سخنرانی خطبه‌گونه ائمه جمعه تهران که در شرایط شیوع ویروس کرونا و تعطیلی نمازجمعه به‌صورت نطق تلویزیونی ایراد می‌شود، این هفته توسط حجت‌الاسلام محمّدحسن ابوترابی فرد انجام شد.
متن کامل سخنان امام جمعه موقت تهران بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین وصلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین
قال الله العظیم فی محکم کتابه انَّ الذین قالوا رَبُّنَا الله ثمَّ استقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ المَلائِکَةُ أَلّا تَخافوا وَلا تَحزَنوا وَأَبشِروا بِالجَنَّةِ الَّتی کُنتُم توعَدونَ. نَحنُ أَولِیاؤُکُم فِی الحَیاةِ الدُّنیا وَفِی الآخِرَةِ
لازم می دانم در آغاز سخن در ایام یکمین سالگرد دو حادثه تلخ و جانکاه، خاطره تعلم بار و جانفرسای عروج ملکوتی سید الشهدای محور مقاومت سردار سرافراز عالم اسلام حاج قاسم سلیمانی «قدس الله نفسه زکیه» و شهادت جمعی از هموطنان عزیز و جمعی از نخبگان علمی و جوانان برومند ایران اسلامی در حادثه هواپیمای اوکراینی که داغ سنگینی بر دل های ملت عزیز ایران نهاد و غم و اندوه بزرگی برای خانواده‌های سوگوار و عزادار بود را گرامی دارم. پدران، مادران، برادران و خواهران و فرزندان این شهدای عالیقدر، لحظات تلخ و جانکاهی را در فراق عزیزان خویش گذرانده و می‌گذرانند و سبزپوشان اقتدار آفرین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که امنیت و اقتدار و جایگاه ویژه ملت عزیز ایران و ملت‌های منطقه مرهون فداکاری و ایثار این دلاور مردان است در کنار این خانواده های سوگوار سوختند و می سوزند و خود را برای دفاع از ملت عزیز ایران و خانواده های معزز شهدا در عالی‌ترین از نقطه اقتدار قرار داده و قرار می دهند و جان پاک خویش را در طبق اخلاص نهاده اند. امیدوارم در پرتو عنایات خداوند سبحان، ملت بزرگ ایران با سرافرازی و عظمت بر همه مشکلات چیره گردد.
روز ۱۹ دی ماه، روز حرکت عزت آفرین مردم شریف قم، شهر اجتهاد و شهادت، شهر قیام و اقدام را گرامی می دارم. امیدوارم درسی که مردم شریف قم برای ملت ایران و ملت اسلام داشتند و آن درس، پیوند استوار با آموزه های وحیانی با دین و فقاهت و مرجعیت و ایستادگی در برابر زیاده خواهی زیاده‌خواهان جهان بود، همچنان مشعل پرفروغی فراروی ملت عزیز ایران و امت اسلام باشد.
موضوع بحث، قدرت از نگاه آموزه های وحیانی و جایگاه قدرت در نظام اسلامی است. در جلسه گذشته اشاره شد خداوند سبحان در قله قدرت و اقتدار بی نهایت قرار دارد. «أَنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» و قدرت از صفات جمال ذات اقدس احدیت است و انسان در میان تمامی پدیده ها از بالاترین استعداد برای دستیابی به قله‌های رفیع قدرت برخوردار است. در تعریف قدرت فرموده‌اند قوه بها ان شاء یفعل و ان لم یشا لم یفعل قدرت، انسان را در این جایگاه قرار می‌گیرد که اراده ی او نافذ می‌گردد و مراتب قدرت، وابسته به مراتب حیات است. القدره تتخلف بِحسَب مراتب الحیاه اگر پدیده‌ای در سطوح بالاتر از حیات علمی، حیات عقلانی، حیات مادی و معنوی قرار داشت، در مرتبه برتر از قدرت قرار می گیرد و قرآن کریم رسالتش فراهم آوردن بستر حیات انسان به معنای واقعی کلمه است «استَجیبوا لِلَّهِ وَلِلرَّسولِ إِذا دَعاکُم لِما یُحییکُم» و مراتب حیات، مراتب اقتدار و قدرت انسان است. لذا اگر بگوییم رسالت پیامبر اعظم، رسیدن انسان، جامعه اسلامی و جامعه انسانی به عالی ترین مراتب از حیات و برترین مرتبه از قدرت است، سخن حقی است.
با این نگاه، نظام اسلامی باید در اندیشه انسان قوی، جامعه قوی، نظام قوی، ملت قوی و منطقه قوی و قدرتمند باشد و باید از همه ظرفیتش برای خلق قدرت بهره بگیرد. قدرت از جایگاهی برخوردار است که در ادبیات سیاسی، قدرت را جوهر و حقیقت سیاست می‌شناسند. سیاستمدار و رهبر سیاسی، توانایی تولید نتایج مورد نظر خود را دارد از چنین جایگاهی برخوردار است. قدرت موضوع نزاع در رقابت های سیاسی در سطح جهان است. تمام ملت ها و قدرت ها و نظام های سیاسی در اندیشه دستیابی به مرتبه برتر از قدرت می‌باشند. ویژگی های پنجگانه ای را میتوان برای قدرت ترسیم نمود:
تلاش برای دستیابی به قدرت در نهاد و فطرت انسان قرار داده شده است. خدای متعال انسان را به گونه ای آفریده است که در مرز قدرت حرکت بنماید.
قدرت امر نسبی است و با گذشت زمان جابجا می شود.
قدرت، سطح تاثیرگذاری انسان را ارتقاء می بخشد. هر نظام سیاسی در هر مرتبه ای از مراتب بالاتر قدرت باشد، سطح تاثیرگذاری او ارتقاء پیدا می‌کند.
قدرت، پدیده‌ای است که ذاتا در تکاپوی توسعه و تقویت خویش است. یک جامعه مقتدر هر لحظه بر اقتدارش افزوده می‌شود. یک انسان مقتدر، متناسب با ظرفیت خویش در مسیر افزایش قدرت حرکت می کند. لذا اگر افول بود حکایت از کاهش ظرفیت های یک ملت و یا انسان و یک جامعه دارد.
و نکته آخر اینکه قدرت از ضمانت اجرایی برخوردار است. آنچه تضمین می نماید اجرای اهداف و مقاصد را، قدرت است. یک انسان قدرتمند با تکیه بر اقتداری که دارد در مسیر تحقق آرمان‌ها و اهداف حرکت می‌کند. قدرت، پشتوانه اوست. یک جامعه مقتدر با تکیه بر اقتدارش به سوی اهداف پیش می‌رود. تضمین کننده دستیابی به اهداف، قدرت است. لذا باید در مسیر افزایش قدرت حرکت نمود و انسانِ در تراز قرآن، انسانِ مقتدریست که در پرتو اقتدار به دست آمده، در مسیر آرمان‌های بلند پیش می رود.
نکته‌ای که محور عرایضم در این گفتگوست عوامل کلیدی آفریننده قدرت از نگاه قرآن کریم است «إِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا» به نظر حقیر این کریمه مبارکه، ترسیم کننده دو عامل کلیدی است که راه را برای رسیدن به مراتب عالی حیات و در نتیجه به مراتب برتر از قدرت هموار می کند. «إِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» کسانی که خدای متعال را به عنوان مربی خویش انتخاب کرده‌اند «الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» در کریمه مبارکه «إِنَّ الَّذینَ آمَنوا وَالَّذینَ هاجَروا وَجاهَدوا فی سَبیلِ اللَّهِ أُولئِکَ یَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ» تفسیر شده است «الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» کسانی هستند که به خدای متعال ایمان آورده اند. نماد ایمان به مبدأ هستی هستند. «الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» انسان و جامعه ای است که در پرتو ایمان، اهل هجرت است، مهاجر فی سبیل الله است، در سایه انوار پر فروغ ایمان، اهل جهاد است. عالی ترین تلاش را دارد.
«الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» کسانی هستند که در حکمت نظری و حکمت عملی پیشگام اند. در مقام فهم و درک و اعتقاد و در مقام عمل تربیت شده مدرسه قرآن و عترت اند. مهمترین عامل در دستیابی به ایمان از نگاه خواجه طوسی، عقل است. او در تفسیر و تبیین واژه «الَّذینَ آمَنوا» می فرماید «الکاملون فی العقل»، ایمان ثمره حیات عقلانی است. «الْعَقْلُ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ» ایمان دستاورد حیات علمی است «وَلا تَقفُ ما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ» امیرالمومنین علی علیه السلام به نقل تحف العقول می‌فرمایند «النّاسُ أبناءُ ما یُحسِنونَ» انسانها محصول عملی هستند که آن عمل را شایسته و نیکو انجام می‌دهند. «وَ قَدْرُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُ» اگر می خواهید انسان ها را در تراز ارزیابی و سنجش قرار دهید عمل او را مورد ارزیابی قرار دهید کاری که انجام می‌دهد از چه مرتبه ای از مراتب اتقان و استحکام برخوردار است. بعد می فرماید. «فَتَکَلَّموا فِی العِلمِ» بنابراین با تکیه بر دانش و علم، سخن بگویید.
عالمانه قدم بردارید تا محصول کار شما یک اثر گرانبها و ماندگار باشد. اثری ماندگار است که از بالاترین عقبه و پشتوانه عقلانی و علمی برخوردار است «الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» انسان های عاقل و عالم هستند که به گوهر گرانبهای ایمان آراسته شده اند. سه شخصیت برجسته ای که این ایام شهادت آن ها را گرامی داشته ایم، دو شخصیت برجسته شهید و فرمانده اقتدارآفرین سردار سلیمانی، شهید ابومهدی المهندس و شهید دکتر فخری زاده این سه عنصر برجسته، سه شخصیت عاقل و عالم هستند. در پرتو سلوک عقلانی و سلوک علمی در این جایگاه قرار گرفته اند.
من با خودم می اندیشیدم این کلام پیامبر اعظم را در توصیف حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند «لَوْ کَانَ الْعَقْلُ رَجُلًا لَکَانَ الحَسَن» اگر عقل در چهره انسانی تجسم پیدا می کرد شخصیت بی بدیل حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام بود. در عصر غیبت در این زمان ما می توان گفت «لَوْ کَانَ الْعَقْلُ رَجُلًا» اگر عقل در چهره انسانی تجلی می کرد چهره نورانی سردار سپهبد قاسم سلیمانی بود. او نماد عقلانیت است. این عقلانیت و علم و دیانت برآمده از دانش و معرفت، سردار سلیمانی را به یک چهره بی‌بدیل تبدیل کرده است.
حضرت آیت الله مصباح شخصیتی که این روزها حوزه علمیه قم و جامعه اسلامی در سوگ ارتحال او اندوهگین است، نماد حیات عقلانی و حیات علمی بود. او تلاش می کرد اولاً به دانش و معرفت دست پیدا کند، ثانیاً در راهی که علم ارائه می کند، گام بردارد. ثالثاً در مسیر ارتقاء سطح دانش و معرفت به ویژه دو نهاد علمی حوزه و دانشگاه و نسل جوان گام بردارد. او به راستی این سخن وجود مبارک امام باقر علیه السلام را که زرارة بن اعین نقل می‌کند می گوید سئلت ابا جعفر باقر علیه السلام مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ؟ حق خدا بر بندگان چیست؟ امام علیه السلام می فرمایند «أن یَقُولُوا ما یَعلَمُونَ، و یَقِفُوا عِندَ ما لا یَعلَمُونَ» آنچه را که می دانند بر زبان برانند و آنجا که نمیدانند سکوت کنند. او عمرش را در این راه سپری کرد و در ارتقاء سطح علمی و معرفتی جامعه گام برداشت و دغدغه حوزه ی عقیده و اندیشه دینی ملت ها و ملت عزیز ما را داشت «الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ» این رکن اول.
رکن دوم «ثُمَّ استَقاموا» استقامت، این شخصیت هایی که نام بردم نماد استقامتند. چهار دهه استقامت در حیات نورانی سردار سلیمانی موج می زند. دکتر فخری زاده نماد استقامت در حوزه تحصیل دانش و دستیابی به مرزهای علم است. او و یاران او تلاش کردند تا از دانش اتم در حوزه اهداف صلح آمیز به عنوان تکیه گاهی برای خلق قدرت برای ملت ایران بهره ببرند.
آیت الله مصباح از آغاز نوجوانی تلاش نمود، استقامت نمود، بیش از ۶۰ سال شبانه روز تلاش کرد، بسیاری از روزها پانزده، شانزده ساعت کار علمی، استقامت در راه.
امروز دنیای اسلام نماد استقامت و ایستادگی در برابر زیاده خواهی های استکبار و آمریکاست و این ایستادگی است که ما را در این جایگاه قرار می‌دهد که شاهد رویارویی آمریکا با بحران های جدی در عرصه های گوناگون اجتماعی و سیاسی و اقتصادی باشیم. کسری بودجه شکننده، تبعیض نژادی، شکاف‌های اجتماعی، نافرمانی شخص اول کشور از نهادهای ملی و حاکمیتی، چراغ سبز رئیس‌جمهور به کسانی که کنگره آمریکا را می‌خواهند اشغال کنند. این‌ها افول دموکراسی است، افول ارزشهای اخلاقی است. بدون تردید استقامت ملت ها و ملت های منطقه، استقامت نظام جمهوری اسلامی در رویارویی غرب با اینگونه بحران ها نقش کلیدی و تعیین کننده داشته است.
حرکت در مسیر قدرت، خلق قدرت اینکه می‌بینید رهبری معظم تاکید دارند بر اقتدار دفاعی نظام برای آن است که اگر امنیت یک ملت، امنیت منطقه تامین نشود، راه برای پیشرفت و توسعه هموار نخواهد شد. در بیانات امروز اشاره فرمودند بی‌ثباتی کشورهای منطقه در دستور کار غرب است، داعش خلق شد برای بی ثباتی در عراق، بی‌ثباتی در سوریه، بی ثباتی در لبنان، بی ثباتی در دنیای اسلام و ایران، تا در سایه بی ثباتی از اقتدار ملت ها کاسته شود. ملت های ضعیف تحت سلطه استکبار می میرند، حیات خودشان را از دست می دهند. اقتدار راه را برای دستیابی به قله های برتر از حیات هموار می‌کند.
این شخصیت ها نماد روشنی هستند از این کریمه مبارکه «إِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ المَلائِکَةُ» راه برای خلق قدرت عبارت است از آراستگی به ایمان و عمل صالح «إِنَّ الَّذینَ آمَنوا وَالَّذینَ هاجَروا وَجاهَدوا فی سَبیلِ اللَّهِ» سردار سلیمانی ها مجاهد فی سبیل الله هستند. ملت‌های منطقه، امروز مجاهد فی سبیل الله هستند و قطعاً «یَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ» . رحمت خدا در سایه سلوک علمی، انتخاب صحیح راه و استقامت در راه نازل می شود. امیدوارم که این راه را با اقتدار بپیماییم و در این مسیر با عزت گام برداریم.
شما در همین بیماری کووید ۱۹ مشاهده می کنید قدم ها را اگر عالمانه برداریم، باثبات برداریم، می‌توانیم بر مشکلات چیره بشویم، مشکلات اقتصادی در سایه سلوک علمی و استقامت و ایستادگی در صراط مستقیم حل خواهد شد. امیدوارم این مسیر را با الهام از شهدای عالیقدر، شهدای بزرگ، با استقامت بپیماییم که ملت عزیز عراق در حضور پر افتخار خویش در سالگرد شهادت دو شخصیت برجسته عراق و ایران، وفاداری خودش را به راه شهدا به نمایش گذارد.
ملت فلسطین وفاداری خودشان را به راه سردار سلیمانی به نمایش گذاردند. در آن اجتماع عظیم ملت یمن، اجتماع پرشور مردم لبنان، وفاداری ملت های منطقه به راه شهید سلیمانی و شهید بزرگوار ابومهدی المهندس در برابر نگاه جامعه جهانی به نمایش گذارده شد. امیدوارم که این راه را با عزت و اقتدار بپیماییم و بر همه مشکلات به پیروزی نائل بشویم.
پروردگارا ملت عزیز ایران را بر قله‌های رفیع قدرت و اقتدار با شتاب و حرکتی باثبات نائل بفرما. ما را بر مشکلاتمان چیره بفرما. شهدای عالیقدر، امام شهیدان را با شهدای کربلا محشور بدار. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
