«در مذاکرات پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته است اما هنوز برخی موانع اصلی در مذاکرات به قوت خود باقی است. به نظر می‌رسد مذاکرات باید برای رسیدن به توافق طی هفته‌های آتی ادامه پیدا کند.»
این جملات برای کسانی که طی دو ماه اخیر مشغول رصد و تحلیل ادوار جدید مذاکرات وین بوده‌اند آشناست. مهم‌ترین نقطه اختلافی میان ایران و آمریکا، به «پروسه رفع تحریمها» بازمی‌گردد. واقعیت امر این است که میان سرعت«بازگشت ایران به تعهدات برجامی» و «رفع تحریم‌های ضد ایرانی » تناسبی به لحاظ زمانی وجود ندارد.حتی اگر آمریکا دستور رفع تحریمها را صادر کند، عملیاتی سازی این مسئله ممکن است مدتی به طول بینجامد. این در حالی است که طرف آمریکایی اصرار دارد به‌محض اعلام این کشور مبنی بر بازگشت به برجام، ایران به وضعیت قبل از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای بازگردد! تأکید خاص رهبر معظم انقلاب بر موضوع «راستی آزمایی» نشئت گرفته از همین مسئله است.
رمزگشایی از مخالفت طرف آمریکایی با راستی آزمایی ( در خصوص بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای ) چندان دشوار نیست.واشنگتن قصد « بازگشت واقعی به توافق هسته‌ای» را ندارد.در این میان، بازیگران اروپایی به‌مانند همیشه نقش کاتالیزور و مهره بازی طرف آمریکایی را دارند. مطابق اخبار واصله، نمایندگان هر سه کشور اروپایی( آلمان، انگلیس و فرانسه) در مذاکرات وین تأکید کرده‌اند که ایران نباید بر سر «تقارن زمانی بازگشت طرفین به برجام» وسواس به خرج دهد و همین فرصت ! را باید غنیمت بشمرد.بدیهی است که همین مسئله، بر روی «آینده برجام» نیز تأثیرگذار خواهد بود و آن را به توافقی متزلزل تبدیل خواهد کرد.
واقعیت امر این است که تاکنون، آمریکا در مذاکرات وین کمترین تضمینی در خصوص «باقی ماندن در برجام» در صورت بازگشت به این توافق نداده است. مقامات آمریکایی معتقدند که باقی ماندن یا خروج از برجام ( در صورت احیای این توافق)، تصمیمی در حوزه ملی کشورهاست و نباید با در نظر گرفتن جرائم، تضمین‌ها و موانع جدید در این مسیر، استقلال دولت‌ها را به مخاطره انداخت.
همین نگاه مقامات آمریکایی و گریز آن‌ها از ارائه تضمین در خصوص «حفظ توافق هسته‌ای در آینده» به‌وضوح نشان می‌دهد که آن‌ها نسبت به سند برجام، به‌مثابه یک « ابزار» و نه یک« توافق مستقل حقوقی» می‌نگرند. همین نگاه ابزاری سبب شد تا ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود به‌سادگی از برجام خارج شود.
سؤال اصلی اینجاست که آمریکا و اتحادیه اروپا، چه تضمینی به ایران می‌دهند که در صورت خروج ناگهانی دوباره کاخ سفید یا بازیگران غربی دیگر از برجام، این توافق و آثار آن پابرجا باقی بماند؟! بنابراین، با توجه به«احتمال خروج دوباره آمریکا از برجام» و« وقوع عملیات‌های خرابکارانه »نظیر آنچه اخیرا در نطنز رخ داد، جمهوری اسلامی ایران محق است که «ضمانت‌هایی» را برای صیانت از«برنامه هسته‌ای» خود در مقابل هرگونه اقدام نامتعارف در نظر بگیرد. فراموش نکنیم که با توجه به خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام ، این مسئله «حق»جمهوری اسلامی ایران است نه یک « مطالبه»! به عبارت بهتر، کشورمان قطعا باید بخش مهمی از ظرفیت‌های به‌دست‌آمده طی دو سال اخیر( در دوران کاهش تعهدات برجامی) را به‌مثابه یک «تضمین» جهت «بازگشت به وضعیت قبل از برجام» در صورت خروج دوباره طرف آمریکایی از توافق هسته‌ای حفظ کند و مخالفت واشنگتن و تروئیکای اروپایی با این «موضع حق طلبانه ایران»، محلی از اعراب ندارد.
