نشست کمیسیون مشترک برجام روز چهارشنبه ۲۶ آذرماه به‌صورت ویدئو کنفرانس برگزار خواهد شد. تروئیکای اروپایی با دستور کار مشخصی ( که کاملا با اعضای دولت جدید بایدن هماهنگ شده است ) در این نشست حضور پیدا خواهند کرد. همان‌گونه که هویداست، بازیگران اروپایی سه فاکتور و مؤلفه رفتاری را در تقابل با کشورمان و تا زمان سرکار آمدن دولت جدید آمریکا تعریف کرده‌اند :
-نخست این‌که در نشست کمیته مشترک برجام به‌جای پاسخ‌دهی نسبت به نقض عهدهای مکرر خود در توافق هسته‌ای ، ژست«طلبکارانه» را اتخاذ کرده و از ایران خواهند خواست تا سریعا به«از سرگیری تعهدات مطلق و یک‌جانبه خود در برجام»بازگردد.
– دوم این‌که «هم‌افزایی استراتژیک و نسبی » خود با دولت ترامپ در قبال ایران را به یک«هم‌افزایی استراتژیک-تاکتیکی» یا همان « هم‌افزایی مطلق» با دولت جو بایدن تبدیل کنند. مقامات ارشد اروپایی از حدود دو هفته قبل ( روزهای پایانی آبان ماه ) مذاکرات مستمر و پشت پرده‌ای را در این خصوص با آنتونی بلینکن و جیک سالیوان، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی دولت بایدن آغاز کرده‌اند.
– سوم این‌که بازیگران اروپایی از سوی آمریکا وظیفه دارند تا برجام را نه به‌عنوان یک«توافق» و « سند حقوقی»، بلکه به‌مثابه یک «گذرگاه موقت» و «سنگ بنایی برای انعقاد انواع توافقات بازدارنده » مورد شناسایی و تعریف قرار دهند.
در یک عبارت گویا، می‌توان گفت که سران اروپایی قصد دارند در نشست کمیته مشترک برجام،«مرز بدیهیات» را به سود اهداف و استراتژی‌های ترسیم‌شده از سوی خود و واشنگتن جابه‌جا کنند. آن‌ها به دنبال «معامله پذیر کردن » راهبردهای کلان و ثوابت حوزه امنیت و سیاست خارجی کشورمان خواهند بود. مقابله با این بازی هدفمند غربی‌ها، تنها و فقط یک راه دارد :تأکید بر عدم بازگشت مشروط واشنگتن به برجام و در مقابل، مطالبه‌گری از غرب بابت عمل نکردن به تعهدات خود در قبال توافق هسته‌ای با ایران.اگر این مطالبه‌گری اساسا صورت نگیرد یا حتی به‌صورت غیرمؤثر صورت گیرد، قطعا اروپائیان نقش خود را به‌عنوان جاده‌صاف‌کن دولت بعدی بایدن در اعمال استراتژی«فشار هوشمندانه علیه ایران» ایفا خواهند کرد. فراموش نکنیم که نشست پیش روی کمیته مشترک برجام نخستین نشست پس از شکست ترامپ در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود. در این نشست به‌جای آنکه در انتظار«ترسیم نقشه راه تاکتیکی مشترک آمریکا- اتحادیه اروپا» از سوی آن‌ها باشیم، باید قویا بر روی پیام« معامله ناپذیر بودن ثوابت و خطوط قرمز راهبردی کشورمان» تأکید کنیم. فراتر از آن، اروپائیان با صدور بیانیه‌های متعدد و موضع‌گیری‌های متنوع در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای کشورمان، قصد دارند «تبدیل برجام به یک توافق جامع»را از یک « هدف ناممکن»به یک« گزاره طبیعی و ممکن» تبدیل کنند. ازاین‌رو در بیانیه‌های متعدد خود سخن از «بازگشت مشروط به برجام » یا « تبدیل برجام به یک توافق گسترده » سخن به میان می‌آورند. پیام جمهوری اسلامی ایران در چنین شرایطی مشخص است: بازگشت آمریکا به برجام، نه‌تنها مستلزم پذیرش هیچ‌گونه پیش‌شرطی از سوی ایران نیست، بلکه مرهون جبران خسارات ایران در طول مدت خروج دولت ترامپ از برجام، ارائه تضمین‌های جدید جهت عدم خروج یک‌جانبه واشنگتن از توافق هسته‌ای و عدم پذیرش مذاکره بر سر خطوط قرمز استراتژیک و امنیتی کشور خواهد بود.
حنیف غفاری
