به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی نشست وبیناری "از چیستی تا چگونگی تحول در نظام آموزش و پرورش" با حضور سید محمد بطحایی، وزیر سابق آموزش و پرورش و علی عبدالعالی پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش برگزار شد.
بطحایی در ابتدای این نشست درباره این سوال که چرا نظام آموزش و پرورش ما باید متحول بشود؟ گفت: برای پاسخ به این سوال ما باید اتفاقاتی که لااقل بعد از انقلاب برای تحول در اموزش و پروش رخ داد مرور کنیم. هرکدام از این تلاش ها هرچند که دستاوردهایی داشت اما نتوانست که نیازهایی که برای تحول در آموزش و پرورش طلب می‌کند را پاسخ گو باشد. تا آنجایی که بنده در خاطرم هست، یعنی از اواخر وزارت مرحوم پرورش و اوایل وزارت دکتر اکرمی و از سال های 62 _63 تلاش های زیادی برای تحول در آموزش و پرورش اتفاق افتاد.
وی افزود: مبنای همه تلاش ها نکته بسیار ظریفی بود که شما از کلام رهبر معظم انقلاب در این جلسه پخش کردید. ایشان بارها و بارها یکی از ضرورت های تحول در آموزش و پرورش را چنین مطرح کردند که نظام اموزش و پروش ما نمیتواند پاسخگو نیاز ها ی امروز نظام جمهوری اسلامی و جوانان و نوجوانانی باشد که دارند اماده می‌شوند برای فردای این کشور.
بطحایی اظهار داشت: هرچند به نظرم می‌آید که هرچند این اقدامات؛ اقدامات مختصری است اما پله اول برای تحول می‌باشد.
وزیر سابق آموزش و پرورش تاکید کرد: از زمانی که مقداری انقلاب قوام گرفت و نهادها و موسسه ها و وزارت خانه ها شکل اداری خود را پیدا کردند، واقعا تلاش های زیادی برای تحول اتفاق افتاد که اگر فرصت برنامه اجازه دهد تا آنجایی که بنده اطلاع دارم عرض خواهم کرد.
وی افزود: در پنج مرحله ای که پیشینیان ما تلاش کردند که این تحول رقم بخورد متاسفانه این تحول به سرانجام نرسید و با شکست مواجه شد، باز تلاش مجدد، تیم جدید و مجددا از سر خط شروع کردن برای تحول در آموزش و پرورش. بنابراین می‌خواهم عرض کنم که مهمترین ضرورتی که نیاز است تا آموزش و پرورش ما متحول شود، این است که این نهاد با فرایندها و خروجی هایی که دارد مورد توقع نیاز های جمهوری اسلامی نیست؛ یعنی جمهوری اسلامی و نیازهایی که جامعه امروز و فردای میهمن ما دار د چیزی به غیر از تولیدی اپ ما در حال حاضر است.
بطحایی درباره این سوال که از ابتدای انقلاب تا کنون چه اقداماتی برای تحول آموزش و پرورش انجام شده است؟ یادآور شد: نکته ای که بنده در آغاز گفت وگو عرض کردم همچنان بر ان اصرار دارم، اواخر دوران وزارت مرحوم پرورش بحث تحول آموزش و پرورش مطرح شد، و تا به امروز چندین بار خیز برداشتیم تا تحول رخ بدهد اما هر بار این حرکت با شکست مواجه شد و به ثمر نرسید.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: اگر علل ناکامی گذشته را مور د توجه قرار ندهیم چه بسا سند تحول هم با ناکامی مواجه خواهد شد، کشورهایی مثل فنلاند و سنگاپور که در رتبه بندی نظام اپ ربته ی بالایی دارند هیچ گاه درگیر گیروبند هایی که ما تاکنون داشته ایم نبوده اند، این سند تحول که در اختیار ما است با اندکی تسامح عرض کنم که قریب به دوازده سال است که مطرح است اما همچنان به فرموده رهبر انقلاب کمتر از ده درصد آن اجرا شده است.
وی افزود: علی رغم زحمات بسیار زیادی که کشیده شد اما همچنان جایی که در ان ایستاده ایم غلط است و باید اصلاح بشود، به جای اینکه به محتوا پرداخته شود خودمان را گرفتاد قالب و ساختار کرده ایم، در حالی که بحث تحول امروزه ناظر به محتوا و روش است که نقطه ی اغاز این حرکت معلم است.
بطحایی درباره این سوال که برای اجرای سند تحول چه کارهایی انجام شده تصریح کرد: ما پلت فرمی را طراحی کرده بودیم که با فرمایشات رهبر معظم انقلاب تکمیل شد، در این پلت فرم کاملا برنامه های عملیاتی سند تحول با توجه به شش زیر نظام آن طراحی شده بود که زمان بندی کرده بودیم و قرار شد که طی یک بازه 5 ساله در دست اجرا قرار گیرد، حتی این پلت فرم را در اختیار همگان قرار دادیم اما گمان نکنم که در حال حاضر فعال باشد.
وزیر سابق آموزش و پرورش تاکید کرد: این پلت فرم به گونه ای بود که در هر زیر نظام نشان می داد که هر برنامه چه مدت است که شروع شده و چه مقدار اجرا شده است و موانع عقب افتادگی آن چیست و هر سه ماه بروز می شد.
وی افزود: طبق رهنمودهای رهبر معظم انقلاب که بسیار دقیق و کارشناسی شده است، باید زیر نظام های سند به طور متوازن پیشرفت کند. اینکه فقط یک زیر نظام پیش برود و بقیه متوقف بشوند نادرست است که این مسئله طبق پلت فرم قابل تشخیص بود، البته دارای نقایصی هم بود که ما اهتمام داشتیم که ان نواقص را رفع کنیم.
وزیر سابق آموزش و پرورش ادامه داد: نمی دانم که الان هم مورد استفاده قرار می گیرد یا خیر. اما زمانی که بنده حضور داشتم مرتبا بروز می شد. در رابطه با موانع اجرا و پیشرفت سند تحول عرض کنم که اجرای این سند فقط به دوش آموزش و پرورش نیست و برای اجرای آن نیاز است که تمام ارگان ها و نهادها و نه تنها نهادهای دولتی بلکه تمامی قسمت ها بسیج شوند و ایفای نقش کنند و این ایفای نقش اتفاق نخواهد افتاد تا زمانی که دیدگاه ما نسبت به آموزش و پرورش تغییر کند، اینکه دیدگاه ما نسبت به آموزش و پرورشبه عنوان یک دستگاه هزینه زا و مصرفی باشد، قطعا این ایفای نقش اتفاق نخواهد افتاد.
وی درباره این سوال که به نظر شما چقدر در تحقق سند تحول موفق بوده ایم و چقدر با حد مطلوب فاصله داریم؟ گفت: تا زمانی که اپآموزش و پرورش ما اولویت و اهمیت پیدا نکند، آش همین است و کاسه همین و همه این اولویت و اهمیت فقط پول نیست. زمانی که در دولت بودم، گاهی اوقات بحث های منابع مالی مطرح می شد و دوستان دولتی می گفتند کمبود داریم و در جواب می گفتم که بحث من فقط پول نیست.
وی ادامه داد: اگر مقداری از آسفالت کوچه ی ما خراب بشود، همه ما مکررا این را مطالبه می کنیم تا این مشکل حل شود چون که این مسئله برای ما مهم است، اما اگر معلمان فرزندانمان آموزش کافی را ندیده باشد و فرایند تربیت معلم را طی نکرده باشد این مسئله برای ما اهمیت ندارد، این همان نشانه ای است که مسئول ارشد کشور از آن رنگ می گیرد.
وزیر سابق آموزش و پرورش افزود: بنده زمانی که افتخار خدمت در وزارت را داشتم، یکی از سیاست های نانوشته ای که دنبال می کردم، این بود که آموزش و پرورش مسئله جامعه و خانواده ها بشود، اگر برای مردم ما آموزش و پرورشمهم باشد مطمئن باشید که برای رئیس جمهور ما هم مهم خواهد بود.
وی گفت: من در دولت شاهد بودم برای دوستان دولتی آموزش و پرورشاهمیت چندانی نداشت، اینکه در جلسات شرکت کنند یا نکنند نظر بدهند یا ندهند اصلا مهم نیست، و این مختص به این دولت نیست و در ادوار گذشته هم این چنین بوده است.
بطحایی اضافه کرد: کسی از وزیر آموزش و پرورش درخواست ارائه گزارش ندارد چون اولویت ندارد، اما از آن طرف راجع به سیاست خارجه، هر جلسه از وزیر امور خارجه سوال می شود و باید پاسخ بدهد، راجع به نفت همینطور، این خودش سیگنالی است که وزیر آموزش و پرورش خیلی مهم نیست.
وی ادامه داد: بروید و قانون شورای عالی آموزش و پرورش را بخوانید، اگر این قانون به خوبی اجرا بشود یعنی رئیس جمهور به همراه شش وزیر شرکت کنند و به وظایف محول شده عمل بکنند، اصلا به سند تحول بنیادین نیازی پیدا نمی شود، چون به واسطه ی همین کار تحول اتفاق میافتد ولی رئیس جمهور شرکت نکرد البته در دولت اقای احمدی نژاد ایشان یک دفعه شرکت کردند. این نشانه این است که دغدغه ای وجود ندارد، این که وزیر آموزش و پرورش چه شخصی باشد مهم نیست فقط اینکه یکی باشد، اینها نشانه این است که اگر ده تا سند تحول دیگر نیز نوشته بشود، اجرا نمی شود. بحث تحول ناظر به یک وزارت خانه نیست، همه باید کمک کنند.
بطحایی گفت: در رابطه با سند 2030 عرض کنم که در سال 95 که البته آن زمان بنده در آموزش و پرورش نبودم، این سند به امضا و تایید رسید، و بعد کارگروه ها تشکیل شد. مثال عامیانه ای است اما کاتولیک تر از پاپ شدیم، امریکا و فرانسه خودشان سند 2030 را امضا نکردند، امریکا در سال های گذشته در حمایت از رژیم اشغالگر قدس از یونسکو خارج شد، دوستان عزیز اگر شما سند 2030 را مطالعه کنید، گاها به مطالب قشنگ و زیبایی برخورد می کنید، اما اشکالی که مقام معظم رهبری با این وجود به سند گرفتند این بود که آموزه های تعلیم و تربیت، و اسلامی حتی آموزه های ملی مان بسیار فراتر از مسائلی است که در سند 2030 گفته شده است.
وی افزود: ما نیاز ی به این سند و امثاله نداریم اما ابزارهای نفوذ به گونه ای نیست که با یک بار هشدار حضرت آقا بسته شوند آنها نفوذ را رها نمی کنند. در این باره مصداقی را عرض کنم خدمت شما، امروزه همه مجامع بین المللی و کنفرانس ها زیر پرچم سند 2030 در حال برگزاری است، علتش این است که می خواهند بگویند که این سند، نسخه شفا بخش جهان است در حالی که سیاست های کاملا استکباری درون آن نهفته است، مثلا خودشان منشا ایجاد فقر در جهان هستند اما در سند 2030 بیان کردند که تا سال 2030 فقر مطلق در کشورها به صفر برسد، بقیه موارد هم این چنین است.
بطحایی یادآور شد: سند 2030 در لایه های حکومتی و سیاست گذار جامعه متوقف شده است و انصافا اگر مواردی رخ دهد با متخلفین برخورد می شود اما در لایه های زیرین این گونه نیست، گاهی اوقات بخش های غیر دولتی برای اینکه امتیازی از یونسکو و مجامع بین المللی دریافت کنند، سند را در بخش خود، در مدارس غیر دولتی خود اجرا می کنند.
وزیر سابق آموزش پرورش گفت: نکته جالبی که وجود دارد شاید بدانید که یکی از موفق ترین کشور ها که در حال اجرای این سند است و به این کار خود افتخار می کند افغانستان است در حالی که خود امریکا و فرانسه که مدعی این سند هستند خودشان زیر بار این سند نرفتند.
* آموزش و پرورش در کشور ما بسیار مظلوم است
علی عبدالعالی دانشیار دانشگاه شریف و پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش هم در این نشست گفت: اگر از انقلاب تا الان بررسی بشود می بینیم که بیشترین تغییرات وزارتی در آموزش و پرورش بوده است.
وی افزود: آموزش و پرورش در کشور ما بسیار مظلوم است. در همین دولت آقای روحانی تعداد تغییرات وزیر آموزش و پرورش را مقایسه کنید با وزارت فناوری ارتباطات. عدالت آموزشی در کشور ما بیش از یک شوخی نیست. در کشور ما هرکه پول دارتر است موفق تر است. در کشور ما چهل نفر برتر کنکور هیچ کدام از مدارس دولتی نبودند. این مشکلات را مگر فقط وزیر آموزش و پرورش میتواند حل کند؟ خیر.
عبدالعالی تصریح کرد: آموزش و پرورش در هیئت دولت دارای اولویت نیست.کدام یک از روسای جمهور و وزرا و معاونین ، فرزاندشان طعم کلاس 40 نفره که در یک میز 4 نفر می نشینند را چشیده اند؟
این استاد دانشگاه افزود: ما در آموزش و پرورش هدایت تحصیلی نداریم.در کنکور تجربی حدود 600 هزار نفر شرکت کننده حضور دارند که فقط حدود 6000 نفر به خواسته خود می رسند یعنی فقط یک درصد.
وی گفت: به نظرم ریشه این موضوع به هیچ وجه متوجه وزیر و معاون وزیر آموزش و پرورش نیست. راه حل این مسئله این است که تمام مسئولین رده بالا به آموزش و پرورش باور داشته باشند و بدانند آموزش و پرورش به غیر از 12 اردیبهشت و 1 مهر هم مهم است.این باور که ایجاد شود سایر مسائل هم درست می شود. شورایی وجود دارد به نام شورای عالی آموزش که رییس جمهور حتی یک بار هم حضور نداشته است.
وی درباره این سوال که باتوجه به این مشکلات متعدد راه حل چیست؟ تاکید کرد: به نظرم دوراه وجود دارد اول باید کتب درسی ما به کتبی بسیار جذاب تبدیل شود. کتابهای کم حجم ، کتابهای بدرد بخور که تست محور نباشد و فقط بدرد کنکور نخورد و قص علی هذا.
و دوم اینکه روی معلم ها و دانشجو معلم ها سرمایه گذاری شود. اگر حال شما معلم ها خوب شود حال همه خوب می شود.
