هر قدر به انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران نزدیک‌تر می‌شویم، تکاپوی طرف‌های غربی و دولت دوازدهم برای فشرده‌تر کردن مذاکرات هسته‌ای در وین شدیدتر می‌شود.
در حالی که مقامات آمریکایی اسفندماه سال گذشته تاکید می‌کردند عجله‌ای برای احیای برجام ندارند و زمانبندی برگزاری انتخابات در ایران اهمیتی برای آنها ندارد اما قرائن و شواهد نشان‌دهنده مسائل دیگری است.
«رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران اسفندماه سال گذشته تاکید کرد انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران عاملی در تصمیم‌گیری‌های دولت بایدن درباره چگونگی پیشبرد روند مذاکره با تهران نیست. مالی همچنین گفته بود دولت آمریکا به خاطر انتخابات ایران تلاش برای مذاکرات را سریع‌تر یا کندتر نمی‌کند و این فرآیند تنها در هماهنگی با منافع و امنیت ملی آمریکا پیش خواهد رفت. با این حال عجله دولت جو بایدن برای برگزاری مذاکرات مستقیم با ایران نشان داد مقامات آمریکایی چندان بی‌توجه به انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران نیستند و گفتار آنها در این زمینه با کردارشان یکسان نیست. به‌رغم پاسخ منفی ایران به درخواست آمریکا برای حضور مستقیم در مذاکرات وین، واشنگتن با کمک متحدان اروپایی خود فورا طراحی دیگری کردند و به بهانه برگزاری حضوری کمیسیون مشترک برجام در وین، از آمریکا نیز دعوت کردند در وین حاضر شود اما در نشست‌های برجام حضور نداشته باشد. این همان طرحی است که هم‌اکنون در وین در حال برگزاری است. آمریکا در نشست‌های مشترک حضور ندارد اما به صورت غیرمستقیم با طرف‌های دیگر در ارتباط است.
کد مرتبط کردن احیای برجام به انتخابات ریاست‌جمهوری را مقامات دولت دوازدهم از جمله محمدجواد ظریف، وزیر خارجه به طرف‌های غربی ارسال کردند. ظریف اخیرا در یک مصاحبه به صورت تلویحی به آمریکا هشدار داد با توجه به احتمال زیاد پیروزی اصولگرایان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰، فرصت باقیمانده در دولت دوازدهم برای دست یافتن به توافق را از دست ندهد!
بلافاصله پس از این اظهارات بود که «فیلیپ تیئبو» سفیر فرانسه در تهران در مصاحبه با یک روزنامه داخلی صراحتا تاکید کرد آنها قصد دارند تا قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، توافق هسته‌ای را احیا کنند. وی با اشاره به حمایت(!) کشورهای اروپایی از برجام طی سال‌های گذشته، گفت در حال حاضر هم همین روند طی می‌شود و هدف هم این است که تا قبل از شروع انتخابات در ایران شاهد احیای کامل توافق باشیم.
اگر چه لغو تحریم‌ها طبق فرمایشات رهبر حکیم انقلاب هر چه زودتر انجام شود خوب است، چه اینکه از زمان توافق برجام که هدف اصلی آن لغو کامل تحریم‌ها بود تاکنون 5 سال نیز به تاخیر افتاده است اما گویا مختصاتی که طرف‌های غربی برای احیای برجام در سر دارند با هدفی که نظام جمهوری اسلامی دنبال آن است تفاوت زیادی دارد و به نظر می‌رسد دولت دوازدهم نه‌تنها از آن غافل مانده، بلکه خود نیز در این دام گرفتار شده است.
کشورهای غربی تلاش می‌کنند از اهرم برجام برای تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست‌جمهوری ما استفاده کنند و با تنفس مصنوعی به لیبرال‌های داخلی، معادلات سیاسی ایران را به نفع خود رقم بزنند و دولت نیز ـ خواسته یا ناخواسته ـ در حال بازی در زمین غربی‌هاست.
علاوه بر آمریکا و کشورهای اروپایی، دولت روحانی هم طی هفته‌های گذشته نشان داده است از احیای برجام اهداف انتخاباتی دارد و این موضوع را پنهان نیز نکرده است. روحانی اخیرا در سخنان خود با مغلطه‌کاری توپ را به زمین مخالفان دولت انداخت و گفت: بعضی‌ها می‌گویند باید دست ظالم قطع شود اما نه اکنون، چرا که در اردیبهشت و خردادماه کراهت دارد. بگذارید به تیر برسیم آن وقت مشکلی ندارد. این حرف‌ها چیست که باید دست ظالم را فوری قطع کرد.
با این حال وی در ادامه همین سخنان خود گفته: انتخابات بسیار مهم است اما هیچ جناحی و هیچ فردی حق ندارد زندگی و معیشت مردم را برای انتخابات به گروگان بگیرد. بگذارید مردم راحت باشند و زندگی کنند و تحریم‌ها برداشته شود، چرا که این به نفع انتخابات و حضور مردم در انتخابات است.
اما چه کسی بیشتر از خود دولت، سلامت و معیشت مردم را به گروگان گرفته است؟
رویکرد انتخاباتی دولت علاوه بر برجام، بر موضوع واکسن نیز سایه انداخته است و اینطور به نظر می‌رسد که اقدامات دولت در حال ایجاد اختلال در تلاش‌های وزارت بهداشت برای تهیه واکسن و مبارزه خستگی‌ناپذیر در برابر ویروس کروناست.
روحانی شمشیر را از رو بست و بدون اشاره به تلاش‌های مجموعه نهادهای داخلی برای تولید واکسن بومی، تاکید کرد هرکس و هر شرکت خصوصی که می‌تواند واکسن وارد کند مستقیما به دفتر من مراجعه کند. از سوی دیگر، کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو نیز اعلام کرد که مقدمات امضای توافق با روسیه برای واردات 20 میلیون دوز واکسن اسپوتنیک از «خردادماه» فراهم شده است. این در حالی است که ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) اعلام کرده است خردادماه تولید انبوه واکسن بومی آغاز می‌شود و ماهانه بین یک میلیون و 500 هزار تا ۲ میلیون واکسن تولید شده و در اختیار بخش بهداشت و درمان کشور قرار خواهد گرفت. در حالی که در قراردادی که دولت از آن صحبت می‌کند قرار است روسیه تا آذرماه 1400 این واکسن را در اختیار ما قرار دهد و با توجه به محدودیت ظرفیت تولید واکسن در روسیه و نیاز مبرم این کشور برای واکسینه کردن مردم خود، مشخص نیست آیا مسکو می‌تواند این تعهدات را از خردادماه عملی کند یا نه. با توجه به این شرایط، اعلام زمان واردات واکسن از روسیه درست از خردادماه ـ که اواخر همان ماه انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران برگزار می‌شود ـ چه هدفی غیر از انتخابات و سیاسی‌کاری می‌تواند داشته باشد؟
به نظر می‌رسد کشورهای غربی با کمک غرب‌دوستان داخلی در توافقی نانوشته با عجله در حال اجرای پروژه احیای برجام تا قبل از برگزاری انتخابات هستند. تعجیل در احیای برجام با اهداف سیاسی ـ انتخاباتی، صد درصد اهداف کلی نظام را در لغو همه تحریم‌ها نادیده خواهد گرفت و همانند برجام، نوزاد ناقص دیگری برای دولت سیزدهم به ارث خواهد گذاشت.
مهدی گرگانی
