خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.
همه این دستاورد‌ها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیروهای مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیروهای مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.
پیشرفت سامانه‌های پدافند هوایی ایران اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌های پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپاد‌ها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.
این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است. یکی از ابزار‌های این رصد و پایش رادار‌ها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.
رادار کیهان چیست و چه کاربردی دارد؟
کشورمان روز ۱۱ شهریورماه ۱۳۹۳ توانسته بود در حوزه رادار‌های مختلف به خودکفایی رسیده و انواع مختلف آن را طراحی کرده و بسازد، اما در این روز امیر سرتیپ اسماعیلی فرمانده پیشین قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء خبر‌های خوش دیگر برای ملت ایران آورد که در کنار چند دستاورد دیگر از یک رادار خاص نیز رونمایی شد، این رادار کیهان نام دارد.
این رادار از انواع رادار‌های ۲ بعدی ساخت کشورمان است که توان کشف و شناسایی فاصله، زاویه، سمت و سرعت اهداف را دارد. یکی دیگر از سایر قابلیت‌های این رادار توانایی کشف و شناسایی اهداف هوایی مختلف در ارتفاع‌های مختلف همچون انواع هواپیما‌های متعارف، پنهانکار و ترابری است. موشک‌های کروز که امروزه با پیشرفت و ارتقای برد توانسته اند به یکی از سلاح‌های استراتژیک و راهبردی و یک تهدید جدی تبدیل شوند نیز از چشم کیهان دور نخواهند ماند.
هنگامی که به شکل ظاهری این رادار نگاه می‌کنیم مشخص است که این رادار برای کشف و شناسایی تعداد بسیاری از اهداف و مقابله با حملات پرحجم دشمن طراحی شده است. چراکه از چندین آنتن در جهت‌های متفاوت تشکیل می‌شود. دیگر مزیت رادار کیهان که امروزه نبود آن در رادار‌های مختلف یک ضعف محسوب می‌شود، قابلیت تحرک بالای آن است. مجموعه این رادار بر روی یک کامیون ۱۰ چرخ تجمیع شده و می‌تواند با سرعت بالا در کمترین زمان ممکن به هر نقطه‌ای حرکت کند. این ویژگی تحرک برای رادار‌های عمل کننده در محدوده فرکانسی HF همچون کیهان در دنیا بی نظیر است و این رادار تنها نمونه‌ای است که در نوع خود متحرک شده است.
طراحی و ساخت رادار کیهان دستاورد‌های دیگری هم برای ما به ارمغان آورده است که عبارتند از فناوری طراحی آنتن‌های آرایه‌ای باند پهن، طراحی و ساخت فرستنده‌های توان بالا و حالت جامد با پهنای باند وسیع، طراحی و ساخت گیرنده‌های آرایه‌ای با گستره دینامیکی بسیار بالا و مقاوم در برابر تداخل، پردازنده‌های آرایه‌ای سرعت بالا برای دقت‌های بسیار بالا، بهینه‌سازی الگوریتم‌های پردازشی مختلف برای تحلیل با شرایط کاری موجود، ایجاد قابلیت‌های شبکه‌ای برای کاهش دغدغه‌های نگهداری سامانه‌ها و ایجاد قابلیت اجرای عملیات تحت شبکه و کنترل از راه دور.
