برجام را حقیقتا می توان مصداق توافقی جالب در روابط ایران و آمریکا دانست. موضوعی که با بررسی آن می توان دریافت آمریکایی ها در این توافق تا جایی که توانسته اند بدعهدی کرده اند و تفاوتی میان دولت اوباما و ترامپ در این زمینه وجود ندارد.
به گزارش افکارنیوز، پس از پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا در محافل سیاسی دوباره موضوع مذاکره ایران و امریکا مطرح شد اما رهبر معظم انقلاب اسلامی با صراحت همیشگی خود این موضوع را رد کردند و درباره بازگشت آمریکا به برجام فرمودند: " مسئله ای که امروز زیاد تکرار میشود در زبان مسئولین و مردم و سیاسیّون و در فضای مجازی و غیر مجازی تکرار میشود، مسئلهی برجام و تعهّدات جمهوری اسلامی است که جمهوری اسلامی اعلام کرد و برخی از این تعهّدات را کنار گذاشت، اخیراً هم که [غنی‌سازی] بیست درصد را شروع کرد و مصوّبه‌ی مجلس را دولت به مرحله‌ی عمل درآورد؛ این یکی از بحثهایی است که امروز مطرح است. من در مورد این مسئلهی برجام، دو سه نکته را عرض میکنم.
نکته‌ی اوّل این است که بحث میکنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلاً مسئلهی ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه‌ی منطقی ما و مطالبه‌ی عقلانی ما است، رفع تحریمها است؛ تحریمها باید برداشته بشود. این حقّ غصب‌شده‌ی ملّت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا -که آویزان به آمریکا و دنباله‌روِ آمریکا است- وظیفه دارند این حقّ ملّت ایران را اداء کنند. اگر تحریمها برداشته شد، خب آن برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت -البتّه مسئلهی خسارتها هست که جزو مطالبات ما است و در مراحل بعدی دنبال خواهد شد- امّا اگر چنانچه تحریمها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتّی به ضرر ما تمام بشود؛ به نفع ما که نیست، [بلکه] به ضرر ما هم ممکن است باشد. البتّه بنده به مسئولین، هم در قوّه‌ی مجریّه و هم در قوّه‌ی مقنّنه، گفته‌ام که در این زمینه‌ها با دقّت و رعایت کامل ضوابط پیش بروند و عمل کنند.
مطلب دوّم این است که تصمیم مجلس و دولت در باب لغو تعهّدات برجامی، تصمیم درستی است؛ کاملاً تصمیم منطقی و عُقلایی و قابل قبولی است. وقتی طرفِ مقابل، تقریباً به هیچ کدام از تعهّدات خودش در برجام عمل نمیکند، معنی ندارد که جمهوری اسلامی به همه‌ی تعهّدات خودش در برجام عمل کند؛ لذا از مدّتی پیش تدریجاً بعضی از تعهّدات را لغو کردند، اخیراً هم تعهّدات دیگری را کنار گذاشتند. و البتّه اگر چنانچه آنها به تعهّداتشان برگردند، ما هم به تعهّداتمان برمیگردیم؛ بنده از اوّل هم همین را گفتم. از اوّلی که برجام مطرح شد، بنده گفتم که تعهّد در مقابل تعهّد؛ متناظر، کار آنها در مقابل کار ما؛ هر کاری که ما بنا است بکنیم، باید طرف مقابل هم متناظر با آن کار را بکند؛ خب این اوّل کار انجام نگرفت، حالا بایستی انجام بگیرد."
مقام معظم رهبری در این سخنان تکلیف را بر همگان روشن کردند اینکه اگر آمریکا می خواهد به برجام برگردد باید تحریم ها را کاملا بردارد و این همان تعهدی بود که بر اساس آن برجام شکل گرفت. آمریکا در سالهای پس از امضای قرارداد برجام هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرد و حتی از آن خارج شد. اروپایی ها نیز در دنباله روی از آمریکا به تعهدات خود عمل نکردند.
آیا آمریکا به برجام بر می گردد؟
آمریکا این روزها شاهد درگیری های داخلی و پایین ترین سطح امنیتی در طول سالهای گذشته است. پیروزی جو بایدن و رفتن ترامپ غوغایی در این کشور به پا کرده که حالا تمام مردم جهان به دموکراسی آمریکایی می خندند.
دولت ترامپ همانند دولت اوباما از هیچ تلاشی برای تحت فشار قرار دادن ایران دریغ نکرد و در همان روزهای ابتدایی بود که ترامپ با خارج شدن از برجام نشان داد به هیچ توافقی پایبند نیست.
اما برخی غرب زده ها خیال می کنند جو بایدن بدون هیچ پیش شرطی و متعهدانه به برجام بر می گردد. نکته مهم این است که آمریکا نیاز به برجام دارد زیرا اوضاع آمریکا آنقدر آشفته شده که با اعلام بازگشت به برجام می خواهد خود را صلح طلب و حامی دموکراسی نشان دهد .
اما نکته مهم در این میان این است که جو بایدن همان فردی است که در دولت اوباما باعث بیشترین میزان تحریم ها علیه ایران شد به همین دلیل مطمئنا برای بازگشت به برجام به شکل وقیحانه ای شرط می گذارد.
در همین راستا گزینه پیشنهادی جو بایدن برای هدایت وزارت امور خارجه و همچنین ایوریل هینز، گزینه بایدن برای مدیریت اطلاعات ملی به دشواری‌های موجود بر سر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای اشاره کرده‌اند.
خبرگزاری رویترز روز سه‌شنه ۱۹ ژانویه (۳۰ دی) با انتشار گزارشی از واشنگتن از سیاست احتمالی دولت بایدن در قبال برنامه هسته‌ای ایران خبر داده است.
جو بایدن پیش از این اعلام کرده بود که آمریکا در صورت پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود حاضر است به توافق هسته‌ای بازگردد و تحریم‌های پیش‌بینی شده علیه این کشور را رفع کند.
آنتونی بلینکن درباره این سخن بایدن گفته است: «ما برای رسیدن به چنین مقصدی راه بسیار طولانی در پیش خواهیم داشت.»
گزینه پیشنهادی بایدن برای اداره وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که هرگاه ایران به تعهدات خود باز گردد، آنگاه آمریکا می‌تواند در مسیر بازگشت به برجام گام بردارد.
بلینکن تاکید کرده است که هدف دولت جدید آمریکا صرف‌نظر از محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، محدود کردن فعالیت‌های موشکی این کشور است.
بلینکن تاکید کرده است که موضوع فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و حمایت و پشتیبانی این کشور از نیروهای متحد خود نیز از جمله مواردی است که دولت بایدن به آنها خواهد پرداخت.
ایوریل هینز نیز تاکید کرده است که راه آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای طولانی بوده و دولت جدید آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای زیر فشار نیست.
به نظر می رسد سخن گفتن از بازگشت به برجام از سوی آمریکایی ها یعنی دوباره مذاکره ای شکل گیرد و اینبار دفاع موشکی ایران مورد هدف است.
محمد جواد ظریف نیز اما در پاسخ به ادعاهای مضحک گزینه وزارت خارجه آمریکا گفته: آمریکا به دنبال توافق مستحکم با ایران است تا موضوعات منطقه‌ای و موشکی را در بر بگیرد و آیا ایران مجددا درباره برجام مذاکره می‌کند؟ تاکید کرد: ما یک توافق مستحکم داریم که شورای امنیت سازمان ملل در یک قطعنامه‌ای که اتفاقاً آمریکا هم بانی آن بوده است، به اتفاق آراء به آن رای داده است. نکاتی که در این توافق هست و نیست، با توافق انجام شده است. مواردی که برخی مطرح میکنند بحث زمانبندی است.
وی ادامه داد: موضوع زمانبندی ها یکی از طولانی ترین موضوعات مذاکره بوده است و امکان ندارد درباره آن دوباره مذاکره شود. آمریکایی‌ها باید این ایده‌ای که همیشه داشتند مبنی براینکه «آنچه مال من است برای خودم است و آنچه برای توست را می‌توانیم درباره‌اش مذاکره کنیم» را کنار بگذارند. اگر این اصل در قبال ایران جواب داده، درباره ایران جواب نخواهد داد.
