علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی امشب (شنبه) در برنامه تلویزیونی نگاه یک شبکه اول سیما به تشریح آخرین دستاوردها در حوزه هسته‌ای که امروز رونمایی و مورد بهره برداری قرار گرفت، پرداخت.
معاون رئیس جمهور درباره دستاوردهایی که امروز از آنها رونمایی شد، گفت: ۱۳۳ دستاوردی که امروز رونمایی شد بخش عمده آن به چرخه سوخت هسته‌ای برمی‌گردد که بخش عمده آن مربوط به غنی سازی می‌شود. بالای ۵۰ درصد به دستاوردهای ما در سایر حوزه‌ها مثل کشاورزی مربوط بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی به سامانه‌های پرتودهی برای استریلیزه کردن و بالا بردن عمر تولیدات کشاورزی از جمله خرما و ... اشاره و بیان کرد: این سامانه‌ها در بناب، کهکیلویه و ... هست.
وی همچنین به سانتریفیوژ خاصی که مورد نیاز بانک خون است و از آن رونمایی شد نیز اشاره کرد و افزود: قرار بود از آلمان با قیمت گزاف خریداری شود که توانستیم با کیفیت بسیار عالی تولید کنیم. یکی از تجهیزات مورد نیاز برای واکسن کرونا، سانتریفیوژ است. سازمان انرژی اتمی از طریق یکی از شرکت‌های خود برای یکی از شرکت‌های تولید واکسن کرونا اقدام به تولید سانتریفیوژ کرد.
صالحی همچنین گفت: پروژه تترا را داریم که ۶۰ میلیون یوور تجهیزات خریداری می‌شود برای تولید رادیودارو که مساحت آن ۳۷ هزار متر است و ان‌شاءالله شهریور فاز اول آن افتتاح خواهد شد که پروژه بی نظیری در خاورمیانه است.
وی اضافه کرد: به هند، لبنان، سوریه، عراق و برخی کشورهای اروپایی رادیودارو صادر می‌کنیم و با امکانات جدید در شهریور ماه با مقیاس وسیع‌تری صادرکننده رادیودارو خواهیم بود.
علی اکبر صالحی همچنین درباره گازدهی به سانتریفیوژهای نسل جدید در نطنز و بهره برداری از مرکز مونتاژ سانتریفیوژ گفت: اولین سانتریفیوژی که در ایران توانستیم راه اندازی کنیم به صورت منفک از خارج در سال ۱۳۶۸ وارد کرده بودیم و سال ۱۳۷۶ توانستند این سانتریفیوژها را سرهم کنند. از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵ طول کشید که آبشار سانتریفیوژ داشته باشیم. از ۱۳۸۵ تصمیم گرفته شد وارد نسل‌های جدید سانتریفیوژ شویم.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: سانتریفیوژ قریب به ۱۰۰ قطعه دارد که باید ۶۰ هزار دور در دقیقه بچرخد و کوچک‌ترین اختلال در گردش روتور می‌تواند به سانتریفیوژ آسیب وارد کند.
* الان حدود ۱۵ نوع سانتریفیوژ داریم
صالحی گفت: الان حدود ۱۵ نوع سانتریفیوژ داریم. امروز زنجیره کامل IR6 را راه‌اندازی کردیم در حالی که باید هفت هشت سال بعد راه‌اندازی می‌کردیم. قرار است به زودی دو آبشار دیگر IR6 در فردو راه‌اندازی شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: هزار سانتریفیوژ IR2m را نصب کردیم. ۱۶ هزار و ۵۰۰ سو ظرفیت غنی سازی داریم، ولی قبل از برجام حداکثر آن ۱۳ هزار سو بوده است. دائم به این ظرفیت اضافه می‌شود. در فاصله کوتاهی هزار سانتریفیوژ IR2m نصب شد. دو زنجیره کامل IR4 نصب شده است و به سرعت جلو می‌روند.
* سالن‌های حساس را به دل کوه می‌بریم و شبانه روز در حال کار هستیم
وی ادامه داد: سالن مونتاژ سانتریفیوژ ما را دشمن چند ماه پیش منفجر کرد، ولی باز نایستادیم و سالنی که جبران کننده سالن از دست رفته است را به صورت موقت برپاکنیم. الان در دل کوه و نزدیک نطنز شبانه روز در حال کار هستیم که سالن‌های حساس را به دل کوه می‌بریم و امیدواریم سالن‌های مورد نظر سال آینده در دل کوه آماده شود و این تاسیسات را به آنجا منتقل کنیم.
صالحی گفت: ایران در حوزه غنی سازی به آستانه‌های این فناوری رسیده و دیگر هیچ مشکلی ندارد و نیاز به مهندسی معکوس نداریم و خودمان طراحی می‌کنیم. برای هر سانتریفیوژ ما بیش از دو سه هزار سند فنی تولید کردیم. به عنوان مثال سانتریفیوژ IR9 قریب به دو هزار و ۵۰۰ سند فنی دارد. الان طراح سانتریفیوژ هستیم. طول IR9 حدودا پنج متر است و هیولایی است و پنج بیلوز دارد. هفت هشت سال طول می‌کشد این سانتریفیوژ به مرحله صنعتی برسد.
وی یادآور شد: الان می‌توانیم IR6 را تولید انبوه کنیم. تا مطمئن نشویم این ماشین‌ها استانداردها و تاب آوری لازم را دارند سعی می‌کنیم تولید انبوه نکنیم، ولی می‌خواهیم با استاندارد جهانی جلو برویم.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره هزینه‌هایی که در حوزه هسته‌ای صرف شده نیز گفت: در افکار عمومی این‌گونه جا انداخته‌اند هزینه‌های زیادی در حوزه فناوری هسته‌ای در کشور صرف شده است، ولی واقعیت چیز دیگری است.
* بنده رفته‌ام از بانک ۳۰۰ میلیارد تومان قرض کرده‌ام
وی با بیان اینکه متاسفانه اقتصاد کشور سر و سامان ندارد، گفت: به عنوان مثال راکتور بوشهر سالانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار ارزش افزوده دارد. اجازه دهند برق نیروگاه بوشهر را با قیمتی که وزارت نیرو صادر می‌کند، ۶۰۰ الی ۷۰۰ میلیون دلار درآمد بوشهر در سال می‌شود، ولی به ما ۷۰ میلیون دلار می‌دهند. این ۷۰ میلیون دلار نه پول سوخت می‌شود نه قطعات و نه حقوق پرسنل.
صالحی همچنین افزود: بنده رفته‌ام از بانک ۳۰۰ میلیارد تومان قرض کرده‌ام که پول سوخت نیروگاه بوشهر را بدهم.
* از بانک وام گرفتیم/ به بانک مرکزی بدهکاریم، ولی نمی‌توانیم پرداخت کنیم
معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: اگر برق را صادر کنیم بودجه از دولت نمی‌خواهیم و سازمان انرژی اتمی را با ۲۰ هزار نفر پرسنل اداره می‌کنیم. ما به بانک مرکزی بدهکاریم، ولی نمی‌توانیم پرداخت کنیم. هزار میلیارد تومان بدهکار بودیم، الان شده پنج هزار میلیارد تومان.
علی اکبر صالحی درباره رادیوداروها در داخل هم بیان کرد: یک میلیون نفر از این رادیوداروها استفاده می‌کنند. همه چیزی که تولید می‌کنیم با سوبسید می‌دهیم. الان برخی از رادیوداروها را در داخل کشور مجانی می‌دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در بخش دیگری از اظهاراتش به یون درمانی اشاره کرد و گفت: یون درمانی آخرین شیوه برای درمان تعداد زیادی از انواع سرطان است. مرکز ملی یون درمانی پروتون را شتاب می‌دهد و تومور را نابود می‌کند. این مرکز دو سال پیش در اتریش راه افتاده است. این مرکز که در استان البرز می‌سازیم ششمین نوع از این مراکز است. در غرب آسیا اول هستیم و امیدواریم در شهریور فاز اول را افتتاح کردیم. در پی شیوع کرونا مشکلاتی ایجاد شد. ۲۰۰ میلیون یورو تجهیزات آن است و دولت هم یورو ندارد و ما از دولت نگرفتیم و از بانک وام گرفتیم. قرار بود اول بانک‌های خارجی وام بدهند و به قضیه ترامپ خورد. شبانه روزی در حال کار هستیم و ساختمان آن تقریبا هزار میلیارد تومان است.
علی اکبر صالحی درباره ورود ایران به حوزه هسته‌ای نیز گفت: ایران از اواسط دهه ۳۰ وارد حوزه هسته‌ای شد. در سال ۱۳۴۶ راکتور تهران راه اندازی شد و ما جزو کشورهای پیشتاز در منطقه بودیم و جلو رفت تا زمانی که قیمت نفت در سال ۱۳۵۰ بالا رفت. درآمد زیادی رژیم گذشته داشت و خواستند این درآمد را چگونه هزینه کنند. پیشنهادی به موسسه‌ای در آمریکا می‌دهند که برنامه ۲۰ ساله اجتماعی - اقتصادی ایران را تدوین کند که حدود ۲۰ جلد بود. در آن برنامه آمریکایی‌ها پیشنهاد کرده بودند ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای در فاصله ۲۰ سال داشته باشید. یعنی سال ۷۴ باید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای می‌داشتیم.
صالحی خاطرنشان کرد: استدلال آنها این بود که انرژی برق را یک کشور نباید از یک منبع به دست بیاورد و یک سبد انرژی درست کنیم و در آن سبد انواع انرژی باشد. هر کشوری به اقتضای شرایط خود یکی از این منابع عمده می‌شود. قبل از انقلاب آمریکایی‌ها توصیه کردند ایران ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای داشته باشد.
وی با بیان اینکه الان تولید برق ما ۴۰ مگاوات است، اظهار داشت: اگر نصف آن هسته‌ای بود اینقدر آلاینده نبود.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال که چرا آمریکایی‌ها الان می‌خواهند ایران برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد؟ گفت: چون آن زمان در مدار سیاسی آمریکا بودیم ولی بعد از انقلاب خارج شده‌ایم.
* قادر به طراحی و ساخت راکتور تحقیقاتی هستیم
وی نیروگاه هسته‌ای را تکنولوژی فاخری خواند و افزود: الان در صنعت هسته‌ای در بین کشورهای در حال توسعه کشوری هستیم که حرف برای گفتن داریم. می‌توانیم راکتور تحقیقاتی طراحی کرده و بسازیم مثل راکتور اراک. البته راکتور قدرت قدری سخت‌تر است و نیازمند تجربه بیشتری است. ولی قادر به طراحی راکتور قدرت هستیم و برای ساختن اجزای آن نیاز است صنعت ما رشد کند.
صالحی ادامه داد: یکی از دستاوردهای امروز بحث «کسک» است. کسک یک هیولایی است که ۱۰۰ تن وزن آن است. این را در ایران ساخته‌ایم. اولین بار بود که ایران توانست قطعه‌ای به این سنگینی فولادی را ریخته گری کند و هم فورج کند. سوختی که در راکتور مصرف شده بعد از اینکه در استخر می‌گذایم که حرارت را از دست بدهد، دیگر استخر جا ندارد و استخر بعد از مدتی پر می‌شود و مجبوریم کسک‌هایی را بسازیم که سوخت را در کسک بگذاریم و می‌توان ۱۶ تا ۱۸ مجتمع سوخت در آن گذاشته شود و ضخامت فولاد آن ۳۰ سانت است. در آینده حتی در راکتورهای قدرت صنعت ما به مرحله‌ای می‌رسد که تجهیزات سنگین را تولید کند.
وی همچنین در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره دو نیروگاه جدید در بوشهر خاطرنشان کرد: دو نیروگاهی که با روس‌ها قرارداد بستیم هشت ساله است. هر نیروگاه هشت سال طول می‌کشد. تا قراردادی با وزارت نیرو ببندیم نمی‌توانیم آب شیرین کن احداث کنیم.
معاون رئیس جمهور گفت: در سازمان انرژی اتمی شرکت عظیمی داریم و روی طراحی راکتورهای کوچک کار می‌کنند. راکتورهای کوچک مشکل صنعتی هم دارد، ولی به لحاظ ایمنی بهتر از راکتورهای بزرگ است. وقتی کوچک می‌شود فشرده می‌شود و این فشردگی همه را در یک فضا قرار می‌دهد و به همین خاطر امن است و به لحاظ تکنولوژیکی پیچیده می‌شود.
صالحی همچنین بیان کرد: با چین مذاکرات مفصلی داشتیم و قرار بود قرارداد دو راکتور ۱۰۰ مگاواتی با چینی‌ها ببندیم. چینی‌ها جدیدا وارد ساخت این راکتورها شده‌اند.
وی همچنین گفت: حمله به نیروگاه‌های هسته‌ای ممنوع است و نیروگاه‌های هسته‌ای مثل نیروگاه بوشهر به گونه‌ای طراحی می‌شود که اگر یک هواپیمای مسافربری به آن بخورد آسیبی نبیند.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره پیشران هسته‌ای نیز بیان کرد: در بحث پیشران خیلی خوب جلو رفتیم و پروژه بلندمدتی است. طراحی پیشران کار پیچیده و سختی است و از زمانی روحانی این دستور را داد ما خیلی جلو رفتیم که خارج از تصور من بود.
وی همچنین گفت که پرونده PMD بسته شده است.
