دموکرات‌های پیشرو در مجلس نمایندگان آمریکا تلاش زیادی برای رأی آوردن بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته میلادی کردند. آنها به رهبری برنی سندرز، گمان می‌کردند با آمدن بایدن به عرصه سیاست آمریکا و کنار رفتن ترامپ می‌توانند در بسیاری از سیاست‌هایی که «مرد دیوانه» برای آمریکا رقم زده بود، تجدیدنظر کنند. یکی از برنامه‌ها، جدای از اصلاحات اقتصادی و تغییرات در ساختار فرهنگی و اجتماعی آمریکا، ایجاد تغییرات چشمگیر در عرصه سیاست خارجی بود. با این حال بایدن در طول حدود ۴ ماهی که در کاخ سفید سکونت یافته است، نشان داده چندان هم نمی‌خواهد تغییراتی در سیاست‌های خارجی ترامپ به وجود بیاورد. از نظر این دسته از دموکرات‌ها که البته زنان مسلمان کنگره نیز جزو آنها هستند، بایدن در آزمون سیاست خارجی‌اش بشدت شکست خورده و به همین دلیل است که آنها راه خود را در عرصه سیاست خارجی از بایدن جدا کرده‌اند. روز پنجشنبه جلسه مجلس نمایندگان آمریکا جلسه‌ای بشدت جنجالی بود. زنان پیشرو در حزب دموکرات با پخش تصاویر حملات شبانه رژیم صهیونیستی به غزه و کشتار غیرنظامیان، از کنگره خواستند اقدامی در این زمینه انجام دهد و حداقل نمایندگان از نظر شخصی این اقدامات را محکوم کنند. رسانه‌ها از این جلسه با عنوان جلسه‌ای بسیار احساسی یاد کردند که اشک در چشمان حضار انداخت؛ با این حال اقدامی عملی از سوی کنگره یا دولت بایدن دیده نشد.
اگر بخواهیم دقیق‌تر به مواضع بایدن در قبال فلسطین یا در کل سیاست خارجی مدنظر او بپردازیم، این مساله به وضوح دیده می‌شود که او اصلا تضمین یا وعده‌ای برای ایجاد تغییرات ساختاری در سیاست خارجی آمریکا نداده بود. این مساله در پرونده روابط فلسطین و اسرائیل بیش از پیش به چشم می‌خورد. او از انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی از تل‌آویو به قدس حمایت کرده و عنوان کرده بود این سیاست ترامپ را تغییر نمی‌دهد. درباره پیمان آبراهام نیز همین روش را در پیش گرفت و گفت تلاش می‌کند کشورهای بیشتری به این پیمان بپیوندند تا زمینه برای صلح و آرامش در منطقه خاورمیانه فراهم شود. با این حال بایدن درباره برخی تصمیمات سیاست خارجی ترامپ که نامی از آنها نبرده، معتقد است این تصمیم‌ها غیرسازنده و کوته‌بینانه بوده و باید تغییر کنند. بایدن دقیقا به نام این سیاست‌ها یا موضوع مورد نظرش نپرداخته است و همین مساله رسانه‌های آمریکایی را به این نتیجه رسانده که احتمالا در عرصه سیاست خارجی، سیاست‌های بایدن هیچ تفاوتی با ترامپ نخواهد داشت.
* بایدن راه‌حل ۲ دولتی را نیز قبول ندارد
با وجود اینکه رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا وعده داده است از راه‌حل ۲ دولتی در سرزمین‌های اشغالی حمایت می‌کند اما رفتار چند هفته گذشته او و حمایت بی‌قید و شرطش از اسرائیل نشان داده است او حتی به برخی رفتارهای دموکرات‌ها در محکوم کردن شهرک‌سازی‌های جدید در کرانه باختری یا محکوم کردن غصب زمین‌های مسلمانان در قدس شرقی نیز نزدیک نشده است. او دقیقا در این باره همان سیاست حمایت بی‌دریغ از زیاده‌خواهی‌های رژیم صهیونیستی را در پیش گرفته است. روزنامه یو‌اس‌ای تودی در این باره نوشته است: «بایدن تصمیم ترامپ برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل را کوته‌بینانه و بی‌معنی دانسته بود اما دولت او هنوز عنوان نکرده است که منظور از قدس، دقیقا شهر قدس با چه مرزهایی است». در قدس شرقی مردم مسلمان حضور دارند که زمین‌های آن منطقه یا متعلق به خودشان است یا دولت اردن در سال 1948، آنها را به این افراد هدیه داده است. مساله‌ای که دولت بایدن یا همان دولت ترامپ باید مشخص می‌کردند و هنوز هم تکلیف خود را در این باره مشخص نکرده‌اند، این است که آیا آنها اعتقاد دارند همه قدس متعلق به یهودیان است یا مسلمانان نیز حق دارند در قدس شرقی پایتخت خود را برقرار کنند؟ پاسخ ندادن به این سوال تنش‌های بیشتری را در شرایط فعلی یا حتی پس از این برای ساکنان آن و همچنین دولت صهیونیست به وجود می‌آورد. در صورتی که قدس شرقی برای مسلمانان به رسمیت شناخته نشود، در تمام زمین‌های کرانه باختری، غزه، بلندی‌های جولان ـ متعلق به سوریه ـ و صحرای سینا ـ متعلق به دولت مصر ـ که اسرائیل سال 1967 اشغال کرده است، درگیری و تنش بسیار زیادی به وجود می‌آید.
* بایدن عمداً سکوت می‌کند
با این حال به نظر می‌رسد بایدن تلاش دارد همچنان به سیاست سکوت خود در این باره ادامه دهد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به این سوال که آیا بایدن قدس شرقی را به عنوان ابزاری برای راه‌حل ۲ دولتی قبول دارد یا نه، گفت: «این موضوعی است که هر ۲ طرف در مذاکرات خود بحث‌های زیادی پیرامون آن کرده‌اند و من الان چیزی برای اضافه کردن به این مبحث ندارم».
سیگنال دیگری که کاخ سفید برای فلسطینیان و اسرائیل فرستاده است، بسته ماندن ادامه‌دار درهای کنسولگری آمریکا در قدس است. این کنسولگری تا سال‌ها به عنوان محلی برای گفت‌وگو با فلسطینیان استفاده می‌شد اما از سال 2019، این ساختمان بسته شد و همه افراد آن نیز به ساختمان سفارت آمریکا در بیت‌المقدس منتقل شدند که خود باعث از بین رفتن کانال گفت‌وگوی آمریکا با فلسطینیان شد. سخنگوی کاخ سفید از پاسخ دادن به سوالی درباره باز شدن احتمالی این دفتر نیز خودداری کرد تا پازل سکوت کاخ سفید در این باره تکمیل شود.
رادیو ملی آمریکا در این باره در وبسایت خود نوشت: «از ابتدای درگیری‌ها، بایدن هیچ‌گاه به شخصه اشاره‌ای به مساله فلسطین و اسرائیل نکرد. او تنها زمانی که خبرنگاران از او سوال پرسیدند، سرانجام راضی شد در این باره حرف بزند. در همین حال به نظر می‌رسید او تلاش دارد هر کلمه را بشدت در فکر خود بسنجد و بعد به کار ببرد و با صدایی بسیار پایین که گاه برای خبرنگاران غیرقابل شنیدن بود صحبت می‌کرد! سرانجام پس از آن همه مکث و تردید، بایدن در نهایت تصمیم گرفت بگوید که امیدوار است این بحران بزودی پایان یابد و البته اسرائیل حق دارد از خودش دفاع کند!»
* طراحی دولت بایدن برای چشم‌پوشی از جنایات صهیونیست‌ها
از نظر تحلیلگران سیاسی، این اقدام بایدن و بی‌اهمیت دانستن بحران فعلی در سرزمین‌های اشغالی اقدامی کاملا طراحی‌شده است. برخی طرفداران بایدن معتقدند اقداماتی که او تاکنون در این باره انجام داده، صحبت‌های تلفنی با سران رژیم صهیونیستی و فلسطین و همچنین فرستادن نمایندگان ویژه به منطقه و گفت‌وگو با کشورهایی مانند قطر و اردن نشان می‌دهد او در حال سنجش اوضاع برای تصمیم‌گیری بهتر در این زمینه است اما حدود 4 هفته از این بحران می‌گذرد و یک ماه، برای بحرانی که هر روز جان ده‌ها نفر را می‌گیرد، مدت زمان زیادی برای تفکر و سنجش اوضاع است. او به گونه‌ای عمل می‌کند که گویی از ترامپ هم در عرصه سیاست بی‌تجربه‌تر است و باید با مشورت با تمام طرف‌های درگیر سیاستی جدید اتخاذ کند که البته مورد انتقاد هیچ‌کدام از طرفین نیز قرار نگیرد.
ایلان گلدبرگ، مشاور دولت اوباما در سیاست‌های مرتبط با فلسطین و اسرائیل درباره این تأخیر گفته است که سنجیدن بیش از حد شرایط، خود مشکلات دیگری را در این زمینه ایجاد می‌کند. بایدن البته اعلام کرده است سعی دارد تمرکز خود را بر روی چین بگذارد که تأثیرات سیاست خارجی‌اش به صورت مستقیم روی رفاه و معیشت طبقه متوسط در آمریکا تأثیر می‌گذارد و ترجیح می‌دهد به مساله‌ای که برای سال‌ها باعث خستگی و ناامیدی رؤسای‌جمهور آمریکا بوده است، نپردازد!
گلدبرگ اضافه کرده است که شرایط بحرانی نیاز به تصمیم‌های قاطع دارد.
* بمب‌های آمریکایی روی سر مردم غزه
با این حال جمهوری‌خواهان نیز بایدن را در این باره به حال خود رها نکرده و از او انتقاد کرده‌اند که به قدر کافی از اسرائیل حمایت نکرده است! با وجود اینکه بایدن حاضر نشده است اعلام کند حملات هوایی صهیونیست‌ها به غزه، زیاده‌روی بوده است، جمهوری‌خواهان اعتقاد دارند او باید بیشتر از ترامپ از این رژیم حمایت کند و ادامه دادن راه ترامپ یا کمک به صهیونیست‌ها به اندازه ترامپ، کافی نیست! شاید به همین دلیل باشد که روز گذشته واشنگتن‌پست گزارش داد دولت بایدن قرارداد تسلیحاتی با اسرائیل به مقدار ۷۳۵ میلیون دلار را تصویب کرده است! دولت بایدن در مقابل سوال رسانه‌ها گفته است که کنگره در تاریخ 5 مه از این مساله آگاه شده است اما نمایندگان کنگره گفته‌اند روز یکشنبه از این مساله خبردار شده‌اند. نمایندگان کنگره می‌توانند جلوی این انتقال را تا 20 روز آینده بگیرند اما جز عده‌ای اندک از نمایندگان پیشرو دموکرات، باقی اعضای کنگره از این کار حمایت می‌کنند و بدین ترتیب آمریکا تجهیزات نظامی اسرائیل برای حمله به غزه را فراهم می‌کند و بمب‌های آمریکایی روی ساختمان‌ها، مردم و کودکان غزه فرود می‌آیند.
ثمانه اکوان
