علی ربیعی سخنگوی دولت سه شنبه ۹ دی ماه در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی درباره همکاری‌های نظامی ایران، چین و روسیه و احتمال احداث تاسیسات نظامی مشترک در خلیج فارس و دریای عمان برای مقابله با حضور ایالات متحده و رژیم صهیونیستی و ایجاد صلح و امنیت، خاطرنشان کرد: مناسبات دوستانه با دو کشور روسیه و چین در اوج خود پیش می‌رود، هر چند محدودیتی برای تعمیق این روابط در همه جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نداریم، اما بار‌ها اعلام کردیم که امنیت در منطقه خلیج فارس باید توسط کشور‌های صاحب این منطقه تامین شود.
وی با بیان اینکه این تنها راه رسیدن به امنیت عادلانه همه کشور‌ها و تضمین صلح و ثبات بلندمدت است، عنوان کرد: ما نظامی دیده شدن خلیج فارس را به سود هیچ کشوری در منطقه و جهان نمی‌دانیم و امیدواریم سرانجام، آمریکا هم از ماجراجویی‌های فرامرزی خود دست بر دارد. ایران و روسیه در حوزه‌های مختلف از جمله دفاعی همکاری‌های خوبی دارند که فراتر از سطح دو جانبه است و مواضع همسوی دو کشور در مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری زمینه همکاری‌های دیگر را هم فراهم کرده است که از جمله می‌توان به همکاری در سوریه اشاره کرد.
سخنگوی دولت با تاکید بر اینکه امنیت خلیج فارس باید توسط کشور‌های منطقه تامین شود، بیان کرد: در این زمینه پیش از این، طرح مشخصی ارائه شده و هنوز هم بر آن پافشاری داریم و برخی کشور‌های منطقه را دعوت می‌کنیم به جای دشمنی و اتکا به بیگانگان، نگاه منطقه‌ای داشته باشیم تا در کنار هم و با ایران قدرتمند صلح و امنیت خلیج فارس را تضمین شده بدانیم.
همکاری‌های نظامی ایران، روسیه و چین؛ طرحی که محقق شد
مثلث ایران، روسیه و چین یک مثلث راهبردی و استراتژیک است که دی ماه سال گذشته رنگ و بوی جدی تری به خود گرفت و عملکرد اصلی خود را در رزمایش مشترک این سه کشور در خلیج فارس به خوبی نشان داد. در این رزمایش، فرماندهی با جمهوری اسلامی ایران بود و هر کدام از کشور‌های روسیه و چین دو فروند از ناوشکن‌های رزمی خود را برای حضور در این رزمایش به خلیج فارس آورده بودند. این رزمایش ۶ روزه پیام‌های مهمی برای جهان داشت که یکی از آن‌ها همان نکته و پیامی است که بار‌ها توسط مقامات کشورمان اعلام شده و آن چیزی نیست جز تامین امنیت منطقه با حضور کشور‌های منطقه.
تامین امنیت منطقه توسط کشور‌های منطقه نکته‌ای نیست که فقط توسط مقامات کشورمان اعلام شده باشد، بلکه کارشناسان خارجی نیز به این موضوع اذعان دارند. فئودور لوکیانف رئیس شورای سیاست خارجی و دفاع روسیه و سردبیر نشریه روسی «روسیه در سیاست جهانی» درباره رزمایش نظامی ایران، روسیه و چین گفته است که رزمایش ایران، روسیه و چین پیام صلح و نه جنگ طلبی به جهان دارد. این رزمایش یک بار دیگر تلاش سه کشور برای تقویت امنیت و ثبات جهانی را نشان داد که در نقطه مقابل برنامه‌های آمریکا و پیمان ناتو تحت رهبری این کشور قرار دارد. اقدامات ایران و روسیه در سوریه که عامل کلیدی در شکست تروریست‌های مورد حمایت برخی کشور‌های منطقه و آمریکا بود، صلح‌جویی مسکو و تهران را به اثبات رسانده است.
وی افزود: ایران و روسیه منافع خود را در تامین ثبات منطقه می‌بینند و طرح‌های دو کشور برای حفظ امنیت منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز گویای این واقعیت مهم است. اطمینان دارم ابتکار‌های مشترک دو کشور و کشور‌های هم پیمان جواب‌گوی نیاز‌های منطقه خلیج فارس برای ثبات و امنیت به منظور تامین شرایط ادامه صادرات مواد هیدروکربنی به ویژه نفت از کشور‌های این منطقه است.
حسن لاسجردی کارشناس مسائل بین الملل نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره همکاری‌های مشترک سه کشور روسیه، چین و ایران گفت: برخی بر این باور هستند که کشور‌های هند، چین، ایران و روسیه و برخی از کشور‌های منطقه‌ای می‌توانند با همکاری و همراهی یکدیگر ضلع جدیدی از همکاری‌ها را تشکیل دهند و فضای نظام تک قطبی را بشکنند.
پایگاه نظامی فی نفسه نمی‌تواند مدلی برای همکاری‌های نظامی باشد
سردار سرتیپ پاسدار علیرضا افشار از فرماندهان اسبق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کارشناس مسائل نظامی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به همکاری‌های نظامی ایران، روسیه و چین گفت: ما در بین ایران، روسیه و چین منافع مشترکی داریم که ایجاب می‌کند که همکاری‌هایی را با همدیگر داشته باشیم. این همکاری‌ها می‌تواند در مباحث اقتصادی، سیاسی، حقوقی و مجامع بین المللی انجام شود. البته دفاع و بازدارندگی در مقابل حضور بیگانگان در منطقه به خصوص خلیج فارس از دیگر زمینه‌های مشترک این کشور‌ها برای همکاری با یکدیگر است.
وی ادامه داد: البته علیرغم طرح برخی شایعات منتشر شده همکاری‌های نظامی به معنای این نیست که ما یک پایگاه نظامی مشترک داشته باشیم. چون ما از نظر قانون اساسی چنین اجازه‌ای نداریم که بخشی از خاک کشورمان را در اختیار کشور‌های دیگر قرار بدهیم. در شرایط بسیار بهتر می‌توانیم تا با پیمان‌های نظامی هماهنگی‌ها و رزمایش‌های مشترکی داشت تا برای امنیت منطقه هم افزایی داشته باشیم.
استاد دانشگاه عالی دفاع ملی گفت: اگر توجه کنید پایگاه‌هایی که آمریکا در منطقه ایجاد کرده است به نقاط تهدید برای این کشور تبدیل شده اند و در تیر رس هستند. پایگاه نظامی در نفس خود نمی‌تواند مدلی برای همکاری‌های نظامی باشد، چرا که شیوه‌های دیگری برای همکاری‌های نظامی وجود دارد.
رزمایش قفقاز ۲۰۲۰؛ مدل زمینی رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین
تاریخچه همکاری‌های مشترک نظامی ایران، روسیه و چین فقط به برگزاری رزمایش مشترک دریایی اخیر ختم نمی‌شود. این سه کشور ۳۱ شهریورماه امسال رزمایش دیگری تحت عنوان قفقاز ۲۰۲۰ را در جنوب روسیه برگزار کردند. به گفته منابع خبری این رزمایش با حضور ۸۰ هزار نظامی برگزار شده بود. در جریان این رزمایش ماموریت‌های اصلی در شمال قفقاز و همچنین در دریای خزر و دریای سیاه انجام شد. در رزمایش قفقاز ۲۰۲۰، از ۲۵۰ تانک، ۴۵۰ خودروی جنگی پیاده‌‍نظام و خودروی زرهی، ۲۰۰ سامانه خمپاره‌انداز و چندین سامانه راکت انداز استفاده شد.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو نیز درباره این رزمایش بیانیه‌ای صادر کرده است که به شرح ذیل است:
«مانور مشترک نظامی «قفقاز ۲۰۲۰» از امروز ۲۱ لغایت ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۰ مصادف با ۳۱/۰۶/۱۳۹۹ لغایت ۰۵/۰۷/۱۳۹۹ و با حضور حدود ۱۳ هزار نظامی و ازجمله حدود ۱۰۰۰ نظامی از کشور‌های جمهوری اسلامی ایران، ارمنستان، چین، بلاروس، پاکستان و میانمار در منطقه جنوبی روسیه و حاشیه دریای خزر و دریای سیاه آغاز خواهد شد.
در این مانور که در راستای سند «اقدامات در راستای تحکیم اعتماد و امنیت» وین مورخ ۲۰۱۱ می‌باشد، از جدیدترین تجهیزات جنگی، سیستم‌های ضد موشکی، موشکی، هواپیما‌های جنگنده، هلی کوپتر و سایر تسلیحات به روز استفاده می‌گردد.»
همکاری‌هایی که منطقه غرب آسیا را امن تر خواهد کرد
به نظر می‌رسد در روز‌ها و سال‌های آینده نیز چنین رزمایش‌ها و تمرین‌های نظامی مشترکی بین کشور‌های ایران، روسیه و چین برگزار شود. البته با توجه به سابقه همکاری‌های ایران و روسیه در نبرد با داعش در سوریه این طور به نظر می‌رسد که احتمال عقد پیمان‌های نظامی امنیتی مشترک بین این سه کشور وجود داشته باشد تا حضور امنیت ساز آن‌ها در منطقه غرب آسیا نمود بیشتری داشته باشد؛ پیمان‌هایی که شاید به ساخت پایگاه نظامی مشترک منجر شود.
