رسانه‌های آمریکایی افشا کرده‌اند که جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور قصد دارد برخی تحریم‌های ضد ایرانی را به هر قیمت ممکن حفظ کرده و مانع از رفع آن‌ها ( حتی باوجود بازگشت به برجام ) شود. حفظ برخی از تحریم‌ها، در قالب«رویکرد اعلامی » طرف آمریکایی صورت می‌گیرد و حفظ برخی دیگر، در قالب «رویکرد غیراعلامی » این کشور صورت می‌گیرد. دموکرات‌های کاخ سفید قبلا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز سابقه این بازی را داشته و حفظ برخی تحریم‌های ضد ایرانی در حوزه‌های بانکی و اعتباری را بر عهده وزارت خزانه‌داری و وزارت خارجه آمریکا گذاشته بودند.
در این میان، «متن برجام» به‌مثابه یک« سند حقوقی» جایی در محاسبات طرف آمریکایی ندارد! به عبارت بهتر،بایدن و همراهانش در مواردی که استراتژی«فشار هوشمندانه علیه ایران» با«متن برجام» مغایرت پیدا می‌کند، به‌راحتی متن توافق را کنار گذاشته و از ایران و دیگر اعضای کمیته مشترک برجام می‌خواهند تا بر روی«فرامتن» متمرکز شوند! در مقابل، زمانی که آمریکا قصد دارد مانع از استفاده ایران از سانتریفیوژهای نسل جدید و گسترش برنامه تحقیق و توسعه دانشمندان هسته‌ای کشورمان شود ، سریعا به متن برجام استناد می‌کند! بدیهی است که با توجه به امکان خروج دوباره دولت فعلی یا دولت بعدی آمریکا از توافق هسته‌ای از یک‌سو و احتمال وقوع عملیات‌های خرابکارانه در مسیر توسعه فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان ( مشابه آنچه در نطنز رخ داد )، قطعا باید از ذخایر اورانیوم غنی‌شده و سانتریفیوژهای نسل جدید و سایر دستاوردهایی که طی یک‌سال و نیم اخیر در برنامه تحقیق و توسعه خود کسب کرده‌ایم به‌مثابه یک«ضمانت» جهت جلوگیری از خسران در آینده استفاده کرد. صورت‌مسئله این است که پس از خروج رسمی آمریکا از برجام ، یک‌سال به تعهدات خود در این توافق پایبند ماند و پس‌ازآن، کاهش تعهدات خود در این توافق را ( وفق آنچه در سند برجام نیز پیش‌بینی‌شده است ) در دستور کار قرار داد. بر اساس آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ، میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده در ایران
۱۶ برابر شده و همچنین، سانتریفیوژهای نسل جدید ( که ایران در برنامه تحقیق و توسعه خود به آن‌ها دست‌یافته است ) در نطنز مستقرشده‌اند. مقامات آمریکایی می‌گویند در صورت احیای برجام، ایران باید ضمن کاهش درصد غنی‌سازی به ۶۷/۳ درصد ( آنچه در توافق هسته‌ای مدنظر قرارگرفته است)، تمامی ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را از کشور خارج کند و تنها میزان اندکی از آن ( مطابق متن برجام ) را در داخل کشور نگاه دارد.
فراتر از آن، مقامات آمریکایی می‌گویند ایران باید سانتریفیوژهای نسل جدید را نیز از نطنز برچیده و برنامه تحقیق و توسعه خود را نیز در این زمینه متوقف کند. بدون‌شک اگر طرف آمریکایی به‌صورت یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج نمی‌شد، به همه تعهدات خود در برجام پایبند بود و تحریم‌ها را به‌صورت یک‌جانبه علیه کشورمان وضع نمی‌کرد، این درخواست مسموع بود اما اکنون، قطعا دستاوردهای هسته‌ای جدید ایران حکم یک «تضمین»را برای«بازگشت ایران به وضعیت اولیه» در صورت «خروج دوباره آمریکا از برجام» خواهد داشت. بهتر است در این نقطه، مقامات آمریکایی به‌جای مقاومت در برابر خواسته قانونی و بر حق ایران،به فکر راهکارهای عملیاتی جهت«ارائه تضمین» در قبال توافق مذکور باشند.
حنیف غفاری
