پدافند هوایی نیروهای مسلح ایران پیشرو در منطقه
ارتش ایران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تنها از چند سامانه سلاح کوتاه برد در حوزه پدافندی استفاده می‌کرد و به همین دلیل هم جنگنده اف ۱۴ را خرید تا بتواند نواقص پدافندی در حفاظت از ایران را تامین کند. با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی علیه ایران اسلامی کشورمان که با محدودیت تامین قطعات برای سامانه‌های پدافندی و راداری رو به رو شده بود به ناچار مجبور شد تا با استفاده از مهندسان ایرانی کار بومی سازی و خودکفایی در این عرصه را آغاز کند. البته یکی از فواید جنگ تحمیلی برای ایران این بود که فرماندهان نیروهای مسلح کشورمان بتوانند به شناخت خوبی از موقعیت کشورمان رسیده و سامانه‌های متناسب را طراحی کنند.
مهم‌ترین نکته در حوزه تامین پدافند هوایی این بود که استفاده از تجهیزات گوناگون پدافندی در دوران دفاع مقدس و گذشت زمان سبب مستهلک شدن این تجهیزات شد؛ به همین دلیل نیاز به نوسازی آن‌ها بسیار احساس می‌شد. از سویی دیگر هم با بررسی تهدیدات اطراف ما طی دهه‌های اخیر مشاهده می‌کنیم که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی این تهدیدات روز به روز افزایش پیدا کرده است، البته اگر تهاجم رژیم بعثی به کشورمان اتفاق نمی‌افتاد باز هم نیاز داشتیم تا بخش‌های پدافندی خودمان را هم متناسب با بخش‌های آفندی که در سایر کشور‌ها پیشرفت داشته اند، تجهیز کرده و خود را برای کم اثر کردن تهدیدات آماده کنیم.
امیر سرتیپ عبدالکریم بنی‌طرفی از پیشکسوتان جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش و معاون سابق وزیر دفاع درباره کمبود قطعات در دفاع مقدس می‌گوید: سال ۶۰ یا ۶۱ بود. ما در آن زمان از سامانه پدافندی هاوک استفاده می‌کردیم و پس از مدتی به ما گفتند که قطعه‌ای به نام لامپ در این سامانه با مشکل رو به رو شده است. ما به همراه چند نفر رفتیم تا این قطعه را بازبینی کنیم، وقتی آن لامپ را خارج کردیم مشاهده کردیم که یک باکس مربعی شکل بود. در این باکس مربعی شاید بتوان گفت قطعات و سیم کشی‌های بسیاری دیده می‌شد که بسیار پیچیده بود. این قطعه بعد‌ها به تعداد زیاد و با فناوری به روز‌تر از نمونه آمریکایی آن طراحی و ساخته شد.
سه سامانه پدافندی، سه تیر زهرآگین ایران بر پیشانی دشمنان
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور شاخص در حوزه طراحی و ساخت سامانه‌های پدافدی محسوب می‌شود و ما در این گزارش توانمندی ۳ نوع از این سامانه‌ها را بررسی می‌کنیم.
سامانه سوم خرداد
این سامانه یکی از سامانه‌های بومی پدافند نیروهای مسلح ایران است که برای نخستین بار در بهار سال ۹۳ و در نمایشگاه دستاورد‌های نیروی هوافضای سپاه به نمایش درآمد.
نوع: میان برد.
برد عملیاتی: ۵۰ کیلومتر.
توان رهگیری و انهدام: رهگیری ۴ هدف و شلیک ۸ موشک طائر- ۲ به صورت همزمان.
رادار: آرایه فازی با ۱۷۰۰ المان.
نوع موشک: طائر- ۲ و صیاد - ۲.
ویژگی‌های خاص: مقاومت در برابر جنگال دشمن، ۳۶ موشک آماده به کار در یک گردان سوم خرداد، استفاده از موشک‌هایی با قابلیت شلیک کن و فراموش کن (FIRE & FOREGET) و بسیاری از مزیت‌های ویژه.
مزیت: یک بسته کامل پدافند موشکی با توان انجام همه امور رصد، رهگیری و دستور به انهدام.
کیل مارک( Kill Mark): انهدام پهپاد MQ-۴ آمریکایی، شکار این پهپاد آمریکایی در واقع نخستین امتحان سوم خرداد بود که از آن رو سفید بیرون آمد. البته نوع دریاپایه این سامانه نیز طراحی و ساخته شده است. این سامانه با قرار گرفتن بر روی شناور شهید سیاوشی به یک سامانه دریاپایه مختص آب‌های خلیج فارس تبدیل و در حال فعالیت است.
سامانه باور ۳۷۳
سامانه باور ۳۷۳ برترین سامانه بومی ایران در حوزه پدافندی است که ۳۱ مردادماه سال ۹۸ در روز صنعت دفاعی با حضور حجت الاسلام روحانی رئیس جمهور کشورمان رونمایی و به نیروی پدافند هوایی ارتش الحاق شد.
نوع: بلند برد.
نوع موشک: صیاد ۲، ۳ و صیاد ۴.
حداکثر برد کشف: ۳۲۰ کیلومتر.
حداکثر برد رهگیری: ۲۶۰ کیلومتر.
حداکثر برد درگیری: ۲۰۰ کیلومتر.
حداکثر ارتفاع درگیری: ۲۷ کیلومتر.
قابلیت کشف همزمان: ۳۰۰ هدف.
قابلیت رهگیری همزمان: ۶۰ هدف.
قابلیت درگیری همزمان: ۶ هدف.
نوع رادار: معراج ۴ از انواع رادارهای کنترل آتش بُرد بلند آرایه فازی.
مزیت: شناسایی ۳۰۰ هدف در فاصله ۳۵۰ کیلومتری توسط رادار این سامانه، در حالیکه سامانه اس ۳۰۰ روسی توان شناسایی ۱۰۰ هدف در برد ۳۰۰ کیلومتری را دارد. البته دیگر مزیت این سامانه پدافندی توان هدف گیری ۹ هدف به طور همزمان است که در اس ۳۰۰ به ۶ هدف و در پاتریوت به یک هدف می‌رسد.
خودروی حامل: خودروی تاکتیکی ذوالفقار.
سامانه مرصاد
سامانه پدافند هوایی «مرصاد» نسخه بومی سامانه آمریکایی MIM-۲۳ هاوک است که با مهندسی معکوس در داخل کشور، تولید شده است و می‌توان از آن به عنوان اولین گام‌های کشورمان برای ساخت سامانه‌های پدافند هوایی بومی یاد کرد.
نوع: میان برد.
ارتفاع درگیری: ۶۰ هزار پا یا ۱۸ کیلومتر.
برد درگیری: ۴۰ کیلومتر.
قابلیت درگیری همزمان: ۲ هدف.
سرعت پیمایش موشک: ۳ ماخ.
برد رادار کشف: ۱۵۰ کیلومتر.
برد رادار رهگیری: ۸۰ کیلومتر.
