نظارت مجلس یازدهم برای بر دولت روحانی+ جدول

اولویت اصلی مجلس یازدهم از همان ابتدا از سوی رئیس مجلس، «نظارت» اعلام شد چرا که وی معتقد است ضعف مدیریت و کارآمدی بیشترین مشکل را در کشور ایجاد کرده و مشکلات کشور تحریم‌های آمریکا نیست بنابراین باید این ضعف‌ها از بین برود تا تولید قدرت در کشور ایجاد شود.

نظارت مجلس شورای اسلامی توسط ارکان مختلفی در این نهاد صورت می‌گیرد. این نظارت‌ها توسط کل مجلس (مانند استیضاح و سؤال)، هریک از نمایندگان (تذکر)، رئیس مجلس (نظارت بر مقررات دولتی)، کمیسیون‌های داخلی مجلس (کمیسیون اصل نودم قانون اساسی) یا نهاد زیرمجموعه مجلس (دیوان محاسبات کشور) صورت می‌گیرد.

ابزارهای نظارتی مجلس به این شرح است: تذکر شفاهی، تذکر کتبی، سؤال از وزرا و رئیس جمهور، استیضاح، تحقیق و تفحص، رأی اعتماد، نظارت موضوع ماده (234) قانون آیین‌نامه داخلی مجلس (نقض، عدم توجه به شأن یا استنکاف از اجرای قوانین)، نظارت کمیسیون اصل نودم قانون اساسی، نظارت دیوان محاسبات کشور، نظارت رئیس مجلس بر مقررات دولت، نمایندگان ناظر در شوراهای اجرایی، نظارت بر عملکرد دستگاه های دولتی، نظارت خاص کمیسیون‌های تخصصی، ایجاد کمیسیون ویژه به‌منظور نظارت و تصویب برخی موارد اجرایی خاص و مهم.

*سوال از وزیر: از کارت زرد تا قانع شدن به شرط استیضاح!

 نمایندگان مجلس یازدهم تاکنون 7 طرح سوال از وزرا را در دستور کار داشته اند که در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

* اولین کارت زرد مجلس یازدهم به زنگنه رسید

سوال ابراهیم رضایی، نماینده دشتستان از بیژن زنگنه وزیر نفت درباره علت عدم بهره برداری از فاز 14 پارس جنوبی روز 9 مهر ماه در صحن علنی مجلس بررسی شد و بعد از آنکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی از توضیحات وزیر نفت قانع نشده و به او کارت زرد دادند.

بعد از توضیحات وزیر نفت، نماینده سوال کننده گفت که از پاسخ‌های وزیر قانع نشده و تقاضای رسیدگی حقوقی درباره‌ این موضوع را داشته چون تکمیل نشدن فاز ۱۴ پارس جنوبی مصداق ترک فعل است و حتی باید در این باره تحقیق و تفحص صورت گیرد.

* قانع شدن مشروط از وزیر جهاد کشاورزی

سوال علی خضریان نماینده تهران و 50 نماینده مجلس درباره علت حذف ردیف اعتباری خودکفایی گندم از سال ۹۴ تاکنون و انحصار واردات گندم برای افراد خاص نظیر سعید حجاریان، در روز 19 شهریور ماه در صحن علنی مجلس بررسی شد و نماینده سوال کننده اعلام کرد: اگر وزیر جهاد کشاورزی و معاونان پاسخگوی وضع نابسامان بازار تا دو هفته دیگر نباشند، استیضاح وی را در آینده نزدیک رقم خواهیم زد.

* 1112 تذکر مجلس یازدهمی‌ها به مسئولان اجرایی

ماده 206 آیین نامه داخلی مجلس در بحث نظارت، ابزار تذکر را برای نمایندگان تعریف کرده است؛ بر این اساس در کلیه مواردى که نماینده یا نمایندگان مطابق اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسى، از رئیس‌جمهور یا وزیر درباره یکى از وظایف آنان حق سؤال دارند، می‌‌توانند درخصوص موضوع مورد نظر به رئیس‌جمهور و وزیر مسئول کتباً تذکر دهند. هیأت رئیسه خلاصه تذکر را در جلسه علنى مجلس قرائت و متن کامل تذکر را به رئیس‌جمهور یا وزیر مربوط ابلاغ می‌‌نماید.

تبصره این ماده می‌گوید قبل از پایان هر جلسه علنی حداکثر پنج نفر از نمایندگان می‌توانند هر کدام به مدت دو دقیقه تذکر شفاهی‌ دهند و در صورتی که متقاضیان بیش از پنج ‌نفر باشند به قید قرعه تعیین ‌می‌شوند. نمایندگان نمی‌توانند در مدت یک ‌ماه بیش از یک ‌بار تذکر شفاهی دو دقیقه‌ای فوق را بدهند و حق واگذاری به نماینده دیگر را ندارند.

تعداد تذکرات کتبی مجلس یازدهمی‌ها به مسئولان اجرایی تا کنون 1112 مورد بوده است که وزیر آموزش و پرورش 107 تذکر، وزارت اطلاعات 3 تذکر،  وزارت امور خارجه 22 تذکر، وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی 78 تذکر، وزیر جهاد کشاورزی 107 تذکر، وزیر دادگستری 19 تذکر ، وزیر راه و شهرسازی 112 تذکر، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری 25 تذکر، وزیر کشور 76 تذکر، وزیر نفت 29 تذکر، وزیر نیرو  121  تذکر، ورزش 31 تذکر، وزیر ارتباطات 20 تذکر، وزیر اقتصاد 90 تذکر ، وزیر بهداشت 63 تذکر، وزیر دفاع 10 تذکر، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 35 تذکر از نمایندگان در این دوره گرفته اند. رئیس جمهور و سایر مسئولان اجرایی هم مجموعه 164 تذکر کتبی دریافت کرده اند.

جدول زیر کارنامه 5 ماهه مجلس یازدهم در استفاده از این ابزار نظارتی و آخرین وضعیت هر یک را نشان می‌دهد.