مختلفی بین کشورهای شرکت کننده به سبک و سیاق‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی از این مذاکرات دوجانبه، برخی چندجانبه و برخی نیز در حاشیه آن اجلاس انجام می‌شود و همان طور که خودتان نیز مشاهده کردید در جریان نشست بغداد گفت‌وگوهایی بین آقای امیرعبداللهیان و رئیس جمهور مصر صورت گرفت.
سخنگوی وزارت خارجه در ابتدای این نشست هم با اشاره به هشتم شهریور ماه و روز مبارزه با تروریسم، یاد و خاطره شهدای دفتر نخست وزیری و هم شهدای دولت را گرامی داشت.
