همه چیز از یک طرح شروع شد، طرحی با نام "حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی " ، طرحی که با حاشیه شروع و با حاشیه در صحن مجلس شورای اسلامی تصویب شد و ترکش‌های آن همچنان دست از سر بهارستانی نشینان برنداشته است و جلسه صبح روز گذشته مجلس را هم به خود اختصاص داد و مخالفان و موافقان با آن به اعلام نظر پرداختند.
طی جلسه صبح چهارشنبه ششم مرداد بود که مجلس شورای اسلامی با اخذ ۱۲۱ رأی موافق از نمایندگان حاضر، درخواست بررسی طرح در کمیسیون مشترک مجلس تصویب شد. طراحان این طرح تصمیم گرفتند با تنظیم درخواستی بررسی این طرح را به کمیسیون مشترک ارجاع دهند. برای همین در دستور کار جلسه علنی برخی نمایندگان در خصوص رسیدگی به این طرح، خواستار اجرای اصل ۸۵ قانون اساسی شدند. معنای اصل هشتادوپنجی شدن این است که در این کمیسیون نمایندگانی از کمیسیون‌های مختلف مجلس حضور خواهند داشت و بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی پس از تصویب این طرح در کمیسیون ویژه دیگر نیازی به تصویب در صحن علنی نیست و این طرح لازم‌الاجرا خواهد شد.
اصل ۸۵ چیست؟
طبق اصل ۸۵ قانون اساسی، «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمی‌تواند اختیار قانون‌گذاری را به شخص یا هیئتی واگذار کند، ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آن‌ها با مجلس خواهد بود.»
این طرح بر این اساس در قالب اصل هشتاد و پنجم مورد بررسی قرار می‌گیرد که ابعاد فنی و کارشناسی طرح بالاست و از پیچیدگی زیادی برخوردار است، ذی‌نفعان زیادی دارد، با هشتادوپنجی شدن امکان مداخله مستقیم نظرات مردم و کارشناسان در قانون گذاری فراهم می‌شود، ولی در غیر آن این امکان فراهم نمی‌شود، امکان قانون گذاری با کیفیت بهتر فراهم می‌شود، متن نهایی قانون دائمی نمی‌شود، بلکه موقت خواهد بود (۳-۵ سال) و در نتیجه امکان اصلاح بیشتری برای قانون دائمی خواهد داشت؛ بنابراین با موافقت نمایندگان با این درخواست، طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به جای بررسی در صحن علنی مجلس در کمیسیون مشترک و ویژه بررسی می‌شود.
صیانت بار دیگر در راهرو‌های بهارستان
اما اعتراضات نمایندگان مجلس بار دیگر طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را حدود ۱۰ روز بعد از تصویب بار دیگر به راهرو‌های مجلس کشاند و امروز جلسه علنی مجلس را غیرعلنی کرد و نمایندگان حدود ۴۵ دقیقه جلسه غیرعلنی برگزار کردند. با آغاز جلسه علنی روز گذشته مجلس، نمایندگان درخواست لغو بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی (طرح صیانت) در کمیسیون مشترک را مورد بررسی قرار دادند و در نهایت هم نمایندگان مجلس شورای اسلامی در صحن علنی روز گذشته با ۱۳۰ رأی موافق، ۱۲۱ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع از میان ۲۶۲ رأی دریافت شده با لغو تقاضای بررسی این طرح در کمیسیون مشترک مخالفت کردند.
در جریان این جلسه مجتبی توانگر به عنوان نماینده متقاضیان درخواست لغو بررسی این طرح تاکید کرد: مجلسی که شعار شفافیت و بهبود وضعیت معیشتی و کرامت به مردم داد چرا می‌خواهد بررسی طرح ساماندهی فضای مجازی را به تاریکی ببرد و چرا به دنبال ایجاد دغدغه برای مردم است؟
جلیل رحیمی جهان آبادی هم با ابراز شرمندگی از مخالفت نمایندگان با بررسی طرح ساماندهی فضای مجازی در صحن علنی گفت که درخواست لغو بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی تنها یک رای کم داشت.
نمایندگان مخالف بررسی طرح ساماندهی فضای مجازی در کمیسیون مشترک تاکید داشتند که بخش قابل توجهی از زندگی مردم به فضای مجازی گره خورده و نباید به دور از شفافیت تصمیمی نسنجیده برای این حوزه اتخاذ شود و نمایندگان موافق بررسی این طرح در کمیسیون مشترک تاکید داشتند که بررسی این طرح در کمیسیون مشترک امکان اخذ نظرات کارشناسان بیشتر را فراهم کرده و فرصت بیشتری را برای سنجیده شدن این طرح فراهم کردند.
منظور از کمیسیون مشترک چیست؟
با هشتادوپنجی شدن یک طرح امکان مداخله مستقیم نظرات مردم و کارشناسان در قانون گذاری فراهم می‌شود، ولی در غیر آن این امکان فراهم نمی‌شود. با اعمال اصل ۸۵ بنا بر آن است که طرح به کمیسیونی مشترک با عضویت نمایندگانی از چند کمیسیون ارجاع شود. در صورتی که طرحی از سوی مجلس مشمول اجرای اصل ۸۵ قانون اساسی شود می تواند به صورت آزمایشی و طی دوره مشخص (که بنابر نظر یکی از نمایندگان بین ۳ تا ۵ سال خواهد بود) در کشور اجرا شود.
همانطور که گفته شد براساس قانون، طرح‌هایی که به شکل اصل ۸۵ در کمیسیون مشترک بررسی می‌شوند، به صورت آزمایشی قابلیت اجرایی دارد و مهلت آزمایشی آن نیز در صحن مجلس مشخص می‌شود و بازه زمانی آن توسط نمایندگان و با رأی آن‌ها معین خواهد شد و پس از سیر این مراحل شورای نگهبان آن را مورد بررسی قرار خواهد داد و در نهایت شکل اجرایی و قانونی به خود خواهد گرفت. برای تصویب نهایی جزئیات این طرح نیاز به بیش از دو سوم آرای اعضای کمیسیون مشترک است.
آخرین تیر نمایندگان مخالف باز هم به سیبل نخورد
روز گذشته مجلس هیاهوی زیادی را از سر گذراند و با وجود تعداد زیاد نمایندگان مخالف جهت بررسی این طرح در کمیسیون مشترک و تلاش برای آوردن آن به صحن علنی مجلس و جلوگیری از تصمیم گیری پشت در‌های بسته و تعداد معدود نمایندگان، آخرین تیر نمایندگان باز هم به سیبل نخورد و طرح صیانت در جایگاه خود ماندگار شد و همچنان این طرح در کمیسیونی مشترک بررسی خواهد شد. اگر چه بررسی شواهد و قرائن و تلاش نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که مخالفین صیانت دست از کار نخواهند کشید و به تلاش‌های خود برای به کما بردن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی استفاده خواهند کرد.
