روز جمعه ۲۸ خرداد ماه سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری برگزار و در این دور از انتخابات آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی با کسب ۱۸ میلیون و ۲۱ هزار و ۹۴۵ رای به عنوان هشتمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد و قرار است دولت جدید در مرداد ماه مستقر بشود.
رئیس جمهور منتخب ۳۱ خرداد ماه در نشستی خبری درباره سیاست خارجی دولتش گفت: دنیا باید بداند که سیاست خارجی دولت ما از برجام شروع نمی‌شود، به برجام هم محدود نخواهد شد. با همه دنیا و همه کشورهای دنیا به عنوان یک اصل، تعاملی گسترده و متوازن را در سیاست خارجی دنبال خواهیم کرد، ان‌شاءالله و در مذاکرات، هر مذاکره‌ای که منافع ملی در آن تضمین شود، این مذاکره حتما مورد حمایت خواهد بود.
* مقام وزارت، دوران تحصیل حین خدمت نیست
در همین خصوص «فؤاد ایزدی» کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس درباره ویژگی‌های وزیر خارجه دولت سیزدهم و رویکردهای سیاست خارجی در دولت پیش رو، با بیان این‌که پاسخ به این سؤال پیچیده نیست، به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: در قانون اساسی چند بعد مربوط به مباحث سیاست خارجی عنوان شده است که به اعتقاد من وزیر خارجه دولت جدید بایستی قانون اساسی جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد، هم به این قانون معتقد باشد و هم به آن تمکین کند.
وی با بیان این‌که برای وزیر خارجه بندهای مرتبط با سیاست خارجی اهمیت بیشتری می‌یابد، یادآور شد: در گذشته برخی از وزرای خارجه اعتقاد قلبی به مفاد مرتبط با سیاست خارجی در قانون اساسی نداشتند. مثلا حمایت از مستضعفان و استکبارستیزی و در عملکردشان هم این عدم اعتقاد قلبی کاملا مشخص بود.
ایزدی به تخصص و سابقه کار وزیر خارجه نیز اشاره کرد و گفت: شخصی که عهده‌دار وزارت امور خارجه می‌شود همانند هر وزارتخانه دیگری باید تخصص و سابقه کار داشته باشد. مقام وزارت، دوران تحصیل حین خدمت نیست که فرد مسائل جدیدی را یاد بگیرد و تعهد و تخصص دو لازمه برای وزیر امور خارجه است.
* توجه به دیپلماسی عمومی
این تحلیلگر مسائل آمریکا به آسیبی که دستگاه سیاست خارجی در چند دهه گذشته با آن روبرو بود نیز اشاره کرد و افزود: اولویت اول دستگاه سیاست خارجی کشور حل مشکل با غرب و آمریکا بود و این موضوعی است که قابل حل نیست و باید به نوعی مدیریت بشود. حل شدنی نیست؛ چون تا زمانی که آمریکا، آمریکاست و ایران هم جمهوری اسلامی است، این موضوع قابل حل شدن نیست.
به باور ایزدی زمانی که اولویت اصلی حل مشکل با آمریکاست، کارهای دیگر عقب می‌ماند و به اولویت‌های دیگر بی توجهی می‌شود.
وی در عین حال یادآور شد: البته این بدان معنا نیست که وزارت خارجه و شخص وزیر خارجه به غرب و آمریکا بی توجه باشد، بلکه دغدغه و اولویت اصلی آن نباید حل موضوعی باشد که قابل حل نیست.
فؤاد ایزدی در ادامه این گفت‌وگو به بحث دیپلماسی عمومی نیز پرداخت و با بیان این‌که جمهوری اسلامی ایران دارای توانمندی‌های خوبی در حوزه قدرت سخت است، اظهار داشت: دیپلماسی عمومی روش افزایش قدرت نرم است و بایستی این موضوع در دستورکار وزیر خارجه دولت جدید قرار بگیرد. چرا که انقلاب اسلامی، انقلاب دینی و فرهنگی بود و حرف‌های جدی دارد که خیلی‌ها گوش شنونده‌ای برای آن دارند.
* تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی
این کارشناس مسائل بین‌الملل به موضوع دیپلماسی اقتصادی نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به مشکلاتی که کشور در حوزه اقتصادی با آن مواجه است، بحث دیپلماسی اقتصادی و استفاده از ابزارهای سیاست خارجی برای رسیدن به اهداف اقتصادی از اهمیت برخوردار است.
ایزدی با بیان این‌که سیاست خارجی ما در دوره‌های قبل در این خصوص موفقیت چندانی نداشت، توضیح داد: چون افرادی که از قبل از انقلاب به صورت سنتی وارد مباحث سیاست خارجی می‌شدند، بیشتر سیاسی بودند تا اقتصادی و اگر توجه، تجربه و تخصص اقتصاد بین‌المللی را نداشتند، نتیجه آن شده که تمرکزی بر بحث‌های اقتصادی نبوده است.
وی در عین حال متذکر شد: این بدان معنا نیست که کل بدنه وزارت خارجه باید اقتصادی شود، بلکه به این معناست که در این حوزه چون کمبود وجود دارد تمرکز بیشتری صورت بگیرد و از افراد خارج از وزارت امور خارجه که تخصص اقتصادی دارند در سیاست خارجی استفاده شود.
فؤاد ایزدی به موضوع آموزش کادر کاردان در وزارت امور خارجه نیز اشاره کرد و گفت: این هم بدان معنا نیست که کارشناس قوی در وزارت امور خارجه نداریم، تعدادی هستند، ولی تعدادشان کافی نیست و در مقایسه با افزایش قدرت و جایگاه جمهوری اسلامی ایران، سرعت دانش ما نسبت به مباحث خارجی کند است.
به گفته وی باید تمرکز ویژه‌ای بر حوزه آموزش کادر جدید و افزایش توانمندی‌های کادر فعلی اعمال شود.
وی همچنین به تمرکز بر حوزه جغرافیایی تأکید کرد و گفت: افرادی که حدود ۳۰ سال یا بیشتر در وزارت خارجه مشغول به فعالیت هستند، مدام جا به جا می‌شوند و تخصص آنها روی حوزه خاصی نیست. باید در ساختار وزارت امور خارجه تغییراتی ایجاد شود تا پرسنل این وزارتخانه تخصصی‌تر بار بیایند و این توانمندی به توانمندی‌های آنها اضافه شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان این‌که خیلی از نیروهای وزارت امور خارجه در سن بازنشستگی هستند، اظهار داشت:در ایام نه چندان دور وزارت خارجه به لحاظ نیرو ریزش دارد و به همین خاطر تقویت و آموزش بدنه اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.
* منفعت، اولویت را تعیین می‌کند
وی در پاسخ به سؤالی درباره این‌که وزیر خارجه و وزارت خارجه دولت پیش رو بر کدام یک از مناطق جغرافیایی متمرکز شوند؟ نیز بیان کرد: باید با هر جایی که قادر به تامین منافع ایران است، کار شود. در حقیقت منفعت ایران، اولویت را تعیین می‌کند. چرا می‌گوییم اولویت با آمریکا نباشد، چون مذاکره با آمریکا قدرت ایران را افزایش نداده بلکه کاهش داده و نمونه‌اش برجام است.
ایزدی ادامه داد: باید با جاهایی کار شود که قدرت را ارتقاء می‌بخشد. آن زمان کشورهای منطقه اولویت می‌یابند، چون هم مرز ما هستند و کار با آنها راحت‌تر است و به لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی دارای اهمیت هستند.
وی افزود: کشورهایی که در زمان تحریم با ایران کار می‌کردند، اخوت و برادری نشان دادند که باید به آن توجه شود چرا که برای کار با ایران هزینه پرداخت کردند و این در حالی است که پیش از این کشورهایی که مزاحمت ایجاد می‌کردند، در اولویت قرار داشتند. این موضوع را در گزارش اخیر آقای ظریف به مجلس شورای اسلامی درباره برجام شاهد بودیم که اعتراف کرد با کشورهایی مثل چین که در بحث تحریم همراه ایران بودند، برخورد خوبی نشد.
