حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی ، پیرامون جزئیات ترور شهید فخری زاده و عوامل این ترور ، قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها، برجام و برجام پلاس، روابط ایران و عربستان و عادی سازی روابط برخی کشورهای عربی با صهیونیست ها توضیحاتی ارائه داد.
در ذیل بخش های مهم این گفتگو آمده است:
*قطعا صهیونیست ها بدون همکاری با سرویس های اطلاعاتی دیگر نمی توانستند مرتکب ترور شهید فخری زاده شوند
* قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها تقریبا از حدود چهار ماه پیش در مجلس جدید شورای اسلامی کلیدخورد
* قانون نه صرفا پاسخ به ترورشهید بلکه پاسخ به بد عهدی های کشورهای اروپایی و در پاسخ به تحریم های ظالمانه یک جانبه و به عنوان یک راه حل منطقی واصولی برای خارج کردن کشور از تحریم های بی انتها و تکراری ایالات متحده آمریکاست
* اختلاف نگاه ها به قانون اقدام ،حکایت ازوجود چند صدایی و دموکراسی در ایران دارد
*حتی در دوره اوباما ضمن اینکه برجام اجرا شد نقض برجام هم در موارد متنوعی در همان دوره کلید خورد
*اینکه روی کارامدن بایدن بمعنای بازگشت به یک دوره طلایی برجام وحل مشکلات ما با طرف های مقابل باشددر عرصه منطق سیاست خارجی ساده اندیشی و ساده انگاری است
*بایدن نیامده صحبت از ضرورت ایجاد یک ائتلاف با اروپا و برخی از کشورها می کند و به صراحت می گوید که هدف ما از این ائتلاف پیگیری سیاست های مقابله ای با ایران ،چین و روسیه است
*بایدن از موضوعاتی فراتر از هسته ای صحبت می کند، از منطقه صحبت می کند، از موشک های دفاعی ایران صحبت می کند طبعا بایدن می خواهد همه موضوعات را روی میز مذاکره قرار بدهد
*برای ما ملاک حرفهای آشفته آمریکایی ها نیست، ملاک برای ما این است که رفتار آمریکا چگونه خواهد بود
*بایدن و دمکرات ها باید بگویند آیا راهبردشان با ایران تداوم دشمنی است یا دوستی و همکاری مسالمت آمیز
*ما برجام منطقه ای و برجام موشکی و غیره نخواهیم داشت
*وزیر خارجه آلمان باید پاسخگو باشد که در قبال بی تعهدی و بی عهدی اشان در برجام در برابر مردم ایران چه کرده اند؟
*عربستان سعودی چنانچه مایل به گفتگوی دوجانبه باشد اهلا وسهلا، گفتگوی جدید برجامی علی القاعده درپیش نخواهد بود
*عادی سازی روابط بین محمد بن زاید و رژیم صهیونیستی شکل گرفت اما حتی شش امارت امارات متحده عربی نقشی در این موضوع نداشتند
*اصلا وزیر خارجه بحرین در معادلات منطقه ای و جهانی جایگاهش کجاست که سر از تل آویو در می آورد؟ جایگاه او همان تل آویو است
*آمریکایی ها با پیوندی که با صهیونیست ها دارند حتما از هر فرصتی برای تحقیر حاکمان عرب و عادی سازی بیشتر روابط استفاده می کنند
*بی تردید مقامات فعلی حاکم در عربستان سعودی و عناصری از آل سلمان با صهیونیست ها ارتباط دارند.
* کماکان تنها راه حل نجات بخش برای یمن گفتگو و مذاکره و روش سیاسی است
*انگلیس در 5 سال گذشته بیش از 6 میلیارد دلار سلاح به عربستان فروخته است
*در 5 سال گذشته یک انفجار تروریستی در صنعا و شمال یمن که در اختیار انصارالله و متحدین هست رخ نداده اما جنوب یمن تبدیل به جولانگاه تروریست ها وجنگهای نیابتی شده است
*ملک سلمان و محمد بن سلمان خسته شده اند و به دنبال این هستند که آبرومندانه از جنگ بیرون بروند امابازیگران بین المللی که به دنبال فروش سلاح هستند به استمرار این جنگ نیاز دارند.
*سطح تصمیم گیری برای مساله یمن فراتر از امارات و حتی حاکمان عربستان سعودی است
*حضورسفیر ایران به صنعا حاوی این این پیام آشکار است که ما در کنار دولت قانونی ومردم یمن هستیم، و در عین حال علیه هیچ یمنی نیستیم
*سفرفیصل المقداد به پاس قدردانی از حمایت های جمهوری اسلامی ایران ازملت سوریه صورت گرفت
*این سفر نشان داد که روابط دو کشور از اولویت برخوردار است و برای سوریه جمهوری اسلامی ایران یک شریک مهم و راهبردی در منطقه است
*من این را بارها از زبان آقای بشار اسد شنیدم که ایشان می گفت: خون مردم ایران و خون مردم سوریه در هم آمیخت.
مشروح این گفتگو به شرح ذیل می باشد:
ترور شهید فخری زاده
چند سالی بود که ترور دانشمندان هسته ای ایران در رژیم صهیونیستی تعطیل شده بود اما با ترور شهید فخری زاده بنظر دوباره این جوخه آغاز بکار کرده و وارد فاز جدیدی شده است. بفرمایید در آن زمان چه اقداماتی صورت گرفت که رژیم صهیونیستی دست ازاین کار برداشت. فرماندهی کل سپاه متعاقب شهادت شهید فخری زاده اعلام کرد خودشان میدانند در آن زمان چگونه از آنها انتقام گرفته شد.
عبداللهیان: اقدام تروریستی که علیه دانشمند ایرانی آقای فخری زاده انجام شد، اولا، اولین اقدام از این نوع نبوده همانطور که اشاره کردید در سالهای گذشته هم یک سلسله اقدامات و ترورهایی در ایران در خصوص دانشمندان ایرانی انجام شد، این به این معنا نیست که در سالهای گذشته دشمنان جمهوری اسلامی ایران چه صهیونیست ها چه سرویس های دیگری که علیه ایران فعالیت می کنند امکان انجام ترور را داشتنند اما تمایلی که این کار را انجام بدهند موجود نبوده، نه آنها همیشه دانشمندان ما را زیر نظر دارند واز هر فرصت و شکاف اطلاعاتی سعی می کنند استفاده کنند برای ضربه زدن به حوزه علم و فناوری و های تک در جمهوری اسلامی ایران از جمله به حوزه دانشمندانی که در بخش های دفاعی کشور و در بخش های علوم دقیقه و حساس کشور دارند کار انجام می دهند و بخشی از آن هم در حوزه هسته ای لذا اگر بخواهم بگویم چه تحلیلی وجود دارد که در ادامه آن ترورهای زنجیره وار امروز با یک فاصله چند ساله شاهد آن هستیم این است که در تمام این مدت دشمنان تلاش های خودشان را داشتند اما موفق نمی شدند و متاسفانه در یک مقطع زمانی از یک شکاف امنیتی استفاده کردند و چنین اقداماتی را که البته طراحی پیچیده ای بود انجام دادند و این اتفاق ناگوار رخ داد.
اگر از من بپرسید که چه کسانی پشت این قضیه قرار داشتند خب در داخل رژیم صهیونیستی برخی از مقامات اطلاعاتی رژیم جعلی اسرائیل ادعا کردند که ما در پشت این حادثه بودیم، نتانیاهو سعی کرد تکذیب بکند، نتانیاهو اساساٌ آدم ترسویی هست و ضمن اینکه ادعاهایی را مطرح می کند اما جرات پذیرش مسئولیت را ندارد چون می داند که عواقبش را نمی تواند تحمل بکند. آن طوری که من الان می توانم بگویم این هست که آمران این ترور مشخص شدند برای جمهوری اسلامی ایران و قطعا پاسخ قاطعی خواهند گرفت.
عاملان اجرای این ترور که بخشی از آنها توسط دستگاه های امنیتی ما شناسایی و حتی دستگیر شده اند از عدالت فرار نخواهند کرد وحتما برخورد قوی پشیمان کننده ای با آنها خواهد شد، اما واقعیت این است که راجع به جزئیات این پروسه اطلاعاتی و امنیتی که وجود دارد برای برخورد با این شبکه من ترجیح می دهم متناسب با وضعیت پرونده و حساسیت هایی که وجود دارد دستگاه های ذیربط امنیتی که با اقتدار از امنیت جمهوری اسلامی ایران سالها دفاع کرده و می کنند در زمان مناسب خودش ان شاءالله اعلام خواهد شد.
گفتید که تحقیقات در خصوص کشف زاویه ها و پشت پرده ترور دانشمند هسته ای محسن فخری زاده در جریان است، تا این لحظه آیا دخالت طرف های خارجی در طراحی و اجرای این عملیات اثبات شده است؟
عبداللهیان: اولا در خصوص طراحان ترور وعاملان ترور شواهد مختلفی وجود دارد که صهیونیست ها در این موضوع نقش داشتند اما آیا صهیونیست ها به تنهایی و بدون همکاری مثلا سرویس آمریکا یا سرویس دیگری قادر بودن این کار را انجام بدهند قطعا قادر به انجام این کار نبودند، جزئیات این برای بخش های امنیتی ما مشخص شده اما تا تکمیل این تحقیقات ترجیح این است که ما خیلی جزئیاتی را اعلام نکنیم و منتظر بمانیم که پیگیری های امنیتی به نتییجه برسد.
اما همانگونه که در ترور دانشمندان هسته ای ما بعدها روشن شد که صهیونیست ها نقش مهمی را داشتند ولی در حوزه اجرا از دیگر عوامل و دیگر امکانات و دیگر سرویس ها استفاده کردند برای اینکه بتوانند این نیت خبیث خودشان را پیش ببرند لا اقل می شود گفت که این شواهد و قرائن همچنان وجود دارد و برای بخش های امنیتی ما روشن است و شما در آینده ای نه چندان دور شاهد یک اقدام قاطع و یک پاسخ قاطع در حوزه آمران این ترور از سوی جمهوری اسلامی ایران خواهید بود.
چند ساعت پس از ترور دانشمند هسته ای محسن فخری زاده مقامات ارشد ایران از گرفتن انتقام سخن گفتند، دقیقا منظورشان چه بود؟
عبداللهیان: برای پاسخ گفتن به این جنایت و انتقام که باید گرفته بشود و اقدامی که پشیمان کننده باشد برای آمران این ترور اقدامات چند لایه ای مد نظر جمهوری اسلامی ایران هست اما اینکه لایحه های این اقدامات چگونه هست فکر می کنم روزی که خبر در واقع پاسخ کوبنده و قاطع جمهوری اسلامی ایران و پاسخ پشیمان کننده جمهوری اسلامی ایران منتشر بشود ابعاد این مقابله به مثل و پاسخ پشیمان کننده و قاطع تشریح خواهد شد.
قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها
متعاقب شهادت شهید فخری زاده مجلس شورای اسلامی قانونی را به تصویب رساند که هم شامل تجدید نظرهایی اساسی در رویکرد هسته ای ایران بود وهم ازضمانت اجرایی سفت وسختی برخورداربود چنانکه درصورت عدم اجرای ان مسئولین مربوطه را مستوجب مجازات معرفی میکرد.بفرمایید درشرایط کنونی چقدر این قانون جدید واقدامات پیش بینی شده دران را موثر میدانید؟حداقل اروپاییان در"بی عملی" به توافقاتشان معروف هستند.
عبداللهیان: قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها تقریبا از حدود چهار ماه پیش در مجلس جدید شورای اسلامی ما یعنی در مجلس یازدهم کلید خورد و بحث های کارشناسی آن در مجلس و کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی با مشارکت کمیسیون های دیگر اقتصادی، انرژی وغیره مورد بررسی جدی قرار گرفت.
اولا این قانون روند طبیعی خودش را طی می کرد که وارد مجلس بشود و در دستور کار مجلس قرار بگیرد وتصویب بشود، آن چیزی که یک مقدار در پایان کار ومتنی که آماده بود و ممکن بود دو یا سه هفته بعد در مجلس تصویب شود باعث شد شتاب بیشتری به این مصوبه در مجلس داده شد ترور شهید فخری زاده دانشمند ایرانی بود که طبعا مجلس به عنوان یک لایه از آن پاسخ هایی که باید می داد در قبال این ترور سرعت بخشید به کاری بایستی در این موضوع انجام می شد اما واقعیت این است که من به عنوان کسی که ارتباط دارم و از نزدیک تحولات در درون مجلس را دنبال می کنم، این طرح به هیچ وجه یک طرح احساسی نیست، به هیچ وجه این قانون تحت فضای احساسی تصویب نشد و بین بخش های ذیربط کارشناسی در کشور و پارلمان جمهوری اسلامی ایران رفت و برگشت ها و گفتگو های بسیاری شد وآن چه که امروز به تصویب رسیده به عنوان قانون برای همه طرف ها لازم الاجرا است و حتی می بینید در داخل این قانون در یکی از بند ها به صراحت آمده که مسئولیت اجرای این قانون متوجه مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران هست و حتی هر فردی تخطی بکند از اجرای این قانون مجازات برای آن پیش بینی شده در دل این قانون اما اینکه ارتباط این با ترور شهید فخری زاده چیست عرض کردم قدری و چند روزی فقط شتاب داد و سرعت بخشید به اینکه این قانون به عنوان یک واکنش پارلمانی است، پاسخی که آنها باید بگیرند پاسخ بسیار قوی در سطوح دیگری خواهد بود برای آمران ترور، اما به عنوان اولین واکنش پارلمانی به این ترور آن چه را که در قالب این قانون مطرح شد به عنوان نوعی از پاسخ دیده شده اما عین حال این قانون نه صرفا پاسخ به این ترور بلکه پاسخ به بد عهدی های کشورهای اروپایی، در پاسخ به تحریم های ظالمانه یک جانبه و به عنوان یک راه حل منطقی واصولی برای خارج کردن کشور از تحریم های بی انتها و تکراری ایالات متحده آمریکاست.
اشاره کردید که قسمتی از این تصمیم به بد عهدی کشورهای اروپایی در برجام باز می گردد، به نظر شما موضع کشورهای اروپایی در خصوص این تصمیم چه خواهد بود؟
عبداللهیان: من اولا مایلم اینجا تاکید کنم که در این سال هایی که ما شاهد خروج آمریکا از برجام و شاهد بد عهدی سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در برجام بودیم رفتار چین و روسیه با جمهوری اسلامی ایران متفاوت بود، یعنی چین و روسیه همراهی نکردند با تحریم های یک جانبه آمریکا هر چند آنها هم در برخی از موضوعات دچار محدودیت ها و ملاحظات سیاسی در قبال تحریم های ظالمانه و یک جانبه آمریکا بودند اما آنچه که به اروپا بر می گردد واقعا اروپایی ها فقط با جمهوری اسلامی ایران در این موضوع بازی کردند، فقط حرفهای زیبا زدند و ژست های زیبا گرفتند.
برخی از اقدامات کوچک انجام شد، برخی از کانال های مالی کوچک بین ما و با یک کشور اروپایی و یا بخشی از اروپا در برخی از موضوعات خاص؛ اما با توجه به توانی که در ایران وجود دارد، با توجه به جمعیت بالای 80 میلیونی و وسعت سرزمینی ایران این اقدامات اقداماتی بسیار کوچک و حتی غیر قابل طرح هست در این مقوله و در این چارچوب، آنچه که به صراحت در این قانون آمده اشاره شده به اینکه بالاخره اروپا و آمریکا در چارچوب برجام قرار بوده دو کار انجام بدهند و اگر غیر از این باشد این قانون در موعد مقرر خودش با مهلت هایی که داده شده است با قوت اجرا خواهد شد و آن هم حداقلش این است که نفت ایران خریداری بشود و پول نفت ایران در مسیر درست بانکی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد، این حداقل انتظاری است که مردم ما از برجام وتوافق هسته ای دارند ولی من می توانم به صراحت بگویم که قانونی که در مجلس تصویب شد، روحیه ای که در مجلس وجود دارد برای پیگیری به این قانون به گونه ای نیست که اروپایی ها فکر کنند که می توانند با ادامه آن بازی تکراری، با ادامه وعده های پوشالی خودشان طرف ایرانی را منصرف کنند از اجرای این قانون، چرا که اصلا این قانون در مجلس تصویب شده است و دولت در قبال این قانون فقط مجری است وباید قانون را اجرا بکند.
بعد ازتصویب این قانون بحث هایی درسطح رسانه ها وبرخی مسئولان درگرفت که نشان میداد نگاه ها به این قانون جدید دوگانه است .ایا واقعا دراین خصوص اختلاف نظری جدی میان مسئولان تصمیم ساز وجود داشت یا دارد؟
عبداللهیان: خب چند صدایی در دمکراسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، ما در همان زمانی که این قانون داشت در مجلس تصویب می شد مواجه بودیم با اظهارات سخنگوی محترم دولت که به نظر من اظهارات سخنگوی محترم دولت اظهارات زود هنگامی بود و با روح حاکم بر خواسته های نمایندگان مردم و قانونی که در حال تصویب بود سازگاری نداشت اما از آن طرف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد به صراحت به طرف های برجامی که به صرف اینکه دولت تحفظ دارد نسبت به بندهای این قانون یا ندارد بالاخره تبدیل به قانون شده و این قانون برای جمهوری اسلامی ایران لازم الاجرا است و دولت هم باید آن را اجرا کند اما در دل ان قانون یک بندی هم دیده شده که اگر رفتار طرف های مقابل تغییر بکند و این تغییر محسوس باشد و تضمین شده باشد و نه در حد وعده و حرف، امکان در واقع حرکت دولت در مسیر پیگیری موضوعات وجود داشته باشد.
سرنوشت برجام در دولت جدید آمریکا
شما در ایران منتظر تغییری در معادلات و مواضع و تصمیم های آمریکا پس از به قدرت رسیدن جو بایدن هستید؟
عبداللهیان: سوال شما ابعاد خیلی متنوعی دارد، از یک منظر یک رویکرد و یک نگاهی وجود دارد این است که بالاخره برجام و توافق هسته ای در زمان حاکمیت دمکرات ها در اداره کاخ سفید به عنوان یک سند به تایید طرفین رسیده پس با بازگشت دمکرات ها به کاخ سفید امکان اینکه آنها به برجام بازگردند وجود دارد و این یک فرصتی است برای احیا و زنده کردن مجدد برجام این یک نگاه است نسبت به برجام.
در ارتباط با این نگاه اگر شما از بنده بپرسید من می توانم شواهد و قرائنی را خدمت شما ارائه بدهم که حتی در دوره اوباما ضمن اینکه برجام اجرا شد نقض برجام هم در موارد متنوعی در همان دوره اوباما کلید خورد پس اینکه بخواهیم خیلی خوشبین باشیم به اینکه بایدن می آید روی کار این یعنی بازگشت به یک دوره طلایی برجام وحل مشکلات ما با طرف های مقابل به نظر می آید در عرصه گفتمان سیاسی و منطق سیاست خارجی ساده اندیشی و ساده انگار است.
نکته دوم این است که روش دمکرات ها با جمهوری خواه ها فرق می کند یا روش بایدن با روش شخص ترامپ فرق می کند، این حرف درستی است، ترامپ یک شخصیت غیر قابل پیش بینی بود اما بایدن را می توانید رفتار و شخصیتش را پیش بینی کنید، اساسا دمکرات ها در حوزه سیاست خارجی وقتی می خواهند سیاست مقابله ای داشته باشند ایجاد ائتلاف می کنند یا به قول عرب زبانان عزیز تحالف ایجاد می کنند و از طریق ائتلاف با چند کشور تصمیم می گیرند فشار های خودشان را افزایش بدهند.
آقای بایدن هنوز نیامده صحبت از ضرورت ایجاد یک ائتلاف با اروپا و برخی از کشورها می کند و به صراحت می گوید که هدف ما از این ائتلاف پیگیری سیاست های مقابله ای با ایران هست همچنین با چین و روسیه هست پس از این منظر هم مشخص هست که نگاه بایدن این است که همان اقداماتی که آقای ترامپ انجام داده دنبال کند ولی با یک هزینه کمتری در خصوص بحث برجام و توافق هسته ای بتواند کار را مدیریت بکند.
لایه سوم یا سطح سوم در این خصوص می شود به آن اشاره کرد این است که آقای بایدن هم مثل ترامپ از مذاکره صحبت می کند، من دیشب یک توئیتی ترامپ کرده بود ترامپ هنوز این حرف بی اساسش را تکرار می کند که من پیروز شوم، ظرف یک زمان گفته بود 20 ثانیه اخیرا گفته ظرف یک ساعت با ایرانی ها سر میز مذاکره خواهیم نشست، خب آرزوی هم ترامپ هم بایدن هست که ایران به میز مذاکره برگردد اما آقای بایدن چیزی که تا کنون اعلام کرده برای مذاکراتش از موضوعاتی فراتر از هسته ای صحبت می کند، از منطقه صحبت می کند، از موشک های دفاعی ایران صحبت می کند طبعا می خواهد همه موضوعات را روی میز مذاکره قرار بدهد.
ببینید اولا برای ما ملاک این حرفهای آشفته آمریکایی ها نیست، ملاک برای ما این است که رفتار آمریکا چگونه خواهد بود، رفتار آمریکا می تواند تعیین کننده باشد که در قبال آن رفتار جمهوری اسلامی ایران چگونه عمل باید بکند، آمریکایی ها در چهل سال گذشته امتحانشان را در مقابل جمهوری اسلامی ایران پس دادند، هم ما آنها را خوب می شناسیم و هم آنها ما را خوب می شناسند، لذا دوره بلوف زدن ها و حرف های آشفته زدن در کاخ سفید به سر آمده، باید با رفتار ملموس و عینی و عملی آمریکایی ها بگویند در مقابل مردم بزرگ ایران چگونه می خواهند عمل بکنند و طبعا در مقام پاسخگویی و پاسخ دادن به رفتار آمریکایی ها ایران سیاستی را اتخاذ می کند که تناسب داشته باشد با رفتار آمریکایی ها.
فرض آخر هم این است، ممکن است برخی از مخاطبین بیرونی یا داخلی بگویند بالاخره آمدن بایدن یک فرصت است، ممکن است دریچه های کوچکی باز بکند، ببینید در بحث ایران و آمریکا آن چیزی که تعیین کننده است نگاه راهبردی است، آن چیزی که تعیین کننده است در سطح راهبرد هاست و نه در سطح تاکتیک ها پس آقای جو بایدن و دمکرات ها باید بگویند آیا راهبردشان با ایران تداوم دشمنی است یا راهبردشان با ایران دوستی و همکاری مسالمت آمیز هست ، احترام به حقوق ملت ایران و احترام به حقوق ملت هاست یا روش های سلطه گرایانه قبلی خودشان را می خواهند دنبال کنند لذا با همه بدبینی هایی که من دارم ولی در عین حال منتظر می مانیم از دوره حرف های آشفته ببینیم رفتار عملی آمریکا چگونه است و متناسب با آن جمهوری اسلامی ایران تصمیم خواهد گرفت.
برجام پلاس!
از ضرورت انتقال از مرحله کلام به عمل گرایی صحبت کردید، همچنین از تفاوت در سیاست جمهوری خواه ها و دمکرات‌ها که بر ائتلاف تاکید دارند، در همین راستا وزیر خارجه آلمان چند روز پیش تاکید کرد که باید بندهایی و موضوعاتی به توافق هسته ای اضافه شود مانند موضوع موشک بالستیک ایران ونفوذ منطقه ای ایران! نظر شما در اینباره چیست؟
عبداللهیان: وزیر خارجه آلمان اولاً از یک اصطلاحی استفاده کرده به نام برجام پلاس، این برجام پلاس یک مفهومش می تواند این باشد که موضوعات جدیدی به برجام اضافه شود، یک مفهوم دیگر این است که طرف های مذاکره جدیدی به برجام اضافه شوند، برداشت من شخصا از این اظهارات وزیر خارجه آلمان این بود که او به دنبال این هست که موضوعات جدیدی برای گفتگوهای برجامی باید اضافه شود، جمهوری اسلامی ایران در این رابطه تصمیم خودش را از قبل گرفته، همان زمانی که برجام هسته ای به نتیجه رسیدبه صراحت مقام معظم رهبری اعلام فرمودند که برجام 2 و3 و غیره نداریم، ما برجام منطقه ای و برجام موشکی و غیره نخواهیم داشت و آمریکایی ها و اروپایی ها و طرف های برجامی ما باید اول صداقت خودشان را در همین برجام هسته ای نشان بدهند که عملا علیه آن رفتار کردند ونشان دادند رفتار صادقانه در این رابطه ندارند اما من فکر می کنم اظهاراتی که اروپایی ها بعضا بروز می دهند در این رابطه، اروپایی ها حس می کنند که از دوره ترامپ فاصله می گیرند و وارد دوره کار با بایدن می شوند، هم اینکه ائتلاف وهمکاری جدید شروع می شود برای اروپایی هایی که در مقابل آمریکا خیلی استقلال از خودشان ندارند.
من همیشه به مقامات اروپایی در ملاقات هایم گفته ام که ما متاسف می شویم که شما در مقابل آمریکا هیچ استقلال و هویت مستقلی ندارید و مثل یک طفل خردسال حس می کنید دستتان را باید آمریکایی ها بگیرند که بتوانید تعادلتان را حفظ کنید، واقعا در عرصه سیاست خارجی، اروپایی ها در مقابل آمریکایی ها نشان دادند که ابتکار عمل واستقلال خودشان را نمی توانند حفظ کنند.
به هر حال این وضعیت است که وجود دارد و ما فکر می کنیم اروپایی ها از تجربه گذشته درس بگیرند و باز باید بگویم که اروپایی ها باید از حرف های آشفته و تکراری فاصله بگیرند، اروپایی ها باید بدانند تبدیل یک موضوع و توافق بر سر یک موضوع بین اروپا و آمریکا به شکلی که یکی پلیس بد را بازی کند و یکی نقش پلیس خوب را بازی کند، دوران این مسئله هم به سر آمده، آن چیزی که مهم است این است که جمهوری اسلامی ایران با این خط کش مقایسه می کند که آیا حرفی که وزیر خارجه آلمان می زند، آیا طرحی که اروپایی برای این مسئله دارد منافع ملت ایران را بدون فریب غربی و فریب آمریکایی تامین می کند یا نمی کند؟ این برای ما شاخص است والا این حرف هایی که زده می شود و حرف های مداخله گرایانه من فکر می کنم وزیر خارجه آلمان باید پاسخگو باشد به ملت ایران که در قبال بی تعهدی و بی عهدی اشان در برجام در برابر مردم ایران چه پاسخی دارند؟
روابط ایران و عربستان
در همین راستا بعضی از دولت ها مثل عربستان اعلام کردند که می خواهند در هر مذاکره ای در آینده در خصوص توافق هسته ای شرکت کنند، آیا ایران به این مسئله راضی می شود؟
عبداللهیان: اولا ما هیچ وقت راه گفتگوی دو جانبه را با عربستان سعودی نبسته ایم، علیرغم رفتار غیر سازنده عربستان سعودی در قبال تحولات منطقه از جمله در مقابل جمهوری اسلامی ایران همیشه راه را برای بازگشت عربستان سعودی به گفتگوهای دو جانبه و حرکتش در مسیر سازنده و اصلاح حرکتش از مسیر تخریبی به مسیر سازنده ما راه را باز گذاشته ایم.
ثانیا فرمت های مختلفی پیشنهاد می کنند بعضی از کشورها برای گفتگو های منطقه ای ولی این فرمت ها به گونه ای است که همیشه یک بخش این فرمت پنج کشور عضو دائم شورای امنیت اند و یک بخش آن برخی کشورهای منطقه اند، هنوز در قالب این فرمت ها جمع بندی وجود ندارد که آیا مذاکرات منطقه ای با حضور بیگانگان به نفع مصالح منطقه هست یا نیست؟ ممکن است برخی از کشورها نیات خیرخواهانه داشته باشند اما تصور این هست که کشورهای منطقه و دولت های منطقه می توانند خودشان با هم گفتگو کنند و می توانند در همکاری جمعی منطقه ای صلح و ثبات و امنیت پایدار و رفاه و توسعه را برای کل منطقه به ارمغان بیاورند، نباید اینگونه عمل بشود که طرف های خارجی بخواهند واسطه بشوند برای اصلاح امور در کشورهای منطقه، ما در کشورهای منطقه مسلمانیم، همسایه ایم، فرهنگ مشترک داریم، کتاب مشترک داریم، پیامبر مشترک داریم، می توانیم خودمان بنشینیم و با هم صحبت کنیم.
به نظر ما این مسیری که عربستان دنبال می کند و به دنبال این است در گفتگوهای جدید برجامی باشد اولا گفتگوی جدید برجامی علی القاعده نخواهد بود، برجام یک واقعیتی است که وجود داشت، از این برجام یک پوسته ای باقی ماند و حالا در دل این برجام آیا طرف های مقابل می خواهند آن را در راستای منافع و مصالح جمهوری اسلامی احیا بکنند یا نکنند؟ یا همان برجام باید اجرا بشود و همه تحریم ها یک جا برداشته بشود و یا گفتگوی جدیدی شکل بگیرد، گفتگو با چه کسانی؟ با همان هایی که نقض کردند برجام را، گفتگو با همان دمکرات هایی که خودشان در شروع نقض برجام؟ لذا اصل گفتگو هنوز موضوعی است که ابهاماتی فراوانی راجع به آن وجود دارد، عربستان سعودی اگر نیتی دارد برای گفتگو با ایران اهلا و سهلا، بارها مقامات ایران اعلام کردند که آمادگی داریم با عربستان سعودی گفتگو کنیم و همکاری کنیم، ارتباطات و رفت و آمد های طبیعی بین دو کشور وجود داشته باشد و علاقات و روابط دو کشور به حالت طبیعی خودش اما متاسفانه برخی از حاکمان عرب در منطقه ما اولا مشروعیت اشان گره خورده به کاخ سفید و بدتر از ان برخی از کشورها در ماه های اخیر مشروعیتشان گره خورده به رژیم نامشروع وجعلی اسرائیل، یعنی امت اسلامی باید خون بگرید از اینکه برخی از این حاکمان اینقدر بی هویت اند که برای حفظ هویت خودشان به یک رژیم جعلی و بی هویت متوسل بشوند.
عادی سازی روابط با صهیونیست ها!
در همین راستا موضوع عادی سازی روابط بین رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی مطرح می شود و به نظر می رسد این زنجیره ادامه دارد، تحلیل شما از این موضوع چیست؟
عبداللهیان: اولا آن چیزی که به نام تطبیع علاقات مطرح است با فشار ترامپ و لابی صهیونیست ها در آمریکا انجام شد، ما هیچ وقت فراموش نمی کنیم آن سیرکی که در بالکن کاخ سفید آقای ترامپ به راه انداخت و وزرای خارجه بحرین و امارات را با ان وضع زننده و تحقیر آمیز اورد و وادار کرد با طرف اسرائیلی یک قرارداد همکاری را امضا بکنند.
من تصور می کنم این عادی سازی روابط بیش از آنکه به مرحله عمل برسد بیشتر این عادی سازی روابط یک برد انتخاباتی قرار بود داشته باشد برای ترامپ، حاکمان کشورهای منطقه از پیگیری موضوع عادی سازی روابط سودی نخواهند برد، ملت ها در منطقه اساسا با عادی سازی روابط مشکل جدی دارند و زیر بار این موضوع نمی روند، حتی مردم در امارات و بحرین کاملا مخالفاٌ این رویکرد هستند، فراتر از آن بگویم، شما در کشوری مثل امارات بروید و بررسی کنید عادی سازی روابط بین محمد بن زاید و رژیم صهیونیستی شکل گرفت حتی شش امارت امارات متحده عربی نقشی در این موضوع نداشتند یعنی در درون خودشان هم پیوندها پیوندهای بسیار ضعیف و تار عنکبوتی و سست است با رژیم صهیونیستی.
علیرغم ادعایی که صهیونیست ها می کنند، علیرغم ادعایی که در روزهای باقی مانده دوره آقای ترامپ، پومپئو و بعضی از مقامات آمریکا انجام می دهند به نظر من عادی سازی روابط در همین حدی که انجام شد یک نمایش بیشتر نبود، مثلا جایگاه بحرین در نظام بین الملل در مقایسه با یک کشوری مثل مصر تمدنی و تاریخی و ادیانی، در مقابل کشورهای بزرگ منطقه بحرین چه جایگاهی دارد که با این هیاهو می رود به سراغ رژیم صهیونیستی؟ اصلا وزیر خارجه بحرین در معادلات منطقه ای و جهانی جایگاهش کجاست که سر از تل آویو ر می آورد؟ جایگاه او همان تل آویو است و نه بیشتر از تل آویو، جایگاه او در یک سرزمینی است که اشغال شده است و مشتی غاصب در آن سرزمین حضور دارند، من اصلا پروژه عادی سازی روابط را یک بادبادک تصنعی می دانم و یک حبابی که هیچ چیزی ندارد و با یک سوزن ضعیف متلاشی خواهد شد و خواهید دید چیزی به عنوان عادی سازی روابط عربی و رژیم صهیونیستی شکل نخواهد گرفت، اگر قرار بود شکل بگیرد در پی پیمان کمپ دیوید انور سادات ترور نمی شد! اگر قرار بود شکل بگیرد امروز مردم مصر در کف خیابان ها به حمایت از رژیم صهیونیستی می آمدند نه علیه رژیم صهیونیستی، لذا اینها بیشتر خوراک تبلیغاتی داشت برای ترامپ، البته آمریکایی ها با پیوندی که با صهیونیست ها دارند حتما از هر فرصتی برای تحقیر حاکمان عرب و عادی سازی بیشتر روابط استفاده می کنند ولی ما پیام هایی را دریافت کردیم که تائید می کند حاکمان عرب در زیر فشار ترامپ این کار را انجام دادند و امیدوار هستیم که این رفتار را شاهد اصلاحش باشیم از سوی همین حاکمان که همین خواست ملت هاست در منطقه.
پیش از ترور شهید فخری زاده خبر سفر نتانیاهو به نیوم و دیدار او با بن سلمان تحت اشراف پمپئو رسانه ای شد. طبق معمول رسانه های صهیونیستی خبر را درز دادند وبرروی ان معرکه گرفتند.نتانیاهو موضعی دوپهلو گرفت ووزیر خارجه سعودی دردو جمله مختصر ان را رد کرد.ایا این این عملیات رسانه ای درراستای زمینه سازی برای تطبیع سعودی –اسرائیل صورت گرفت؟ایا جس نبض افکارعمومی بود ویا دلیل دیگری داشت؟
عبداللهیان: اگر از من بپرسید که آیا مقامات سعودی با رژیم صهیونیستی ارتباط پنهان دارند یا نه می گویند بی تردید مقامات فعلی حاکم در عربستان سعودی و عناصری از آل سلمان با صهیونیست ها ارتباط دارند، اما آیا اینکه این رفت و امد ها و سفرها انجام شده به این منطقه ای که شما می گویید، تائید این خیلی دشوار هست.
تحولات یمن
موضوع دیگر تحولات یمن می باشد، اختلافات زیادی و درگیری هایی بین نیروهای مجلس انتقالی و نیروهای رئیس جمهور مستفعی عبد ربه منصور هادی وجود دارد، شما این عرصه را چگونه ارزیابی می کنید؟
عبداللهیان: من فکر می کنم اولا یمن هیچ راه حلی جز راه حل سیاسی ندارد و کماکان تنها راه حل نجات بخش برای یمن گفتگو و مذاکره و روش سیاسی است، ادامه محاصره انسانی یمن و اقداماتی که عربستان سعودی و برخی از طرف های خارجی انجام می دهند نشان داد که در بیش از پنج سال گذشته نه تنها هیچ کمکی به سیاست های تجاوز کارانه عربستان نمی کند بلکه شرایط را پیچیده تر و سخت تر می کند، متاسفانه برخی از طرف های خارجی از جمله انگلیس در 5 سال گذشته بیش از 6 میلیارد دلار سلاح به عربستان فروخته که همه این سلاح ها تبدیل شده به عاملی برای کشتار زنان و کودکان و غیر نظامیان در یمن، از طرفی دیگر ما شاهد هستیم انصار الله و متحدینش با نگاه به اینکه یمن متعلق به همه یمنی هاست همیشه از راه حل سیاسی استقبال کرده اند، به نظر من انصار الله کار بسیار بزرگی را در یمن انجام داده طی این سالها، شما ببینید در 5 سال گذشته یک انفجار تروریستی در صنعا و شمال یمن که در اختیار انصارالله و متحدین هست رخ نداده اما در جنوب یمن بخشی تبدیل به جولانگاه تروریست ها، بخش دیگری تبدیل شده به محل درگیری های نیابتی که در آنجا وجود دارد و یمنی ها را به جان هم می اندازند با پول عربستان سعودی و غیره و یک جنگی در جنوب یمن همچنان دارند رقم می زنند، ما فکر می کنیم هر چه زودتر همه طرف های یمنی باید به میز مذاکره برگردند، عربستان که با حمایت آمریکا و انگلیس و صهیونیست ها این جنگ را شروع کرد باید هر چه زودتر از این جنگ خارج بشود، اطلاعات دقیقی در سطح سیاسی وجود دارد در سطح منطقه که ملک سلمان و محمد بن سلمان خسته شده اند از این وضعیت و به دنبال این هستند که آبرومندانه از جنگ بیرون بروند ولی یکی از ایرادات این هست که بازیگران بین المللی که به دنبال فروش سلاح هستند گویا به استمرار این جنگ نیاز دارند، امیدوار هستیم حاکمان عربستان به مسیر عقلانیت بازگردند و متوقف کنند کشتار زنان و کودکان را، یمن را واگذارند برای یمنی ها، یمن می تواند یک همسایه خوب برای همه ما باشد و یک عضو خوب در منطقه باشد و این کشور در مسیر رشد و توسعه و امنیت پایدار حرکت بکند.
متاسفانه در سال های اخیر هر جا آمریکایی ها وارد شدند ارمغانش نا امنی بود و رشد تروریسم، نمونه بارز آن را شما می توانید هنوز بعد از نزدیک به 20 سال در افغانستان و نزدیک به 17 سال در عراق ببینید و هر جا عربستان سعودی وارد شد بی ثباتی و کشتار و قتل بود، حضور نظامیان عربستان سعودی در بحرین ارمغانی جز کشتار و قتل و زندان های چند لایه در آن کشور برای مردم نداشت، ارمغانی جز ایجاد شکافی عمیق بین حکومت و مردم نداشت و حضور و جنگ تحمیلی عربستان به یمن ارمغانی جز کشتار و نا امنی و بی ثباتی در یمن نداشت، البته در پس همه این بحران های مدیریت شده توسط آمریکا و لابی صهیونیست ها و فریبی سعودی ها در این بازی خوردند یک اتفاق مهم را دشمنان منطقه دنبال می کنند رقم بخورد و آن تلاش آنها برای تجزیه کشورهای اسلامی است که در این رابطه امت اسلامی باید هوشیار باشد و حاکمان منطقه هم باید در مسیر هوشیاری و در مسیر حفظ استقلال کشور ها و جلوگیری از مداخلات خارجی وطرف های ثالث حرکت کنند.
فرمودید که عربستان در یمن فریب خورد و صحبت هایی است که می گوید امارات عربستان را برای رفتن به باتلاق یمن تشویق کرد، شما چگونه به جنگی که عربستان در یمن به راه انداخت می نگرید؟
عبداللهیان: سعودی و امارات هر دو بلند پروازی خاص خودشان در منطقه از جمله در قبال یمن دارند اما عربستان سعودی قادر نیست جنگی را در منطقه علیه یمن شروع کند بدون چراغ سبز و همکاری امریکا لذا سطح تصمیم گیری برای حمله به یمن فراتر از امارات و حتی حاکمان عربستان سعودی است.
روابط تهران-صنعا
سوال دیگر در خصوص یمن، ایران سفیرش را به یمن اعزام کرد، اول اینکه پیام های ارسال سفیر ایران به یمن چیست؟ ثانیا اگر امکان دارد بفرمایید چگونه سفیر ایران به من اعزام شد؟
عبداللهیان: اولا اعزام سفیر ما به یمن پیام محکم را دارد که ما نسبت به حاکمیت دولت قانونی یمن در صنعا اقدام کردیم و ما انصارالله و متحدین انصارالله را که در یمن مستقر هستند، پارلمان یمن که قانونی ترین نهاد در این کشور هست و در صنعا مستقر می باشد، ما با این اقدام خودمان خواستیم اعلام کنیم این وضعیت را به رسمیت می شناسیم و از هر گونه گفتگوی انصارالله و متحدین با دیگر طرف های یمنی که همواره مورد نظر آقای عبدالملک الحوثی بوده حمایت می کنیم، این پیام آشکار ما است که ما در کنار دولت قانونی در صنعا هستیم، در کنار مردم یمن هستیم و در عین حال علیه هیچ یمنی نیستیم و معتقدیم آینده یمن متعلق به همه یمنی ها است.
آقای سفیر حسن ایرلو از طریق رسمی و از طریق فردوگاه صنعا با پرواز رسمی و قانونی وارد صنعا شده و به وظایف دیپلماتیک خودش برای توسعه روابط دو کشور می پردازد، کشورهای دیگر هم هستند که انجا سفیر دارند یا به صورت ترددی یا به صورت مستقر.
فیصل المقداد وزیر خارجه جدید سوریه به تهران سفر کرد و با مسئولان عالی رتبه ایرانی دیدار کرد و این در حالی است که این اولین سفر خارجی او پس از تعیین وی به عنوان وزیر خارجه سوریه است، پیام های این سفر چیست؟
عبداللهیان: اولا اولین سفر خارجی وزیر خارجه جدید سوریه به تهران در درون خودش معنای خیلی عمیقی دارد، ما وقتی از رابطه استراتژیک ایران و سوریه صحبت می کنیم این بخشی از نمودهای این رابطه هست، خب به کشورهای دیگری آقای فیصل المقداد سفر خواهد کرد و آن هم با همین نگاه راهبردی به کشورهای دیگری است که سفر خواهند داشت، طبعا در این سالها جمهوری اسلامی ایران در تعمیق روابط تهران و دمشق اقدامات خیلی بزرگی را انجام داد و آقای فیصل المقداد به پاس قدردانی از حمایت های جمهوری اسلامی ایران و می خواست این پیام را در این فضا منتشر بکند که روابط دو کشور از اولویت برخوردار است و برای سوریه جمهوری اسلامی ایران یک شریک مهم و راهبردی در منطقه است و طبعا این نگاه رئیس جمهور سوریه آقای بشار اسد است، نگاه مردم سوریه است، بالاخره ما دیپلمات ها هر وقت با مقامات سوری صحبت می کنیم در این سالها یک عبارت جدیدی بین ما رد و بدل می شود، من این را بارها از زبان آقای بشار اسد شنیدم که ایشان می گفت: خون مردم ایران و خون مردم سوریه در هم آمیخت در این تحولات و جنگ تروریستی ما شهدای بزرگی را برای امنیت ملی خودمان، برای امنیت منطقه وبرای کمک به سوریه تقدیم کردیم و فکر می کنم این طبیعی ترین رفتار هست که شاهد اقدامات متقابل مقامات سوریه و مردم سوریه نسبت به ایران باشیم.
ما هم عملا نشان دادیم در این دوران که سوریه برای ما به عنوان یک متحد راهبردی حائز اهمیت است و به حمایت های مستمر خودمان با قدرت از سوریه ادامه می دهیم برای تدوام پاکسازی تروریست ها از سوریه، برای توسعه روابط و برای بازگشت امنیت و آرامش به تمامی سرزمین سوریه و تاکید هم می کنم برای ملت خودم هم امروز امنیت هم یک معقوله ای به هم پیوسته است وما نمی توانیم شاهد نا امنی در کشورهای پیرامون خود باشیم و این ربط پیدا می کند به امنیت داخلی ما و امنیت منطقه و به نگاه ارزشی ما نسبت به کمک به همنوعان خودمان در سوریه.
در خصوص تحولات سوریه آیا ایران سطح حضور مستشاری نیروهای خود را در سوریه تغییر داده است؟
عبداللهیان: ما همچنان به عنوان مستشار در سوریه حضور داریم، بنا به درخواست دولت سوریه و به کمک های مستشاری خودمان به سوریه در بحث مبارزه با تروریسم ادامه می دهیم، در عین حال همکاری های متنوع و همه جانبه ای در حوزه های اقتصادی و بازرگانی بین دو کشور وجود دارد و از همین فرصت می خواهم استفاده کنم و هم به بازرگانان سوری و هم بازرگانان ایرانی تاکید بکنم اکنون زمان آن فرا رسیده که روابط بازرگانی بین دو کشور را بیش از پیش گسترش بدهند
